وایبر،تازه‌ترین شبکه‌ای که فیلتر شد
شنبه، 14 دی 1392 |
http://steeliran.org/اخبار/ID
فيلتر شد. نزديك به 20 روز مي‌شود كه هرروز خبر از فيلتر شدن يك شبكه اجتماعي يا برنامه تلفن همراه مي‌دهيم. شروع تكراري يك گزارش كه ديگر براي خودمان هم خسته‌كننده شده است. «وايبر، فيلتر شد» اين خبر تازه‌يي است كه در آخرين روزهاي تعطيلات هفته گذشته كاربران اينترنت به همديگر مخابره كردند. از حدود 20 روز پيش كه «وي‌چت» برنامه اجتماعي تلفن همراه فيلتر شد تا امروز چندين بار اختلال براي اينستاگرام و حالا به تازگي هم فيلتر شدن وايبر به وجود آمده است. تمامي سياست‌هاي فيلترينگ در كارگروه تعيين مصاديق مجرمانه اينترنتي شكل مي‌گيرد و آخر سر آنها راي به فيلتر يا عدم فيلتر اين برنامه‌ها مي‌دهند.
اين كارگروه بر اساس ماده 22 قانون جرايم رايانه‌يي تشكيل و مسووليت نظارت بر فضاي مجازي و بررسي تارنماهاي حاوي محتواي مجرمانه و رسيدگي به شكايات مردمي را به عهده دارد. با توجه به اينكه بيشترين كرسي اين كارگروه را اعضاي دولت در اختيار دارند اما همچنان سياست‌هاي سختي براي فيلترينگ وجود دارد. به نظر مي‌رسد اختلاف‌هايي درباره اختيارات اين كارگروه هم وجود دارد. برخي مسوولان اين برنامه‌ها را ابزار جاسوسي مي‌نامند و برخي ديگر مشكل اين برنامه‌ها را انحرافات اخلاقي بيان مي‌كنند. حالا در بين سه ميليارد كاربري كه دسترسي به اين‌گونه امكانات دارند، مردم ايران چه اندازه دچار انحراف مي‌شوند؟
صورت مساله را پاك نكنيم
شايد بهتر باشد بگوييم كه با پاك كردن صورت مساله در مقابل برخي معايب اين برنامه‌ها را نمي‌توانيم بگيريم. اين برنامه‌ها هر روز تغيير مي‌كنند و برنامه‌هاي جديدي جايگزين قبلي‌ها مي‌شوند. تمام برنامه‌هاي اجتماعي يا ارتباطاتي تلفن‌هاي همراه اين اجازه را به شما مي‌دهند تا موقعيت جغرافيايي خود را ثبت كنيد يا اگر نخواهيد اين موقعيت را ثبت نكنيد. اگر با نيمه خالي به تكنولوژي نگاه كنيم بايد تمام اين شبكه‌ها و برنامه‌ها را ابزار جاسوسي از كاربران بدانيم اما تمامي اين برنامه‌ها از 100 ميليون تا سه ميليارد كاربر در جهان دارند و اكثر كشورهاي جهان در اين برنامه‌ها كاربراني دارند.
سردار دكتر سعيد منتظر المهدي درباره فيلتر برخي شبكه‌هاي اجتماعي و موبايلي با اشاره به اظهارات فرمانده ناجا در اين مورد گفت: ما مخالف آن هستيم كه در مواجهه و رويارويي با يك مشكل، بلافاصله صورت مساله را پاك كنيم بلكه معتقديم بايد راهكاري انديشيده شود تا تنها قسمت‌هاي مضر فيلتر شود. وي با بيان اينكه ممكن است برخي از قسمت‌هاي يك برنامه مفيد باشد، گفت: بايد مولفه‌هاي آسيب‌رسان را فيلتر كنيم تا مردم نيز بتوانند از قسمت‌هاي مفيد برنامه استفاده كنند.
وايبر، پيام‌رساني فوري و رايگان
وايبر (Viber) يك نرم‌افزار مالكيتي چندسكويي (cross-platform) از گونه پيام‌رسان فوري و انتقال صدا روي پروتكل اينترنت براي تلفن هوشمند است كه به دست شركت Viber Media ساخته شده است. وايبر در دوم دسامبر 2010 براي رقابت مستقيم با اسكايپ ابتدا روي تلفن هوشمند آيفون ارائه شد. نسخه محدود آن روي سيستم عامل اندرويد در ماه مه 2011 وارد شد كه مورد استفاده 50 هزار كاربر قرار گرفت. نسخه بدون محدوديت آن نيز براي اندرويد در بيست و چهارم جولاي 2012 عرضه شد. اين برنامه روي بلك بري و ويندوز نيز در هشتم مه 2013 ارائه شد. همچنين اين برنامه روي ساير سيستم‌هاي عامل تلفن‌هاي هوشمند نيز به مرور ارائه شده است. اين برنامه تا چهاردهم نوامبر 2013 روي سيستم عامل اندرويد بيش از 100 ميليون كاربر رسمي دارد.
قابليت‌ها و امكانات
قابليت‌هاي اصلي اين برنامه روي سيستم عامل اندرويد و‌اي او اس مكالمه به وسيله اينترنت، ارسال عكس، شكلك و ارسال متن است. اين برنامه كاملا رايگان در اختيار كاربران قرار گرفته است. براي ثبت‌نام در اين برنامه بايد شماره تلفن همراه شخص به آن اعلام شود و توسط يك پيام كوتاه، كد ورود به برنامه به كاربر اعلام مي‌شود. همچنين كاربران مي‌توانند توسط همان تلفن همراه برنامه را روي كامپيوتر شخصي يا تبلت خود نصب كنند و به صورت اشتراكي از اين برنامه در همگي آنها استفاده كنند. وايبر با استفاده از دفترچه تلفن موجود در تلفن همراه ساير افرادي كه نرم‌افزار فوق را نصب كرده و در دفترچه تلفن قرار دارند شناسايي كرده و آنها را در ليست دوستان در نرم‌افزار فوق قرار مي‌دهد. نسخه جديد اين نرم‌افزار اجازه اضافه كردن شكلك‌هاي جديدي را نيز به كاربرانش مي‌دهد. برخي از اين شكلك‌ها با پرداخت هزينه قابل دريافت و برخي نيز رايگان هستند.
آيا وايبر ابزار جاسوسي است؟
به تازگي سايت العربيه مدعي شده است كه نرم‌افزار وايبر ابزار جاسوسي است، اين سايت گزارش داده است كه با توجه به امكانات اين نرم‌افزار از كاربران جاسوسي مي‌شود. در بخشي از گزارش العربيه آمده است: «وايبر اپليكيشني كاملا رايگان و بدون هيچ‌گونه تبليغات است، چطور مي‌شود نرم‌افزاري خدمات خود را به بيش از 200 ميليون نفر در جهان به طور رايگان ارائه كند؟ البته وايبر به تازگي فروشگاه اينترنتي به راه انداخته است. ماركو، موسس وايبر صاحب شركت‌هاي آيمش و باندو نيز هست كه در آن برنامه‌هاي مرموز دانلود مي‌شود و داراي ابزارهايي است كه وارد كامپيوتر افراد شده و از آنها جاسوسي مي‌كند. برنامه وايبر در آيفون و آندرويد دفترچه تماس‌ها، پيام‌ها و تماس‌هاي تلفني افراد را ضبط مي‌كند و مي‌تواند مكان شما را شناسايي كرده و به تمام فايل‌هاي موبايل دسترسي پيدا كند.»
كميته تعيين مصاديق بايد زير نظر شوراي عالي فضاي مجازي قرار بگيرد
علي جنتي، وزير ارشاد در حاشيه مراسم ختم مادر وزير امور خارجه در رابطه با فيلتر شدن برخي نرم‌افزارها و شبكه‌هاي اجتماعي مانند وي‌چت، گفت: تعدادي از وزراي ذي‌ربط معتقد بودند كه ما مي‌توانستيم قسمت‌هاي زيان‌آور وي‌چت مانند near by كه مي‌تواند فساد‌آور باشد را فيلتر كنيم ولي اصل وي‌چت يك وسيله ارتباطي است. وي در پاسخ به اين سوال كه آيا در آينده شاهد رفع فيلتر شبكه‌هاي اجتماعي خواهيم بود يا خير؟ گفت: اين امر تابع كميته تعيين مصاديق است. اين كميته بايد زير نظر شوراي عالي فضاي مجازي كه بالاترين مرجع تصميم‌گير در اين زمينه است، بيايد. وي گفت: اين كميته، كميته تعيين مصداق است و بايد مقداري تجديدنظر كرد، در اينكه هر چيزي را مصداق ندانند.
واكنش دبير كارگروه تعيين مصاديق محتواي مجرمانه به اظهارات علي جنتي
در برابر اين سخنان عبدالصمد خرم‌آبادي، دبير كارگروه تعيين مصاديق محتواي مجرمانه با اشاره به اظهارات وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي مبني بر اينكه كميته تعيين مصاديق بايد زيرنظر شوراي عالي فضاي مجازي قرار گيرد، اظهار كرد: شوراي عالي فضاي مجازي سياست‌هاي كلي را تعيين مي‌كند و اين شورا نبايد وارد كارهاي اجرايي شود. وي افزود: اگر قرار باشد شوراي عالي فضاي مجازي به كارهاي اجرايي بپردازد از وظايف كلاني كه مقام معظم رهبري براي اين نهاد تعيين كرده است، دور مي‌شود، البته شوراي عالي و مركز ملي فضاي مجازي مي‌توانند سياست‌هاي كلي حاكم بر فيلترينگ را در چارچوب قانون تعيين كنند و دبيرخانه كارگروه تعيين مصاديق محتواي مجرمانه نيز خود را مكلف مي‌داند كه در چارچوب سياست‌هاي كلي كه توسط اين نهاد تعيين مي‌شود، به وظايف خود عمل كند.
خرم‌آبادي افزود: وزير محترم فرهنگ و ارشاد اسلامي به جاي اينكه به دنبال تقويت سرويس‌هاي داخلي‌مان باشند و بودجه لازم را براي مركز رسانه‌هاي ديجيتال فراهم كنند، به دنبال اين هستند كه امكان دسترسي مردم به وي‌چت و فيس‌بوك و... فراهم شود كه اين موضوع در كوتاه‌مدت و درازمدت ضررهاي جبران‌ناپذيري را براي ملت ما در بر دارد. وي در پاسخ به سوالي درباره اينكه آيا فيلتر شدن نرم‌افزارهايي مانند وايبر و واتس‌اپ و تانگو و... در دستور كار كارگروه تعيين مصاديق محتواي مجرمانه قرار دارد؟ گفت: اين موضوع در دستور كار گروه قرار گرفته است و زماني كه كارگروه تعيين مصاديق محتواي مجرمانه در رابطه با فيلتر شدن وي‌چت تصميم مي‌گرفت مقرر شد تا زمان تقويت نرم‌افزارهاي مشابه داخلي، فيلتر شدن نرم‌افزارهاي خارجي مذكور به تعويق بيفتد و در صورتي كه نرم‌افزارهاي داخلي بتوانند نيازهاي ارتباطي مردم را تامين كنند اين موضوع مجددا توسط كارگروه تعيين مصاديق محتواي مجرمانه مورد بررسي قرار مي‌گيرد.
فيلترينگ، حرفه‌يي شود
در همين حال حجت‌الاسلام سعيدرضا عاملي، بنيانگذار دانشكده مطالعات جهان دانشگاه تهران اظهار داشت: در حال حاضر در كشور ما فيلترينگ به صورت حرفه‌يي انجام نمي‌شود چراكه اگر به طور مثال واژه زن را به صورت كامل فيلتر كنيم، فردي كه مي‌خواهد درباره زنان مطلب جست‌وجو كرده و مقاله بنويسد عاملا با مشكل مواجه مي‌شود. وي ادامه داد: بايد تلاش كرده و وارد صنعت فيلترينگ شويم و اگر قرار است واژه‌يي فيلتر شود حتما با لحاظ كردن شرايطي اين كار انجام شود كه تمام حوزه‌ها تحت‌الشعاع آن قرار نگيرند و راه براي انجام فعاليت‌هاي مثبت و علمي مسدود نشود ضمن اينكه فيلترينگ در سراسر دنيا درباره حوزه‌هايي خاص اجرا مي‌شود؛ چنانچه حتي در كشور تركيه، فيلم‌ها و تصاوير مستهجن فيلتر مي‌شود.
بنيانگذار دانشكده مطالعات جهان دانشگاه تهران همچنين گفت: فضاي مجازي يك فضاي دوم ايجاد كرده كه بي‌حد و مرز است و باعث شده تا تمام دنيا با هم همسايه شوند و مفروضات اجتماعي دستخوش تغيير شوند اما نكته مهم اين است كه هر فردي بنا به تقيدات خود، از مباني ديني و اصولي خود فاصله نگيرد، البته دولت نيز به عنوان حافظ امنيت مردم موظف است با انجام اقداماتي امنيت فضاي مجازي را تامين كند. وي همچنين افزود: فيلترينگ به طور قطع لازم است اما نبايد با هياهو انجام شود چرا كه فضاي اجتماعي را حساس و حريص به كنكاش و حضور در فضاي فيلتر شده مي‌كند.