بسیاری از کارشناسان فولاد، تولید ۵۵میلیون تنی فولاد در افق ۱۴۰۴ را امکانپذیر میدانند و به اعتقاد آنها برای دستیابی به این هدف، طرحهای توسعهای سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) در بخش فولاد همسو با این اهداف است.
و از طرف دیگر بسیاری از سرمایهگذاران خارجی نیز در دوران پسابرجام برای همکاری با ایران در پروژههای فولادی اعلام آمادگی کردهاند اما درمقابل برخی از فولادسازان دستیابی به این هدف را تا افق ۱۴۰۴ دور از دسترس میدانند و به گفته آنها رسیدن به این میزان تولید فولاد امکانپذیر نخواهد بود، آیا ما بسیار خوشبین هستیم یا بسیار بدبینانه این افق را میبینیم؟
نگاه آن ور آبیها به اهداف چشمانداز
یک کارشناس فولاد و نماینده سایت پلاتس در ایران گفته است از سال ۲۰۱۱م پلاتس با خرید موسسه اسبیبی تمرکز خود را روی فولاد افزایش داده و درحالحاضر فولاد به یکی از زمینههای اصلی فعالیت پلاتس تبدیل شده است. اهمیت سایت پلاتس به جز ارائه اخبار در این زمینه، ارائه قیمت و شاخصهایی است که بیشتر بهعنوان «بنچ مارک» یا محک در معاملات بینالمللی مورد استفاده قرار میگیرد. هر روز تعداد زیادی قیمتهای گوناگون و شاخصهای مختلف به وسیله پلاتس منتشر میشود که ۳۲۰ شاخص از آنها مربوط به صنعت فولاد میشود. رضا زائر حیدری گفته است موسسه پلاتس که مقر آن در لندن است حوزههای مختلفی را دربرمیگیرد اما در زمینه فولاد؛ بهای مواد اولیه، محصولات تخت و طویل، انواع لولهها و همچنین فولادهای ضدزنگ در مناطق مختلف جهان زیرپوشش آن قرار دارد، گزارشهای ماهانه بازار فولاد و گزارشهای تحلیلی درباره موضوعات گوناگون مرتبط با فولاد و دیگر فلزات نیز به وسیله پلاتس با عنوان «Metal Insight» منتشر میشود. بنابر اظهارات حیدری، آخرین گزارش «Metal Insight» درباره صنعت فولاد ایران و جهش این صنعت پس از تحریم بود که در روز تاریخی حذف تحریمهای اقتصادی در ایران منتشر شد و نکته قابل توجه در تحلیلهای پلاتس درباره شرایط فولاد ایران این است که تحلیلگران این موسسه به صنعت فولاد ایران اعتقاد دارند و هدف ۵۵میلیون تن برای کشوری با امکانات ایران از نظر آنها بهطور کامل دستیافتنی است که البته با رشد صنایع دیگر و بالا رفتن مصرف فولاد باید همراه باشد.
ظرفیت ایران برای افزایش صادرات
در همین حال ابکا مدیرعامل یکی از شرکتهای مهندسی بینالمللی فولاد نیز از دیگر کارشناسان فولادی است که دستیابی به هدف تولید ۵۵میلیون تنی فولاد را امکانپذیر میداند. محمد ابکا درباره اهداف طرح جامع فولاد تا ۱۰سال آینده معتقد است در صنعت فولاد باید به تولید ۵۵ میلیون تن دست پیدا کنیم زیرا این رقم از قبل محاسبه شده بود و یکی از عواملی که در این تصمیم ملاک قرار گرفته، رشد اقتصادی است. به گفته ابکا در این سالها رشد اقتصادی پایین بوده و مصرف و تولید بر این اساس روند خود را طی میکردند اما براساس پیشبینیهای جدید تیم اقتصادی دولت، قرار است رشد اقتصادی ۵ درصدی را در پیش داشته باشیم و حتی سازمانهای بینالمللی هم با توجه به رشد اقتصادی پیش رو اقتصاد ایران را مینگرند. ابکا با بیان اینکه دسترسی به تولید ۵۵میلیون تن فولاد کار دشواری نیست، گفته است این احتمال وجود دارد که مصرف داخلی در سال ۱۴۰۴ کاهش پیدا کند اما صادرات بهطور مطمئن افزایش پیدا میکند و ممکن است زودتر از ۱۰سال آینده نیز به ۵۵میلیون تن دست پیدا کنیم با این وجود باید ۴۲میلیون تن مصرف داخلی داشته باشیم و ۱۴میلیون تن نیز صادر کنیم. به گفته ابکا رکورد صادرات ۳میلیون تنی نسبت به سال گذشته نشان میدهد صنعت فولاد ایران ظرفیت افزایش صادرات را دارد و میتواند با دسترسی به بازارهای جهانی در صورت اصلاح زیرساختها به رقم مدنظر در طرح جامع فولاد دست پیدا کند. وی با بیان اینکه اهداف طرح جامع فولاد تغییر نمیکند و براساس آنها جلو خواهیم رفت خاطرنشان کرده ممکن است نیاز داخلی کشور تا ۱۰سال آینده افزایش پیدا کند و تنها سهم صادرات کشور کمتر از ۱۴میلیون تن شود.
ایجاد توازن در زنجیره تولید فولاد
دستیابی به تولید ۵۵میلیون تنی فولاد هدف خوبی است اما باید در کنار این هدفگذاری یک نکته بسیار مهم را مدنظر قرار دهیم و آن نکته این است که باید در زنجیره تولید فولاد توازن ایجاد شود. در همین حال مدیرعامل شرکت فولاد کاوه جنوب در گفتوگو با صمت درباره دستیابی به هدف تولید ۵۵میلیون تنی فولاد در افق ۱۴۰۴ اظهار کرد: بهرهبرداری از تمامی پروژههای توسعهای فولاد به ۳ تا ۴ سال زمان نیاز دارد و از سوی دیگر نیز طرحهای توسعهای در بخشهای اکتشاف پایین است با این اوصاف به نظر میرسد که تولید ۵۵میلیون تنی فولاد در افق ۱۴۰۴ امکانپذیر نیست. محمدرضا بنیاسدی تصریح کرد: به دنبال افزایش تولید فولاد باید میزان صادرات نیز افزایش پیدا کند؛ درحالحاضر میزان تولید فولاد ۱۶میلیون تن است و تا افق ۱۴۰۴ با توجه به پروژههایی که در بخش فولاد تعریف شده این رقم درنهایت به ۲۵ تا ۴۰میلیون تن خواهد رسید اما تولید ۵۵میلیون تنی فولاد دور از دسترس است. بنیاسدی خاطرنشان کرد: هدفگذاری به منظور تولید ۵۵میلیون تن فولاد مناسب است اما باید در کنار این هدف یک شعار نیز مطرح شود و آن توازن در زنجیره تولید از استخراج تا تولید شمش فولاد است. وی افزود: برای اینکه قیمت شمش فولاد ارزان شود باید توازن زنجیره تولید فولاد حفظ شود اما تحقق تولید ۵۵میلیون تنی فولاد ایدهآل است؛ درواقع هدفگذاری خوبی در صنعت فولاد انجام شده اما به این هدف یعنی تولید ۵۵میلیون تن دست پیدا نخواهیم کرد و درنهایت تا افق ۱۴۰۴، موفق به تولید ۴۰ میلیون تن فولاد خواهیم شد.
انجام اکتشافات جدید در حوزه سنگآهن
مشاور مدیرعامل میدکو نیز گفته است باید در افق ۱۴۰۴ به تولید ۴۰میلیون تن فولاد دست پیدا کنیم. به گفته رضا اشرف سمنانی به طور حتم ۱۵ میلیون تن از ۵۵میلیون تن مربوط به صادرات فولاد خواهد بودکه به نظر میرسد، تحقق پیدا نکند. بنابراظهارات مشاور مدیرعامل میدکو مصرف فولاد با توجه به نیاز کشور با اجرای برجام و شکوفایی اقتصادی به ۴۰میلیون تن خواهد رسید و باید سعی کنیم تا همانند سالهای گذشته مجبور به واردات ۸ تا ۹میلیون تن فولاد از کشورهای دیگر نشویم. وی در ادامه سخنان خود گفته است رشد جمعیت و نیز رشد طرحهای زیربنایی در افق ۱۴۰۴ اتفاق خواهد افتاد و به طبع توسعه زیربناها و حملونقل را شاهد خواهیم بود که نشانگر افزایش تولید فولاد در کشور است. اشرف سمنانی خاطرنشان کرد: برای رسیدن به تولید ۴۰میلیون تن فولاد نیازمند انجام اکتشافات جدید سنگآهن در کشور هستیم زیرا ایران در مقایسه با کشور همسایه خود ترکیه تمام فروآلیاژها را داراست و از دانش فنی ۵۰ساله در زمینه تولید فولاد برخوردار است بنابراین در منطقه باید حرف نخست را بزند. مشاور مدیرعامل میدکو معتقد است برای رسیدن به طرح جامع فولاد در افق ۱۴۰۴ باید تمام زیربناهای اقتصادی کشور همسو شوند.