یک پیشکسوت صنعت فولاد معتقد است دستیابی به 55 میلیون تن فولاد در سال 1404 آرزویی بیش نیست و در خوشبینانه‌ترین حالت ممکن است در آن سال شاهد تولید 35 میلیون تن فولاد خواهیم بود
محمدحسن جولازاده با داشتن 30 سال سابقه فعالیت در ذوب آهن اصفهان امروز در فولاد ناب تبریز، کک طبس و ذوب آهن به عنوان مشاور فعالیت میکند و عضو هیات مدیره انجمن آهن و فولاد نیز است. وی معتقد است، مکان‌یابی نادرست از دلایلی است که تحقق هدف تولید 55 میلیون تن فولاد تا 1404 را ناکام خواهد کرد.
جولازاده با اشاره به بحران موجود در بازار فولاد اظهار کرد: حل این بحران به میزان زیادی بستگی به رفع تنش موجود در خاورمیانه دارد زیرا در آن صورت آغاز ساخت‌وساز در کشورهای سوریه و عراق می‌تواند افزایش مصرف فولاد را به همراه داشته باشد.
با محمدحسن جولازاده پیشکسوت صنعت فولاد و عضو هیات مدیره انجمن آهن و فولاد گفت‌وگویی انجام داده ایم که متن آن به شرح زیر است:
به عنوان پیشکسوت صنعت فولاد آیا به نظر شما در سال 1404 می‌توان به تولید 55 میلیون تن فولاد دست یافت؟
در این موضوع آرزو و واقعیت نهفته است. بی‌شک آرزوی همه دستیابی به 55 میلیون تن فولاد در سال 1404 است اما واقعیت حاکی از آن است که نمی‌توان در آن سال به این هدف دست یافت. البته باید سعی کرد تا در تولید فولاد به یک وضعیت بهینه دست پیدا کنیم. با توجه به وضعیت و امکانات فعلی تولید 55 میلیون تن فولاد امکان‌پذیر نیست. به اعتقاد من حداکثر تولید فولاد برای 1404 با واقعیت‌ها و شرایط امروز 35 میلیون تن است. شاید از دلایل اصلی عدم تحقق این هدف، عدم مکان‌یابی مناسب برای بیشتر طرح‌ها به ویژه طرح‌های استانی باشد که در دست احداث هستند. موضوع مهم دیگر تامین آب برای این طرح‌ها به ویژه برای مناطق کویری است. متاسفانه این طرح‌ها بدون توجه به شرایط اطراف و با غفلت از شرایط موجود در کناره خلیج فارس، تدوین شده است. هدف 55 میلیون تن تولید با 25 میلیون تن صادرات به خصوص به کشورهای حاشیه خلیج فارس در نظر گرفته شد اما واقعیت این است که این کشورها در همین مدت گذشته نزدیک به 20 میلیون تن واحد فولادی احداث کرده‌اند. در نتیجه هدف در نظر گرفته شده به آسانی امکان‌پذیر نخواهد بود و حتی موضوع برعکس شده و گاهی از این کشورها فولاد وارد می‌کنیم.
موضوع مهم دیگر آن است که زیربناها برای تحقق این رقم آماده نیست. تولید فولاد در کشور ما برپایه سنگ‌آهن است در نتیجه ابتدا نیاز است سنگ‌آهن موردنیاز برای این میزان فولاد تامین شود. البته این پتانسیل در حوزه سنگ‌آهن کشور وجود دارد اما مراحل لازم برای استفاده از سنگ‌آهن در فولاد بطور کامل وجود ندارد. این بدان معنا است که در درجه اول نیازمند کنسانتره‌سازی، گندله‌سازی و تولید آهن اسفنجی هستیم اما به دلیل نبود کافی واحدهای تولید گندله و کنسانتره، سنگ‌آهن تولیدی را صادر می‌کنیم.
اعلام شده زنجیره تولید فولاد در حال تکمیل بوده و تعدادی از طرح‌ها سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد، آیا این موضوع در تحقق این هدف موثر خواهد بود؟
متاسفانه این موضوعات همان آرزوها است. واقعیت‌ها به این سادگی نخواهد بود. ممکن است طرح گندله‌سازی راه‌اندازی شود اما نیازمند کنسانتره و کنسانتره نیازمند اکتشاف سنگ‌آهن است. البته سنگ آهن یک قدم جلوتر از فولاد است زیرا ما نزدیک به 55 میلیون تن سنگ‌آهن تولید می‌کنیم. این در حالیست که سال 2015 میلادی در مقابل 13 میلیون تن صادرات سنگ‌آهن 3 میلیون تن گندله وارد کشور شد. این ارقام واقعیت‌هایی است که با آن مواجه هستیم. به نظر من بهتر است تمرکز اصلی را روی تولید کنسانتره، گندله و آهن اسفنجی گذاشته زیرا آنها ماده اصلی برای صنعت فولاد کشور هستند.
نظر شما درباره تولید فولادهای خاص چیست؟
تولید فولادهای خاص نیز یکی از اهداف اصلی در صنعت فولاد است. اگر بخواهیم میزان مصرف فولاد در واحدهای مختلف را کاهش دهیم، باید به سمت تولید فولادهای خاص حرکت کنیم زیرا از استحکام بسیاری برخوردار هستند در نتیجه می‌توانند میزان مصرف فولاد در یک ساختمان را کاهش دهند اما واحدهایی که تشکیل و وظیفه اصلی آنها تولید فولاد خاص است این وظیفه را انجام نمیدهند. متاسفانه در ایران امکانات متالورژی ثانویه برای تسویه فولاد و کربن‌زایی خیلی بالا است اما استفاده چندانی نمی‌شود. در صنعت فولاد می‌توان با استفاده از کاهش ناخالصی‌ها و یا اضافه کردن عناصر آلیاژی استحکام فولاد را بالا برد. در واقع حرکت به سمت تولید فولاد های خاص به دلیل ایجاد ارزش افزوده ضروری است.
به نظر شما بحران موجود در بازار فولاد تا چه زمان ادامه می‌یابد؟
این موضوع به عامل اصلی یعنی چین برمی‌گردد. چین در طی 10 سال گذشته 19 کارخانه کوره بلند بزرگ احداث کرده که در نتیجه آن بهره‌وری را افزایش و مصرف انرژی را کاهش داده و بازار را تغذیه کرده است. این کشور که تا 5 سال پیش واردکننده فولاد بود اما در حال حاضر به دلیل افزایش بهره‌وری توانسته 112 میلیون تن فولاد تولیدی خود را صادر کند. از سوی دیگر چین بزرگترین واردکننده سنگ آهن در جهان محسوب می‌شود؛ به طوری که سال گذشته 953 میلیون تن سنگ آهن وارد کرد. همچنین خود نیز یک میلیارد و 300 میلیون تن سنگ آهن تولید کرده که اما سنگ آهن تولیدی در چین کم‌عیار و ضعیف است. چین برای ایجاد اشتغالزایی و تولید ارزان مجبور به افزایش بهره‌وری است به همین دلیل کارخانه‌های قدیمی خود را که آلاینده محیط زیست بودند تعطیل کرده است. از سوی بازگشت بازار به وضعیت مناسب، بستگی به تنش‌زدایی از خاورمیانه (حضور داعش در عراق و سوریه) دارد زیرا با حل شدن این مشکلات بازسازی در این کشورها آغاز و مصرف فولاد بالا می‌رود. از سوی دیگر رفع بحران در بازار داخلی کشور و افزایش توسعه می‌تواند منجر به رشد مصرفی فولاد شود، همچنین حل این مشکل نیازمند تعامل بسیار میان وزارت صنعت، معدن و تجارت، تولیدکنندگان فولاد، سازندگان تجهیزات و تامین کنندگان مواد اولیه است.
منبع:ماین نیوز