یکي از مهم ترين مباني موفقيت بنگاه هاي اقتصادي توجه مکفي به درآمدزايي و ايجاد سود بيشتر با حفظ کليه شرايط اوليه موردنياز براي ايجاد استمرار فعاليت بنگاه است لذا از منظر بنيان گذاران يک واحد صنعتي، موفقيت مالي – اقتصادي لازمه استقرار واحد و شکوفايي هرچه بيشتر در صحنه صنعت کشور است.
براي موفقيت در زمينه فوق الذکر طراحي مناسب، استفاده از تجهيزات با تکنولوژي روز، بهره وري از نيروي انساني زبده، دسترسي به مواد اوليه و مصرفي با کيفيت و کميت مطلوب و مديريت صحيح از ارکان اصلي شرکت است.امروزه به دليل بحث رقابت بين شرکت هاي با نوع و کيفيت محصول يکسان که خود عامل تمرکز بيشتر در مورد اجراي موارد فوق الذکر است، مبحث اقتصادي تر بودن توليد با حفظ و حتي ارتقاي کميت و کيفيت محصول موردنظر کليه صاحبان شرکت ها و صاحب نظران و مسوولان و مشاوران است. يکي از مواردي که جامعه صنعتي غربي از گذشته به آن توجه داشته و ده ها سال است که اين مسير را طي کرده ادغام واحدهاي صنعتي براي کاهش هزينه هاي سربار و افزايش سود حاصل است.
در صنعت فولاد به دليل مشخص تر بودن چرخه توليد از سنگ آهن تا محصول نهايي موردنظر مشتري، ادغام واحدها با هدف يکسان در توليد صنعتي توسط صاحب نظران مطرح شده و همگان به دنبال الگوي موفق در اين زمينه براي توسعه اين هدف هستند. با توجه به رکود حاکم در توليد فولاد کشور، توليد و صادرات محصولات متنوع در چرخه فولاد برقرار است. براي پيشبرد صنعت، تامين گردش مالي از اهم واجبات است. ادغام واحدهاي کوچک و بزرگ فولادسازي به ويژه در منطقه خليج فارس مي تواند گام بزرگي براي دستيابي به اهداف صادراتي صنعت فولاد کشور به شمار رود، چراکه نزديکي به دريا و آب هاي آزاد مي تواند امتياز ويژه اي براي کارخانه هاي فولادي کشور محسوب شود.
با استفاده از آمارهاي منتشرشده وزارت صنعت، معدن و تجارت، سال گذشته مجموع فولاد خام صادر شده کشور به ۱/ ۴ ميليون تن رسيد و امسال دستيابي به رقم ۶ ميليون تن هدف گذاري شده است. اين افزايش ظرفيت باوجود مشکلاتي چون رکود توسط مسوولان پيش بيني شده است. در صورتي که ادغام فولادسازها رخ دهد مي توان رقابت پذيري بيشتري را در بازار جهاني براي اين صنعت پيش بيني کرد که نتيجه آن گسترش صادرات فولاد است. در شرايط فعلي رکود در بازار مصرف فولاد مانع تداوم فعاليت مستمر مي شود، بنابراين دولت به عنوان اولويت نخست خود، مي تواند تامين سرمايه در گردش را براي واحدهاي توليدي در دستور کار قرار دهد.
اگر توان مالي شرکت ها که نياز اوليه ادغام فولادسازان است فراهم نباشد، فرصت مشارکت بين شرکت ها از بين مي رود.
به عنوان مثال يکي از واحدهاي فولادي در شرايط کنوني در بعد داخلي و خارجي براي فعاليت فولادسازي در فکر ادغام يا مشارکت واحد خود بود، اما با وجود استقبال از واگذاري ۵۱ درصدي سهام اين واحد توليدي، تاکنون استقبالي از موضوع ادغام نشده است. چون مشکل جدي نقدينگي مانع تداوم فعاليت اين واحد خواهد شد که در صورت ادغام با واحدهاي قوي تر توانايي ادامه حيات خود را به دست خواهد آورد. دولت در صورت تمايل به ايجاد واحدهاي ادغام شونده مي تواند تسهيلات خود را به اين بخش سوق دهد. مزيت صادرات توليدات فولادي موجب شده رويکرد واحدهاي فولادساز کشورمان به سمت بازارهاي برون مرزي باشد، اين امر يک امتياز براي کارخانه هاي توليدکننده داخلي است، اما نبايد صنعت داخل را قرباني تامين نياز شرکت هاي خارجي کرد.
براساس سند چشم انداز ۱۴۰۴ ظرفيت توليد فولاد کشور بايد به ۵۵ ميليون تن برسد که لازمه تحقق اين مهم فراهم سازي ظرفيت ۷۲ ميليون تني کنسانتره سنگ آهن، ۸۵ ميليون تني گندله و ۵۴ ميليون تني آهن اسفنجي است. براي حصول چنين هدف بزرگي که دولت متولي آن است ضروري است که کميت توليد هر واحد افزايش يافته و تعداد واحدهاي با ظرفيت بيشتر گسترش يابد.
تشکيل کنسرسيوم هاي فولادسازي در منطقه ويژه خليج فارس به دليل تسهيل حمل ونقل، بهره وري بيشتري را براي واحدهاي توليدکننده فولاد کشور به همراه خواهد داشت. از سوي ديگر تجميع واحدهاي فولادي در کنار يکديگر به معناي در کنار هم قرار گرفتن توانمندي هاي اين واحدها خواهد بود که مسير دستيابي به توليد بيشتر را هموار خواهد کرد. درحقيقت با نگرش مديريتي به سمت ادغام واحدهاي فولادسازي کشور و تشکيل کنسرسيوم در مناطق مزيت دار اين امر منجر به کاهش هزينه ها و افزايش رقابت پذيري خواهد شد. در بحث ادغام چند موضوع به عنوان «مزيت» مطرح است، به عبارت ديگر، زماني که ادغام به گونه اي باشد که بتوان از خدمات يکديگر استفاده کنند، مي تواند با مزيت هاي خوبي همراه باشد.
يکي از اين مزيت ها مي تواند در ارائه خدمات دهي باشد که اين امر مي تواند با هزينه کمتري براي واحد صنعتي همراه باشد. نکته ديگر در رابطه با موضوع حمل ونقل است به ويژه در منطقه ويژه خليج فارس اين موضوع مي تواند بسيار مثمرثمر واقع شود و سبب کاهش هزينه هاي حمل ونقل در اين منطقه باشد، چراکه با يک حمل ونقل بهتر و سريع تر مي توان کارها را بهتر به سرانجام رساند. مزيت ديگر درباره تيم هاي فني و تخصصي در اين واحدهاست که مي توانند در قالب يک تيم متخصص به يکديگر کمک کنند.
البته موضوع زيرساخت ها نيز در اين باره مهم تلقي مي شود، زيرا زماني که با کمبود انرژي چون برق و آب در صنعت فولادسازي روبه رو هستيم، ادغام مي تواند در صرفه جويي انرژي نيز موثر باشد. حتي با توجه به کمبود آب، فولادسازي در مناطق خاص مي تواند بسيار موثر باشد که اين هم مي تواند يک مزيت در افزايش بهره وري به شمار رود. از اين رو ادغام هم در بخش هاي خدماتي و هم در بخش هاي تخصصي و هم در زيرساختارها مي تواند تاثير مثبت به جا بگذارد. البته از جمله موانعي که براي ادغام فولادي ها وجود دارد، موضوع سهامداري و مالکيت آنهاست. بايد مرجعي در اين زمينه وجود داشته باشد که اين موضوع را ساماندهي کند. از اين رو بايد در اين زمينه ارگان يا تيم تشکيل شود تا بتواند موضع مالکيت را حل و فصل کند، اما چون در اين زمينه عملااقدامي صورت نگرفته، در حال حاضر چندان نمي توان درباره اين مالکيت ها با قاطعيت سخن راند، بنابراين براي ادغام فولادسازها بايد بيش از پيش بر حل مشکل مالکيت ها توجه شود، به هر حال زماني که هلدينگ فولادسازها ايجاد شود، طبيعي است که تمام اين واحدها سروسامان خواهد يافت.
نتيجه ادغام بين واحدهاي فولادسازي اجراي مديريت بر اساس هلدينگ خواهد بود که شرکا مطابق سهم خود بهره خواهند برد. هلدينگ مي تواند کليه هزينه هاي مواد اوليه مصرفي، تجهيزات و قطعات را مديريت کرده و يک جا و به طور انبوه خريداري کرده و در امر صادرات نيز توانايي بالقوه اي براي فراهم کردن بستر لازم خواهد داشت. مديريت هلدينگ مشکلات اعضا را به حداقل ممکن مي رساند زيرا سود تک تک اعضا در موفقيت همگي آنها است.
مجتبي حاجي شفيعي
مديرعامل فولاد ويان
منبع:دنیای اقتصاد