ایجاد تنوع در تولید محصولات فولادی اقدامی است که فولادسازان کشور کمتر به آن توجه نشان داده‌اند و به غیراز یکی دو واحد تولیدی بقیه فولادسازان همچنان اقدام به تولید محصولات فولادی مورد نیاز در بخش ساختمان می‌کنند.
یکی ازمواردی که مانع حرکت تولیدکنندگان فولاد به سمت تولید محصولات جدید و متنوع می‌شود این است که خطوط تولید آنها برای محصولات جدید طراحی نشده و برای تولید این دسته از محصولات در حجم زیاد باید خطوط تولید تغییر کند که این امر نیز زمانبر و پرهزینه است. با این حال از این نکته نباید غافل شد که تولید محصولات متنوع و جدید، ارزش‌افزوده بالایی را برای آنها ایجاد میکند و با صادر کردن این تولیدات سود مناسبی را به‌دست می‌آورند؛ بنابراین سرمایه‌گذاری و صرف وقت برای تحقق این امر اگرچه در نگاه نخست دشوار به نظر می‌رسد اما در بلندمدت فولادسازان می‌توانند بازارهای مصرف بیشتری را از آن خود کنند چنانچه بسیاری از کارشناسان نیز بر این نکته اذعان می‌کنند که ماندگاری واحدهای تولیدکننده فولاد در گرو تولید محصولات جدید است.
تولید فولاد براساس نیاز بازار
در همین حال مدیرعامل شرکت مهندسی معادن و فلزات (MME) می‌گوید: در شرایط فعلی توجه فولادسازان کشورمان بیشتر به سمت و سوی تولید محصولات جدید بر اساس نیاز بازار جلب شده است. در گذشته بیشتر محصولات ساختمانی تولید می‌شد و بازار آن نیز وجود داشت به همین دلیل تولیدکنندگان رغبت زیادی به تولید محصولات جدید نداشتند و براساس نیاز بازار، فولادهای ساده‌تر با میزان بیشتر تولید می‌کردند. مرتضی آقاجانی تصریح میکند: درحال‌حاضر فولادسازان به دلیل شرایط نامناسب بازار و به دنبال رکود در بخش ساخت‌وساز به سمت تولید محصولات جدید و متنوع‌تر حرکت کرده‌اند تا گردش مالی مناسب‌تری داشته باشند. آقاجانی می‌گوید: در یکی دو سال گذشته بسیاری از محصولات متنوع فولادی از لحاظ کیفیت و ابعاد نه به دلیل ناتوانی بلکه به سبب سیاست‌گذاری‌هایی که فولادسازان داشتند تولید نمی‌شد اما درحال‌حاضر فولادسازان اقدام به تولید محصولات جدید می‌کنند. وی معتقد است فولادسازان محصولاتی با ابعاد زیر ۲ میلی‌متر تولید می‌کنند این درحالی است که در گذشته تولید این دسته از فولادها به صرفه نبوده و بازدهی خط تولید ورق کاهش پیدا می‌کرده اما درحال‌حاضر تولید این نوع از ورق‌ها در دستور کار فولاد مبارکه اصفهان قرار گرفته است.
مدیرعامل شرکت مهندسی معادن و فلزات ادامه می‌دهد: نکته دیگر این است که تولید محصولات جدید با کیفیت بالا به دلیل خلوصی که باید داشته باشد و همچنین عملیات ثانویه‌ای که روی آنها انجام می‌شود، میزان بهره‌وری را کاهش می‌دهد به همین دلیل تمایلی برای تولید آن نشان داده نمی‌شد اما در یکی دو سال اخیر این محصولات تولید می‌شود به عنوان مثال ورق آجدار محصولی است که فولاد سبامبارکه اقدام به تولید آن کرده و برای نخستین بار در کشور تولید شده است. آقاجانی می‌گوید: به جز یکی دو خط تولید که برای تولید فولاد آلیاژی طراحی شده‌اند، سایر خطوط نمی‌توانند با ظرفیت کامل اقدام به تولید محصولات جدید کنند زیرا ظرفیت کامل آنها برای محصولات ساختمانی طراحی شده است. وی معتقد است تولید محصولات جدید فولادی میزان بهره‌وری خط تولید را کاهش می‌دهد و درصدی از ظرفیت خالی می‌ماند البته به دلیل اینکه کیفیت افزایش پیدا میکند بازار لازم برای این محصولات وجود دارد و قیمت آن بالاست بنابراین از لحاظ مالی جبران می‌شود اما از لحاظ حجمی جبران نمی‌شود به همین دلیل بیشتر فولادسازان تمایلی به تولید محصولات جدید فولادی نداشته‌اند.
به ضرر فولادسازان
یک کارشناس صنعت فولاد می‌گوید: بیشتر تولید فولاد در کشور ما به فولادهای تجاری اختصاص دارد این درحالی است که فولادسازان سایر کشورها بیشتر محصولات جدید با ارزش‌افزوده بالاتر یعنی فولادهای آلیاژی و ورق‌های ضد سایش تولید می‌کنند.
نصیرالدین‌ضوئی عنوان میکند: ورق تولیدی برخی از فولادسازی‌ها به کشورهای اروپایی صادر می‌شود و در این کشورها به ورق گالوانیزه تبدیل شده و با ارزش‌افزوده بیشتر فروخته می‌شود بنابراین خام‌فروشی به ضرر تولیدکنندگان فولاد است و هرچه بیشتر به سمت و سوی تولید محصول نهایی حرکت کنند، حاشیه سود نیز افزایش پیدا خواهد کرد. وی ادامه می‌دهد: متاسفانه بسیاری از محصولات فولادی که در کشور ما تولید و صادر می‌شود در سایر کشورها با هزینه کمتر و فرآیند ساده‌تر تبدیل به محصولات باارزش‌افزوده بیشتر می‌شود و این امر یکی از معضلاتی است که در صنعت فولاد کشور وجود دارد. ضوئی می‌افزاید: بیشترین حجم تولید محصولات فولادی کشور در بخش طویل؛ میلگرد و تیرآهن است و در محصولات تخت ورق گرم و سرد است که تمامی این محصولات مصرف عام دارند اما ارزش‌افزوده اصلی زمانی در صنعت فولاد ایجاد می‌شود که تولیدکنندگان برای تولید محصولات فولادی ویژه برنامه‌ریزی کنند. این کارشناس صنعت فولاد می‌گوید: فولادهای ضدزنگ یکی از محصولات استراتژیک مورد استفاده در صنایع پزشکی و نظامی است که در ایران تولید نمی‌شود این درحالی است که با سرمایه‌گذاری در زمینه این محصولات می‌توان با صادرات آنها، ارزش‌افزوده بیشتری کسب کرد. به گفته ضوئی کشور ما از مواد اولیه مناسب برای تولید فولاد و همچنین از ظرفیت‌های مناسب صادراتی به دلیل موقعیت جغرافیایی برخوردار است بنابراین می‌توان سبد تولید محصولات را برای به‌دست آوردن بازارهای صادراتی بیشتر، متنوع کرد. این کارشناس صنعت فولاد بیان میکند: بخش عمده محصولات با ارزش‌افزوده بالا وارد می‌شود از این رو بسیاری از تولیدکنندگان در این زمینه سرمایه‌گذاری نمی‌کنند و زمانی برای تولید آن نمی‌گذارند. ضوئی می‌گوید: ارزش‌افزوده‌ای که در طولانی‌مدت فولادسازان با تولید محصولات جدید به‌دست می‌آورند به صرفه‌تر از این است که همچنان به تولید همان محصولات فولادی تجاری در کشور اقدام کنند. وی بیان میکند: ورق‌های ضد سایش که در واگن‌های قطار مورد استفاده قرار می‌گیرد، ورق‌های فولادی بدون درز که در صنعت نفت و گاز مورد کاربرد دارند و فولادهای آلیاژی که مصارف نظامی دارند در ایران تولید نمی‌شود. این کارشناس صنعت فولاد معتقد است شرکت‌های مشاوره در کشور به دلیل اینکه به سرمایه‌گذاران اطلاعات مناسب و مشاوره درست ارائه نمی‌دهند و همچنین نگرانی بسیاری از سرمایه‌گذاران از ریسک سرمایه‌گذاری در این زمینه منجر شده تا تولیدکنندگان فولاد اقدام به تولید محصولات ویژه نکنند. ضوئی ادامه می‌دهد: نکته دیگر اینکه با تولید این محصولات در کشور باید جلوی واردات گرفته شود تا این تولیدکنندگان با سرمایه‌گذاری در تولید این دسته از محصولات ورشکسته نشوند.
منبع:گسترش صمت