فعال‌سازی واحدهای تولیدی که در سال‌های تحریم به دلیل عدم تامین منابع مالی به واحدهای غیرفعال بدل شده‌اند یا تولیدشان زیر ظرفیت است را می‌توان یکی از اهداف دولت دانست؛ هدفی که به منظور تحقق آن سه ماموریت به دستگاه‌های مرتبط ابلاغ شده است. «رونق توليد و تعيين تكليف 7500 واحد توليدي مشكل‌دار با هدف فعال کردن این واحدها، ارتقاي رقابت‌پذيري واحدهاي توليدي كوچك و متوسط با هدف افزايش صادرات و تكميل طرح‌هاي صنعتي با پيشرفت فيزيكي بالاي 60 درصد» از جمله ماموریت‌هایی است که در راستای بازگرداندن رونق به واحدهای تولیدی مستقر در شهرک‌ها و نواحی صنعتی در دستور کار سازمان صنايع كوچك و شهرك‌هاي صنعتي ايران قرار گرفته است.
براساس گزارش منتشر شده از سوی این سازمان، درخصوص فعال‌سازی 7500 واحد تولیدی مشکل‌دار موجود در سراسر کشور فعال‌سازی 3750 واحد به سازمان شهرک‌های صنعتی ایران محول شده است. درخصوص دومین وظیفه محول شده به این سازمان نیز 8 هدف‌گذاری در نظر گرفته شده که در این خصوص می‌توان به «پياده‌سازي توسعه خوشه‌های صنعتی، مطالعات امكانسنجي توسعه خوشه‌ها، كنسرسيوم هاي صادراتي، شركت‌هاي مديريت صادرات، آموزش، حمايت ويژه از توسعه صادرات (واحد صنعتي)، تعاوني‌هاي تامين مشترك مواد اوليه و نظام مبادلات پيمانكاري فرعي» اشاره کرد. همچنین برای تکمیل طرح‌های صنعتی با پیشرفت فیزیکی بالای 60 درصد نیز تکمیل دو هزار طرح در دستور کار قرار گرفته که براساس دستورالعمل ابلاغی تکمیل هزار طرح به سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی سپرده شده است.
تعیین تکلیف واحدهای مشکل‌دار
داده‌های اعلام شده بیانگر آن است که در حال حاضر 87 هزار و 917 واحد صنعتی در کل کشور مستقر هستند که از این تعداد 37 هزار و 148 واحد در شهرک صنعتی و 50 هزار و 769 واحد در خارج از شهرک‌های صنعتی مستقر هستند. براساس تفکیک صورت گرفته در آمارهای مذکور از مجموع 37 هزار و 148 واحد مستقر در شهرک‌های صنعتی 34 هزار و 557 واحد در رده صنایع کوچک قرار دارند که از این تعداد 27 هزار و 895 واحد در حال حاضر فعال و 6 هزار و 662 واحد تولیدی کوچک غیرفعال هستند. در گروه صنایع متوسط نیز از مجموع 37 هزار و 148 واحد، هزار و 723 واحد در شهرک‌های صنعتی مستقر هستند که از این تعداد هزار و 407 واحد فعال و 316 واحد غیرفعال هستند اما درخصوص صنایع بزرگ 868 واحد در شهرک‌ها و نواحی صنعتی مستقر هستند که در این گروه 768 واحد فعال و 100 واحد غیرفعالند.
گسترده بودن واحدهای غیرفعال در گروه‌های مختلف موجب شد تا برای فعال کردن واحدهای غیرفعال یا واحدهایی که زیر ظرفیت فعالیت می‌کنند، فرآیند شناسایی و دسته بندی واحدهای صنعتی کوچک و متوسط مستقر در شهرک‌های صنعتی در دستور کار سازمان صنايع كوچك و شهرك‌هاي صنعتي ايران قرار گیرد. در این راستا این سازمان «اقدام به اخذ اطلاعات واحدهای صنعتي كوچك و متوسط حائز شرايط مستقر در شهرك‌ها و نواحي صنعتي، تشكيل تيم كارشناسي (معاون صنايع كوچك مدير شهرك صنعتي مربوطه و كارشناسان مرتبط) با مسووليت مدير عامل شركت استاني برای بررسي و پايش اطلاعات واحدها و طرح‌هاي صنعتي، بررسي فرم‌هاي تكميل شده و دسته‌بندي مشكلات فراروي واحدهاي صنعتي كوچك توسط تيم كارشناسي، ثبت اطلاعات در سامانه و ارسال گزارش از مصوبات به‌صورت هفتگي براي سازمان، بررسي نهايي از سوی معاونت صنايع كوچك سازمان و تهيه فهرست نهايي واحدهاي مشمول اخذ تسهيلات برای ارسال به كارگروه استاني و ملي» کرده است. بررسی که موجب شد تا نمایی کلی از وضعیت واحدهای متوقف و زیرظرفیت به دست آید. براساس نمای به‌دست آمده مقرر شد تسهیلات پیش‌بینی شده به چهار هزار و 807 واحدی که زیرظرفیت در حال فعالیت هستند اختصاص یابد. برای این گروه تسهیلات 75 هزار و 786 میلیارد ریالی در نظر گرفته شد که با تخصیص تسهیلات پیش‌بینی شده شرایط برای ایجاد 97 هزار و 884فرصت شغلی در کشور به وجود خواهد آمد. اما درخصوص واحدهای متوقف شده پس از فرآیند شناسایی واحدهایی که توجیه اقتصادی دارند، تخصیص 23 هزار و 919 میلیارد ریال تسهیلات به هزار و 896 واحد متوقف شده در دستور کار قرار گرفت که با تخصیص این رقم تسهیلات، شرایط برای اشتغال 36 هزار و 978 نفر در کشور ایجاد خواهد شد.
گروه‌های متقاضی دریافت تسهیلات
اما بررسی وضعیت واحدهای صنعتی متقاضی دریافت تسهیلات به تفکیک گروه‌های صنعتی بیانگر آن است که صنایع فلزی با 28 درصد سهم بیشترین متقاضی دریافت تسهیلات هستند. پس از صنایع فلزی صنایع شیمیایی با 25 درصد، صنایع غذایی و آشامیدنی و دارویی با 18 درصد، کانی‌های غیرفلزی با 10 درصد، صنایع سلولزی با 7 درصد، نساجی با 6 درصد، برق و الکترونیک با 5 درصد و خدماتی با یک درصد سهم بیشترین متقاضی دریافت تسهیلات محسوب می‌شوند.
ارتقای رقابت‌پذیری با هدف صادرات
ارتقای رقابت‌پذیری واحدهای تولیدی کوچک و متوسط با هدف افزایش صادرات یکی دیگر از برنامه‌های پیش‌بینی شده برای سازمان صنايع كوچك و شهرك‌هاي صنعتي ايران محسوب می‌شود که در این راستا نیز این سازمان 8 پروژه را در دستور کار خود قرار داده است. در این خصوص می‌توان به در نظر گرفتن 5 پروژه برای پياده سازي توسعه خوشههاي كسبوكار اشاره کرد. پیش‌بینی 16 پروژه برای انجام مطالعات امكانسنجي توسعه خوشهاي و تدوين برنامه عملياتي خوشه كسبوكار یکی دیگر از برنامه‌های این سازمان برای ارتقای رقابت‌پذیری محسوب می‌شود. در نظر گرفتن 6 پروژه برای شكل‌گيري و توسعه كنسرسيوم‌هاي صادراتي سومین اقدام این سازمان برای تحقق این هدف محسوب می‌شود. از سوی دیگر، 30 پروژه نیز برای ساماندهي و توسعه شركت‌هاي بازرگاني صادراتي (مديريت صادرات) از سوی این سازمان در نظر گرفته شده است. در بخش آموزش نیز آموزش 100 هزار نفر از مديران، كاركنان و مشاوران واحدهاي صنايع كوچك و متوسط در دستورکار سازمان قرار گرفته است. اما برای حمايت ويژه از توسعه صادرات صنايع كوچك و متوسط صادراتي حمایت از 1200 واحد در این طرح پیش‌بینی شده است. در نهایت ایجاد 31 تعاوني تامين مشترك مواد اوليه با محوريت واحدهاي صادراتي و توسعه 31 نظام مبادلات پيمانكاري فرعي به منظور پيوند بين صنايع كوچك، متوسط و بزرگ در دستور کار سازمان صنايع كوچك و شهرك‌هاي صنعتي ايران قرار گرفته است.
تکمیل طرح‌های صنعتی
تکمیل طرح‌های صنعتی با پیشرفت فیزیکی بالای 60 درصد را می‌توان سومین ماموریت محول شده به سازمان صنايع كوچك و شهرك‌هاي صنعتي ايران دانست. براساس آمار اعلام شده تکمیل 2 هزار طرح صنعتی با پیشرفت فیزیکی بالای 60 درصد در دستور کار قرار گرفته که وظیفه این سازمان تکمیل هزار طرح صنعتی است. داده‌های اعلام شده حکایت از آن دارد که در حال حاضر 99 هزار و 840 طرح صنعتی در حال ساخت در کشور وجود دارد که 29 هزار و 799 طرح صنعتی در حال ساخت در کل شهرک‌ها و نواحی صنعتی مستقر شده‌اند. با توجه به آمار مذکور می‌توان گفت از مجموع طرح‌های در حال ساخت 77 هزار و 446 طرح در حال ساخت و ساز در کشور از پیشرفت صفر تا 20 درصد برخوردار هستند که آمار برای طرح‌های صنعتی در حال ساخت در شهرک‌های صنعتی به 21 هزار و 496 طرح می‌رسد. درخصوص طرح‌هایی که پیشرفت فیزیکی 20 تا 40 درصد دارند نیز 6 هزار و 960 طرح به طرح‌های در حال ساخت در کشور اختصاص دارد و سهم طرح‌های صنعتی در حال ساخت در شهرک‌ها و نواحی صنعتی در این بخش 2 هزار و 608 طرح است. اما درخصوص طرح‌های با پیشرفت فیزیکی 60 تا 80 درصد آمارها حکایت از آن دارند که چهار هزار و چهار طرح در حال ساخت در کشور وجود دارد که سهم شهرک‌های صنعتی در این بخش برابر با هزار و 456 طرح است. در طرح‌های با 80 تا 100 درصد پیشرفت فیزیکی نیز سهم طرح‌های صنعتی در حال ساخت در کشور برابر با 5 هزار و 321 طرح است و طرح‌های صنعتی در حال ساخت مستقر در شهرک‌های صنعتی نیز برابر با هزار و 868 طرح است. از سوی دیگر با بررسي‌هاي صورت گرفته توسط كميته‌هاي تخصصي استاني 2 هزار و 172 طرح صنعتي مشمول حمایت‌های پیش‌بینی شده قرار گرفته‌اند. در نهايت از بين اين 2 هزار و 172 طرح شناسایی شده با استفاده از شاخص‌هاي تعريف شده حمایت از هزار طرح از سوی سازمان صنايع كوچك و شهرك‌هاي صنعتي ايران در سال 1395 در دستور کار قرار گرفت.
منبع:دنیای اقتصاد