چند سالی است همراه با رکود کلی در کشور بازار فولاد نیز در رکود به‌سر می‌برد. هرچند در ابتدای امسال شاهد رونق اندکی در بازار فولاد بودیم اما در حال حاضر این بازار از رونق چندانی برخوردار نیست.فولاد جزو فلزات استراتژیک به‌شمار می‌رود و جایگاه بسیار ویژه‌ای در کل جهان دارد.
به همین دلیل لازم است برای اینکه این صنعت مادر از رکود خارج شود، تمهیداتی اساسی برای آن اندیشیده شود. صنعت فولاد در کشور ما به‌عنوان یکی از صنایع مادر به شمار می‌رود که با وجود منابع اولیه، انرژی، دانش فنی، تجربه تولید کیفی و نیروی متخصص از مهم‌ترین مزیت‌های اقتصادی کشور است، از این‌رو باید با توجه و سیاست‌های سازنده بیشتری همراه شود.
علل رکود صنعت فولاد
مصالح ساختمانی و کاهش تقاضا برای آن به شدت در مصرف فولاد در کشور اثرگذار بوده است. رضا شهرستانی عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد درباره رکود صنعت فولاد اظهار کرد: ۶ ماه از اجرای برجام گذشته اما تاکنون تاثیر قابل‌توجهی را شاهد نبوده‌ایم و حرکت خاصی در این زمینه انجام نشده است. این در حالی است که باید در این مدت سرمایه‌گذاری بیشتری در کشور انجام می‌شد. وی در ادامه خاطرنشان کرد: برنامه‌ریزی شده بود سالی۲۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی جذب شود که بر این اساس ۵ میلیارد دلار آن به صنعت اختصاص یابد، در صورتی که کل سرمایه‌گذاری خارجی که تاکنون انجام شده، حدود ۵ میلیارد دلار بوده و همین موضوع سبب رونق نیافتن نقدینگی شده است تا رکود نیز دامنگیر صنعتی چون فولاد هم شود. وی با اشاره به اینکه رونقی که در ابتدای امسال روی داد نتوانست چندان پایدار بماند، گفت: پیش‌تر نیز اشاره کردم، رونقی که در ابتدای امسال روی داد تا حدی کاذب بود، چراکه در این بازه زمانی تا حد بسیاری قیمت نفت افزایش یافته بود که همین امر سبب افزایش قیمت‌های بین‌المللی و رونق فولاد داخلی شد. این عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد در ادامه خاطرنشان کرد: از سوی دیگر نیز انبار واسطه‌ها و فروشنده‌ها از قبل خالی شده بود و همین امر سبب شد تقاضا تا حد زیادی افزایش یابد. این کارشناس فولادی به سایر علل رونق فولاد در ابتدای امسال نیز اشاره کرد و گفت: از سوی دیگر در ابتدای سال افزایش اعمال تعرفه برای واردات فولاد سبب کاهش واردات فولاد شد. وی افزود: مجموع این عوامل باعث شده بود در ابتدای سال شاهد رونق نسبی در بازار فولاد باشیم، اما درحال حاضر باز انبارها پر شده است. در حقیقت مصرف کاهش یافته و بازار فولاد به رکود قبل خود بازگشته است.
راهکارهای خروج از رکود
بازار و رونق فولاد نیازمند دیدگاه و سیاست‌های جدید از سوی دولت است. در این‌باره شهرستانی معتقد است: اگر تغییری در سیاست‌های بالادستی رخ ندهد، همچنان شاهد رکود ادامه‌دار در بازارهای مختلف ازجمله بازار فولاد خواهیم بود و ممکن است حتی با ادامه همین سیاست‌ها، بازار در رکود عمیق‌تری فرو رود که خروج از آن نیازمند زمان بیشتری باشد. این عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد افزود: آمارها نشان می‌هد در ۳ ماه ابتدای امسال حدود ۸ درصد کاهش تولید فولاد نسبت به سال قبل داشته‌ایم که این می‌تواند زنگ خطری باشد که در حقیقت بازاری برای این کالا وجود ندارد. وی در ادامه تصریح کرد: صحبت از این است که با عرضه زمین‌های زیادی در بازار می‌توان تا حدی رونق را به بازار بازگرداند، چراکه اگر این اتفاق روی دهد، می‌توان شاهد کاهش شدید قیمت زمین بود که ممکن است بازار مسکن با افزایش تقاضا مواجه شده و احتمال رونق در بازار مسکن وجود خواهد داشت. البته روی دادن این اتفاق نیازمند حمایت دولت است. وی با اشاره به حمایت‌های دولت در این زمینه عنوان کرد: در گام نخست باید میزان بهره‌های بانکی و تسهیلات آن برای تولید کاهش یابد. از سوی دیگر نیز باید هرچه بیشتر در جهت جذب سرمایه‌های خارجی بیش از پیش اهتمام ورزیده و تلاش کرد. با این رویدادها می‌توان رویکرد بهتری را برای بازار متصور و شاهد رشد بود.
راه‌اندازی پروژه‌های عمرانی
کاهش بودجه‌ها و پروژه‌های عمرانی در کشور یکی از دلایل مهم کاهش تقاضای فولاد در کشور شده است. در این‌باره عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در گفت‌وگو با صمت عنوان کرد: مهم‌ترین رکود بازار صنعت فولاد به کاهش بودجه عمرانی دولت و رکود پروژه‌های عمرانی بازمی‌گردد، چراکه این امر باعت کاهش ساخت‌وساز و کارهای عمرانی و به تبع آن کاهش مصرف فولاد و تقاضای آن شده است. بهادر احرامیان راهکار خروج بازار فولاد در کشور را افزایش بودجه‌های عمرانی دولت برشمرد و گفت: دولت باید بتواند بودجه عمرانی خود را افزایش دهد و از این‌رو بیش از پیش اهتمام ورزد تا بتواند پروژه‌های عمرانی خود را راه‌اندازی کند.
بخش خصوصی را حمایت کنیم
البته نگاه جدی از بخش خصوصی و حمایت بیشتر دولت از این بخش می‌تواند سبب رونق‌بخشی در بازار فولاد کشور باشد. در این‌باره غلامرضا طبیبی رییس هیات‌مدیره شرکت چدن‌ریزان جی معتقد است: با حمایت از تولیدکننده داخلی و همچنین بخش خصوصی صنعت فولاد که در این سال‌ها نگاه جدی به آن نشده، می‌توان رونق را به‌صورت نسبی به این صنعت بازگرداند. به گزارش فولادنیوز این فعال حوزه فولاد اظهار کرد: بخش خصوصی نمی‌تواند با بخش دولتی رقابت داشته باشد، زیرا بخش دولتی به‌واسطه حمایت‌های دولت وضعیت بهتری دارد. وی همچنین خواستار حمایت هر چه بیشتر دولت از بخش خصوصی صنعت فولاد شد و افزود: دولت با دادن وام‌های کم‌بهره، اختصاص ارز به تولیدکنندگان به منظور تامین مواد اولیه، ایجاد زیرساخت‌های واردات ضایعات آهن در بنادر، کمک به تکمیل چرخه تولید فولاد مانند سرمایه‌گذاری در واحدهای گندله‌سازی و آهن اسفنجی و حمایت از تولید داخلی می‌تواند آنها را در جهت ارتقا و رشد هر چه بیشتر کمک کند.
سخن آخر...
هرچند با اجرای برجام شاهد تاثیر مستقیم و عینی در بازار صنعت فولاد نشده‌ایم، اما به‌طور یقین صنعت فولاد و صنایع بالادستی آن، بالاخره تاثیری ثانویه از رفع تحریم‌ها خواهند گرفت. به‌طور قطع زنجیره صنعت فولاد، نتیجه رفع تحریم‌ها را جز در مواردی چند، به‌صورت آنی و در کوتاه‌مدت نخواهد دید و این صنعت معدنی برای بهره‌برداری از این رویداد مهم به زمان بیشتری نیاز دارد. در هر صورت فرآیند جذب سرمایه‌گذار و ورود فناوری روز دنیا به کشور به زمانی بیش از این نیازمند است. از سوی دیگر نیز با تزریق نقدینگی به طرح‌های عمرانی نیمه‌تمام و بهبود شرایط اقتصادی کشور به‌واسطه ورود سرمایه‌گذاران خارجی و همچنین اختصاص اعتبار بودجه‌های عمرانی، صنعت فولاد می‌تواند به افزایش ظرفیت تولید و رونق تقاضا اندیشیده و امیدوار باشد. درنهایت اینکه میدان دادن به بخش خصوصی و ارائه تسهیلات بیشتر به این بخش می‌تواند زمینه‌ساز رونق به این صنعت مادر باشد.