رئیس اداره عملیات بازار فرابورس ایران در خصوص جزئیات روش عرضه اولیه جدید گفت: هیأت مدیره سازمان بورس در روز 13 اردیبهشت ماه دستورالعمل ثبت سفارش در فرابورس را تصویب کرد و به فرابورس ابلاغ شد.
بهنام محسنی افزود: در این روش، مدت زمانی که مطابق دستورالعمل حداکثر یک روز کاری خواهد بود به عنوان دوره ثبت سفارش به متقاضیان شرکت کننده در این عرضه فرصت داده می شود که سفارش خود را ثبت کنند.
وی اضافه کرد: فرابورس ایران اطلاعیه عرضه اولیه به روش ثبت سفارش را حداقل دو روز کاری قبل از شروع دوره ثبت سفارش اعلام کند و در این اطلاعیه مدیر عرضه، تاریخ ثبت سفارش، کف قیمت، دامنه قیمتی ثبت سفارش، تعداد سهام قابل عرضه و متعهدین خرید مشخص می شود.
محسنی در خصوص دامنه ثبت سفارش گفت: دامنه ای که برای ثبت سفارش اعلام می شود نمی تواند از 20 درصد کف قیمت پیشنهادی بیشتر باشد و در همین قیمت قابلیت ثبت سفارش وجود دارد.
* روش های چهارگانه عرضه اولیه جدید
وی ادامه داد: نکته ای وجود دارد این است که عرضه به این روش حداکثر در یک روز کاری باید انجام شود و پس از آن اگر به نوعی امکان عرضه موفق وجود نداشت، دامنه قیمتی که برای دوره سفارش پیشنهاد شده می تواند برای یک بار بازنگری شود اما در این بازنگری کف قیمت جدید حداکثر می تواند 10 درصد از کف قیمت قبلی کمتر باشد و مدیر عرضه می تواند کف قیمتی را 10 درصد کمتر اعلام کند در حالی که این درخواست را به فرابورس ارائه می کنه و پس از تأیید،اطلاعات جدید منتشر شده و یک بار دیگر سفارش گیری انجام می شود .
محسنی با توضیح دیگر شرایط این روش اضافه کرد: اگر عرضه اولیه موفقیت آمیز نبود و مدیر عرضه تمایلی به بازنگری دامنه قیمت نداشت، می تواند با موافقت فرابورس زمان عرضه اولیه را به زمان دیگری موکول کند و مجددا تمام این مراحل را در زمان جدید انجام دهد.
وی افزود: نکته مهم دیگر این است که در عرضه های اولیه به روش ثبت سفارش، قیمت معاملات و در واقع قیمت عرضه سهام به یک قیمت واحد انجام می شود بدین ترتیب اگر حجم کل سفارش های ثبت شده بیشتر از کل سهام قابل عرضه باشد در آن حالت تقسیم به نسبت باید انجام شود و در واقع قیمت عرضه معادل قیمت سقف دامنه تعیین شده خواهد بود.
محسنی ادامه داد: اما در صورتی که حجم کل سفارش ها در کل دامنه قیمت، مساوی یا بیشتر از کل سهام قابل عرضه باشد تقسیم به نسبت انجام نمی شود و عرضه با یک قیمت واحدی صورت گرفته که در این شرایط، کل سهام قابل عرضه معامله می شود .
وی متذکر شد: اما در حالت سوم اگر حجم کل سفارش های ثبت شده، از تعداد کل سهام قابل عرضه کمتر باشد و تعهد متعهدین خرید سهام اعمال شود، قیمت عرضه با قیمت کف دامنه انجام می شود و مدیر عرضه باید تعهدات متعهدین خرید را ایفا کرده و یک سفارش خریدی با قیمت کف و به میزان مابه التفاوت سفارش های وارده شده و سفارش های قابل عرضه اعمال کرده و وارد سیستم کند.
محسنی یادآور شد: نکته مورد توجه این است که فرابورس ایران کل سفارش های ثبت شده را بدون اعمال تعهد خرید متعهدین خرید لحاظ کرده و به عنوان سفارش های ثبت شده در نظر نمی گیرد و و حجم کل سفارشات به نوعی اعمال نمی شود.
وی با بیان حالت چهارم اظهار داشت: در حالت چهارم حجم کل سفارشات ثبت شده به شکلی خواهد بود که حتی اگر تعهد متعهدین خرید نیز اعمال شود و به میزان تعهد خرید کنند باز هم معامله صورت نمی گیرد که در این حالت عرضه به طور کل انجام نمی شود .
* متعهدین خرید، شرایط، روش ها
محسنی در خصوص وظایف متعهدین خرید بیان داشت: سقفی که متعهدین خرید در خصوص تعهد خرید سهام پیشنهاد کنند حداکثر 50 درصد سهام قابل عرضه است که در واقع حدنصابی دارد به این معنی که این 50 درصد باید کمتر از حدنصاب های معاملات عمده باشد و این مهم را مدیر عرضه هنگامی که درخواست خود را به فرابورس ایران ارسال می کند مدنظر قرار می دهد و فرابورس ایران هم برای تایید این شرط را در نظر می گیرد .
وی در خصوص مدیر عرضه و گروه متعهدین ابراز داشت : گروه متعهدین گروهی متشکل از یک یا چند نهاد مالی دارای مجوز از سازمان بورس است که در ایفای تعهدات خود به صورت تضامنی مسئولیت دارند و باید سرمایه کافی برای ایفای تعهد خرید داشته باشند.
* مدیر عرضه، دوره ثبت سفارش
رئیس اداره عملیات بازار فرابورس در خصوص شرایط مدیر عرضه خاطرنشان کرد: مدیر عرضه یا باید یکی از کارگزاران عضو فرابورس یا یکی از تممین سرمایه های دارای مجوز از سازمان بورس باشد.
وی در خصوص زمان ثبت سفارش نیز بیان داشت: در دوره زمانی ثبت سفارش، کارگزاران باید بر اساس اولویت، اقدام به ثبت در سامانه معاملاتی کنند و فرابورس می تواند محدویت هایی را از نظر واحد پایه سفارش، حداقل حداکثر حجم هر سفارش و زمان ورود سفارش ها در دوره ثبت سفارش در اطلاعیه عرضه اعلام کند.
وی افزود: سفارش ها حتما باید با کد معاملاتی مشتریان ثبت شود و کد "ددد" در دوره ثبت سفارش مجاز نیست.
محسنی در خصوص اصلاح و حذف سفارش ها اعلام داشت: سفارش ها در دوره ثبت سفارش قابل اصلاح یا حذف هستند اما بعد از اتمام دوره سفارش امکان ورود، حذف و یا اصلاح سفارش برای کارگزاران و مشتریان آنها وجود ندارد .
* بازه زمانی، بازنگری
محسنی با اشاره به بازه زمانی دوره ثبت سفارش تصریح کرد: این دوره حداکثر یک روز کاری است که ساعت شروع و پایان آن را فرابورس تعیین می کند و در صورت نیاز به بازنگری آن توسط مدیر عرضه در دامنه قیمت ثبت سفارش، یک روزکاری دیگر قابل تمدید است که اگر نیاز به تمدید و بازنگری در دامنه قیمت و دوره ثبت سفارش احساس شد سفارش هایی که در دوره روز کاری قبلی ثبت شده اند همگی حذف شده و سفارش گیری مجددا در دامنه قیمت جدید انجام می شود.
محسنی در این خصوص ادامه داد: طی این دوره، اطلاعاتی که مربوط به حجم سفارش ها، قیمت سفارش ها و متقاضیان خرید می شود به هیچ عنوان منتشر نخواهد شد و کارگزاران، مدیر عرضه و فروشنده سهام هیچ کدام به این اطلاعات دسترسی نخواهند داشت و این اطلاعات صرفا در دسترس ناظر بازار است اما اگر در پایان دوره ثبت سفارش هیچ حذف و اصلاحی انجام نشود، اطلاعات حجم و قیمت سفارش ها توسط فرابورس ایران صرفا در اختیار مدیر عرضه قرار میگیرد تا مدیرعرضه در خصوص قابل انجام بودن عرضه یا نیاز آن به تقسیم به نسبت تصمیم گیری کند.
* محدودیت های اعمالی توسط فرابورس
رئیس عملیات بازار فرابورس ایران در خصوص اعمال محدودیت حجمی برای ورود سفارش ها توسط فرابورس اعلام کرد: در محدودیت حجمی افراد موظف هستند که به سقف حداکثر ورود سفارش توجه کنند تا اگر تقسیم بر نسبتی هم در دستور کار است باز به همین نسبت یعنی به میزانی که سفارش وارد سیستم شده است، نسبت به کل حجم قابل عرضه تقسیم به نسبت انجام می شود
* سهامداران دقت کنند، سفارش بیش از تقاضا ریسک دارد
محسنی گفت: در روش ثبت سفارش، تصمیم گیری در خصوص این موضوع که آیا این عرضه به صورت تقسیم به نسبت انجام خواهد شد یا خیر تا قبل از این که دوره ثبت سفارش به پایان نرسد، امکان پذیر نیست به همین دلیل، ممکن است عرضه به روش ثبت سفارش به تقسیم به نسبت منجر شود یا خیر به همین خاطر این ریسک که افراد حجم سفارش خود را بیشتر از تقاضا وارد سیستم کنند منتفی است زیرا ممکن است حجمی را وارد کنند و تقسیم به نسبت هم انجام نشود و مجبور شوند با همان حجم خرید انجام دهند .
وی تذکرات خود را این گونه ادامه داد: اگر قرار باشد رویه تقسیم به نسبت انجام شود، قیمت عرضه معادل قیمت سقف دامنه خواهد بود و بر همان اساس تقسیم به نسبت هم انجام می پذیرد و در واقع نگرانی برای اینکه حجم بیشتری وارد شود به این نحو وجود ندارد .
محسنی در خصوص زمان این تقسیم به نسبت افزود: تقسیم به نسبت با توجه به تمهیداتی که در سامانه معاملاتی دیده شده است زمان زیادی را از ناظر نمی گیرد و به صورت اتوماتیک انجام می شود.
* تفاوت قیمت ها و مراحل مختلف عرضه
وی در ادامه در پاسخ به سوالات خبرنگار "سنا" در خصوص تفاوت قیمت در مراحل مختلف عرضه پاسخ داده و اضافه کرد: قیمت ها در روش ثبت سفارش در عرضه یکسان است و در دامنه ای است که قبلا اعلام شده و ریسک از نظر تعییرات قیمت وجود ندارد اما حجم سفارش ثبت شده هم در قیمت گذاری موثر است.
وی در ادامه بیان کرد: در واقع زمانی که سفارش های ثبت شده در سقف دامنه قیمتی به میزانی بیش از کل سهام قابل عرضه باشد، در آنجا تقسیم به نسبت هم انجام می شود .
محسنی همچنین متذکر شد: اگر سفارش های ثبت شده در سقف قیمت دامنه به میزان سهام قابل عرضه نباشد اما بتواند مساوی یا بیشتر از کل سهام قابل عرضه باشد در این حالت، قیمت، قیمت واحدی خواهد بود که با آن کل سهام قابل عرضه معامله می شود.
به گزارش سنا؛ رئیس اداره عملیات فرابورس در پایان اشاره داشت: در حالت سوم حجم کل سفارشات ثبت شده از کل سهام قابل عرضه کمتر است که در این حالت، با اعمال تعهد متعهدین خرید، کل سهامی که باید در روز عرضه اولیه عرضه شود، معامله خواهد شد که در این حالت قیمت عرضه معادل قیمت کف دامنه در نظر گرفته می شود .