ایران تنها کشوری است که ۳ عامل نیروی انسانی، سنگ‌آهن و گاز فراوان را برای تولید فولاد در اختیار دارد.
از سوی دیگر از آنجا که نقش صنعت فولاد در توسعه‌یافتگی کشورها بر کسی پوشیده نیست، لزوم سرمایه‌گذاری در این صنعت مادر و استراتژیک را برای ما دوچندان میکند. هرچند در برنامه‌های کلانی همانند سند چشم‌انداز توسعه کشور نیز بر این امر مهم تاکید شده است، اما به‌نظر می‌رسد تا رسیدن به آن قله در صنعت فولاد به سرمایه‌گذاری بیشتر و جذب سرمایه‌گذار خارجی نیاز داشته باشیم.
سرمایه‌گذاری در جهت کمبود سرانه فولاد
باوجود ۱۶میلیون تن تولید سالانه فولاد در کشور، نیاز ما به این کالای استراتژیک حدود ۲۰میلیون تن است، از این‌رو به واردات نیاز پیدا کرده‌ایم. این موضوع لزوم سرمایه‌گذاری در صنعت فولاد را ضروری میکند. در این‌باره سعید جهانی کارشناس فولاد در گفت‌وگو با صمت عنوان کرد: در زمینه فولاد هم صادرات و هم واردات داریم. برای مثال فولاد مبارکه صادرات بسیاری مناسبی در زمینه محصولات فولادی دارد. یا فولاد کاوه کیش حدود ۳۰درصد از محصولات خود را به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس اردن، یمن و تایلند صادر میکند، البته از سوی دیگر نیز واردات فولاد داریم. جهانی در ادامه توضیح داد: در برخی فولادهای آلیاژی و برخی فولادهای خاص نیازمند واردات هستیم، هرچند در تولید کلی فولاد به واردات فولاد نیاز داریم. وی با اشاره به ظرفیت‌های فولادی در کشور عنوان کرد: حدود ۲۱ میلیون تن ظرفیت فولاد کل کشور است، در صورتی که تولید واقعی ما در سطح کشور حدود ۱۶میلیون تن است که البته این آمار مربوط به دو سال پیش است. از سوی دیگر، مصرف کشور حدود ۲۰ میلیون تن است، از این‌رو سالانه به واردات حدود ۴ میلیون تن فولاد نیاز داریم. کارشناس فولاد در ادامه با اشاره به چشم‌انداز فولاد کشور در سال ۱۴۰۴ و رسیدن به افق ۵۵میلیون تن فولاد عنوان کرد: با توجه به چشم‌انداز فولاد و با توجه به تولید داخل، سرمایه‌گذاری در صنعت فولاد یکی از ضرورت‌ها به‌شمار می‌رود، چراکه کمبود سرانه مصرف و نیاز داخلی، ضرورت سرمایه‌گذاری در این زمینه را افزایش می‌دهد. جهانی در ادامه خاطرنشان کرد: ۸ کشور همسایه ما جز ترکیه به‌شدت به فولاد نیاز دارند و واردکننده فولاد هستند. البته ترکیه با جمعیتی مشابه ما تولید سالانه‌ای برابر با حدود ۳۹میلیون تن دارد. از این میزان حدود ۱۵ تا ۱۶میلیون را صادر میکند. ترکیه بیشتر از دوبرابر ما تولید دارد و بازارهای کشورهایی چون عراق و آذربایجان را در اختیار گرفته است. وی یادآور شد: اگر حتی این کشورها را برای صادرات نادیده بگیریم، اما سایر کشورهای همسایه می‌توانند بازار مناسبی برای ما قلمداد شوند. از این‌رو سرمایه‌گذاری در فولاد در جهت برطرف کردن کامل نیاز داخلی و همچنین صادرات جزو اولویت‌های کلان حوزه کلان صنعت فولاد باید قرار گیرد. مدیر فولادسازی شرکت کاوه کیش همچنین خاطرنشان کرد: علاوه بر مزایای مطرح‌شده به میزان ۳میلیارد تن معدن کشف‌شده سنگ‌آهن در کشور وجود دارد که با ظرفیت فعلی تولید ۱۶میلیون تنی، حدود ۲۰۰ سال زمان داریم تا بتوانیم از این معادن بهره‌برداری کنیم.
ضرورت حضور سرمایه‌گذار خارجی در فولاد
کارشناسان فولاد در پاسخ به این پرسش که جذب سرمایه‌گذاری خارجی برای صنعت فولاد تا چه اندازه ضروری به‌نظر می‌رسد، عنوان کرد: این موضوع بستگی به برنامه‌های دولت دارد و این موضوع که دولت تا چه اندازه برنامه‌های عمرانی خود را در اولویت قرار دهد، چراکه هرگاه دولت در نیمه‌های سال با کمبود بودجه مواجه می‌شود، پروژه‌های صنعتی و عمرانی به‌عنوان نخستین اولویت، از اولویت خارج می‌شوند. وی ادامه داد: از این‌رو اگر در زمینه فولاد سرمایه‌گذار خارجی داشته باشیم، کمتر با این مشکلات روبه‌رو خواهیم شد. علاوه بر این، سرمایه‌گذاری خارجی این مزیت را نیز به همراه دارد که علاوه بر اشتغالزایی، خواب سرمایه اولیه‌ای را نخواهد داشت و این موضوع می‌تواند به نفع صنعت کشور باشد. جهانی با تاکید بر این موضوع که تمام عواملی که برای تولید فولاد مورد نیاز است ما در کشور داریم، اظهار کرد: برای تولید فولاد ۳عامل مهم نیروی انسانی، سنگ‌آهن و گاز طبیعی ضروری است و ایران تنها کشوری است که این ۳ عامل را باهم داراست، درحالی‌که سایر تولیدکنندگان مهم فولاد در جهان در هر صورت با کمبود یکی از این عوامل روبه‌رو هستند. از این‌رو با توجه به این قابلیت مهم و دارا بودن تمام عوامل تولید فولاد در کشور، سرمایه‌گذاری در این صنعت و جذب سرمایه‌گذاری خارجی یکی از اولویت‌هاست.
تحقق چشم‌انداز نیازمند سرمایه‌گذاری
یک کارشناس صنعت فولاد درباره سرمایه‌گذاری در صنعت فولاد به صمت گفت: یکی از مهم‌ترین سرمایه‌گذاری‌ها در صنعت فولاد، گام برداشتن برای رسیدن به افق ۱۴۰۴ است. البته با توجه به زیرساخت‌هایی که برای بخش صنعت فولاد در کشور وجود دارد، رسیدن به ظرفیت ۵۵میلیون، کار سختی به‌نظر می‌رسد. اگر چنین تولیدی تا افق ۱۴۰۴ محقق شود، در حقیقت باید اذعان کرد، اتفاق مهمی در صنعت فولاد کشور رخ داده است. محمدرضا ایزدیان با اشاره به این موضوع درباره زیرساخت‌های موجود در صنعت فولاد اظهار کرد: درحال‌حاضر زیرساخت موجود برای تولید سالانه ۲۴میلیون تن فولاد در کشور مهیا است. وی ادامه داد: اکنون ۱۰ تا ۱۲ واحد تولید در سطح کشور سالانه حدود ۲۴میلیون تن فولاد تولید می‌کنند. حال با وجود داشتن واحدهای تولیدکننده فولاد که عمر برخی از آنها به حدود ۲۰سال نیز می‌رسد، توانستیم نزدیک ۲۵ میلیون تن تولید داشته باشیم. این کارشناس حوزه فولاد با اشاره به مهم‌ترین زیرساخت‌ها برای این صنعت عنوان کرد: یکی از مهم‌ترین رویدادهایی که در بخش فولاد در حال رخ دادن است، استفاده از فناوری جدید در این صنعت است. بنابراین ما نیز باید بتوانیم با دستیابی به فناوری‌های جدید، زمینه افزایش میزان تولید با انرژی کمتر را فراهم کنیم. ایزدیان در ادامه با تاکید بر سرمایه‌گذاری در حوزه فولاد عنوان کرد: از سوی دیگر در سند چشم‌انداز کشور باید بیش از پیش به سرمایه‌گذاری خارجی در بخش صنعت فولاد فکر می‌کردیم که این مهم در سال‌های گذشته رخ نداده، البته بخشی از آن به‌خاطر تحریم‌ها امکان‌پذیر نشده است. از این‌رو تا رسیدن به این افق نیز زمان چندانی نداریم و در این مدت باید استراتژی مناسبی برای صنعت فولاد ترسیم کنیم.