با کاهش قیمت نفت، دولت قیمت انرژی را کاهش نمی‌دهد، اما فولادسازان به علت تاثیر گرفتن قیمت‌های جهانی از افت قیمت نفت، از افت احتمالی قیمت‌های جهانی متاثر خواهند شد. اگرچه با افت قیمت نفت، فولاد در داخل کشور با کاهش قیمت همراه نخواهد شد؛ اما در سال آینده با کاهش درآمدهای نفتی دولت، قطعا شاهد کسری بودجه و در پی آن کاهش بودجه عمرانی کشور یا اختصاص نیافتن منابع به آن خواهیم بود.
بررسی‌ها در حالی از کاهش بودجه عمرانی کشور در سال آینده خبر می‌دهد که در سال جاری نیز شاهد اختصاص ضعیف بودجه به طرح‌های عمرانی هستیم. اگرچه بودجه‌های عمرانی بر رونق بازار فولاد تاثیرگذار است، اما با اشاره به گشایش‌های بین‌المللی که برای کشورمان در راه است، پول زیادی به سمت پروژه‌های عمرانی سرازیر خواهد شد که می‌تواند دولت را از اختصاص بودجه بی‌نیاز کند. برای مثال توافق در زمينه احداث پروژه هاي مختلف هتل سازي كه با كشور فرانسه صورت پذيرفته می‌تواند چند کارخانه نورد کوچک را از خطر ورشکستگی نجات دهد بدون آنکه نیاز به سرمایه‌گذاری دولت باشد. از نگاه دیگر خطری به نام مازاد 120 میلیون تنی تولیدات فولادی چین وجود دارد که می‌توان با تکیه بر سیاست‌های تعرفه‌ای برای واردات آن را کنترل کرد، اما یکی دیگر از سناریوهای محتمل برای بازار فولاد در دو ماه باقیمانده از امسال و همچنین سال آینده، سناریوی رونق در سایه جان گرفتن ساخت‌و‌سازهای مسکونی است. به‌نظر می‌رسد قیمت فولاد در سال میلادی جدید با تثبیت و حتی رشد همراه باشد، زیرا با توجه به کاهش عرضه چین در کشورهای حاشیه خلیج فارس این‌طور به نظر می‌رسد که چین به این نتیجه رسیده است که بیش از این نمی‌تواند قیمت‌ها را کاهش دهد. از سوی دیگر کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند با آغاز سال آینده بخشي از سرمایه‌های مردم بار دیگر به سوی بازار مسکن سرازیر شود، زیرا به هر حال مردم اطمینان ريشه‌اي به بازار مسکن دارند که شاید در بازارهای دیگر آن را نیابند. با تمام این تفاسیر به‌نظر می‌رسد سناریوی خوش‌بینانه کارشناسان حتی با وجود کاهش بودجه عمرانی در سال آینده و عدم اختصاص بودجه به پروژه‌ها همچنان پررنگ است؛ چراکه آنها به ورود سرمایه‌گذاران خارجی و بخش خصوصی، تحرک بازار مسکن و ناگزیر بودن دولت برای اختصاص پول‌های آزاد شده به پروژه‌های عمرانی برای ایجاد رونق و همچنین بازگشت قیمت‌های جهانی امیدوار هستند.
اما نکته اینجا است که همواره ریشه رکود را نمی‌توان در داخل کشور مشاهده کرد و گاهی باید چشم‌ها را به فراتر از مرزهای جغرافيايي برد. نوسانات قیمتی که بازار از ابتدای سال تاکنون شاهد آن بوده است باعث زیان بسیاری از سرمایه‌گذاران فولادي و صنايع مرتبط و خروج آنها از اين بازار شد. در چنین شرایطی تولیدکنندگان اصلی فولاد باید تصمیم مناسبي جهت مدیریت بازار این محصول بگیرند چراکه اکنون میزان تولید داخل کشور مازاد بر مصرف است و برای اینکه چرخ فعالیت این شرکت‌ها از کار نیفتد، هزینه‌های تولید باید از طريق کاهش قیمت مواد اولیه، انرژی، کاهش مالیات و کاهش نرخ سود بانک انجام پذيرد يا تجهیزات با حمايت دولت به روزرساني شود و از طرفي قيمت ارز افزايش يابد كه بتوان صادرات را تقویت نمود. همچنین تخصیص مشوق‌های صادراتی و افزایش تعرفه واردات از ديگر ابزارهاي در اختيار دولت در اين رابطه است. به‌عقیده برخی از کارشناسان فولادی، کشور ما به دلیل حمایت‌های محدود نتوانسته به ظرفیت‌های قابل‌توجهی در این زمینه‌ها دست یابد؛ به‌طوری‌که از دسترسی به جایگاه واقعی خود در صادرات محصولات فولادی هم دور مانده است. این در حالی است که با توجه به تحولات اقتصادی و منطقه‌ای در کشورهای همسایه از جمله ترکمنستان، عراق، افغانستان و سوریه بازارهای نوظهور و پرظرفیتی ایجاد شده که فرصت‌های جدیدی را برای بازار صادراتی محصولات فولادی ایران به وجود آورده است.
به طور مثال ﺗﺮﮐﻤﻨﺴﺘﺎن داراي ﭘﺮوژهﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪد ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز ﺑﺎ ارزش تقريبي 32 ميليارد دلار، ﻓﺮﺻﺖ مناسبی ﺑﺮاي ﺗﺠﺎر و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﺎن اﯾﺮاﻧﯽ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽشود. پر واضح است كه شرايط سياسي و امنيتي منطقه مخصوصا تعاملات و تعارضات جديد شكل گرفته بين كشورهاي همسايه با ايران و عراق در كنار وضعيت و شرايط تحريم در گذشته و استقرار شرايط پساتحريم در آينده نه چندان دور اهميت روابط اقتصادي و تجاري ايران و عراق را دو چندان می‌نمايد. همچنین دوحه و به صورت کلی کشور قطر، منطقه‌ای به شدت در حال رشد است که هنوز در مراحل آغازین پیشرفت خود به سر می‌برد. این امر به‌خوبی در برنامه چشم‌انداز توسعه ملی سال 2020 این کشور به چشم می‌خورد. درآمد سرانه بسيار بالای کشور قطر و نیز میزبانی این کشور در جام جهانی 2020 نیز مزید بر علت شده‌اند تا این کشور بازاری مناسب برای صنایع مختلف باشد. در این راستا، ایران با داشتن امتیاز همسایگی و نیز صنعتی بومی و پیشرفته که از استانداردهای بین‌المللی تبعیت میکند شریک تجاری بالقوه‌ای برای این کشور محسوب می‌شود که برای بالفعل کردن این قابلیت، نیاز است تا با شناسایی معیارهای تجارت بین‌المللی و استانداردهای مطلوب قطر با این بازار هماهنگ و منطبق شد.در پايان، با عنايت به مطالب فوق مي‌توان اذعان کرد با توجه به وجود بازارهاي بكر منطقه‌اي در صورت رعايت اصول تجارت بين‌الملل در دوران پساتحريم مي‌توان جهش قابل‌توجهي در صادرات بازار فولاد ايران ايجاد کرد.
سعيد رئوفي
رئيس هيات‌مديره شركت صبا فولاد زاگرس
منبع:چیلان(نشریه انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران)