هفتمین همایش بین‌المللی صنعت فولاد و معدن با نگاهی به بازار، روز گذشته در سالن مرکز همایش‌های صدا و سیما آغاز شد. در این همایش فعالان و صاحب‌نظران حوزه فولاد ایران و جهان شرکت دارند. مدیرعامل بورس کالای ایران در این همایش با اشاره به ابزارهایی که این بازار در اختیار تولیدکنندگان فولادی کشور قرار داده، روند تامین مالی در این بازار را تشریح کرد. وی به پیشرفت‌هایی اشاره کرد که در مدت 14 سال گذشته بورس کالای ایران برای تسهیل عملیات تامین مالی و فروش و صادرات محصولات مختلف از جمله محصولات فولادی ایجاد کرده است.
مدیرعامل بورس کالای ایران در این همایش با معرفی ابزارهای معاملاتی بورس کالا گفت: با گذشت بیش از ۱۴ سال از عمر بورس کالای ایران، طیف وسیعی از محصولات بر پایه ابزارهای مختلف در این بورس وجود دارد به‌طوری‌که پس از راه‌اندازی انواع قراردادهای نقدی، اعتباری، نسیه و سلف طی سال‌های ابتدایی بورس کالا، هم‌اکنون ابزارهای پیشرفته‌ای چون قراردادهای سلف موازی استاندارد، گواهی سپرده کالایی، قراردادهای آتی و اختیار معامله و به‌تازگی صندوق‌های کالایی در بورس کالا عملیاتی شده است.سلطاني‌نژاد در ادامه با اشاره به اينكه از ابتدای راه‌اندازی این بازار تا سال ۲۰۱۶ میلادی از روش فروش سلف، معادل ۴ میلیارد دلار برای صنایع در بورس کالای ایران تامین مالی شده است، گفت: همچنین بورس کالا توانسته از طریق انتشار اوراق سلف موازی استاندارد به میزان 5/ 1 میلیارد دلار برای صنایع مختلف تامین مالی کند که این ارقام با توجه به عمر کوتاه این ابزار جدید قابل قبول ارزیابی می‌شود.
وی با اشاره به اینکه استقرار نظام انبارداری در حوزه معاملات گواهی سپرده کالایی در دستور کار بورس کالا قرار دارد، گفت: تاکنون ۸۰ انبار برای معاملات بخش کشاورزی در بورس کالا پذیرش شده است که این ظرفیت در حوزه فلزات نیز وجود دارد.مدیرعامل بورس کالای ایران در ادامه به کارکردهای اصلی این بورس در عرصه اقتصاد ملی اشاره کرد و گفت: هدایت سرمایه‌ها به بخش‌های تولیدی اقتصاد، متحول‌سازی شیوه‌های معاملاتی موجود، ایجاد ارتباط منطقی و نظام‌مند میان دو بخش کالایی و مالی کشور و توسعه بازار سرمایه از کارکردهای اصلی بورس کالای ایران است که برای تحقق این کارکردها، توسعه ابزارهای تامین مالی، تسهیل مبادلات و پوشش ریسک در دستور کار قرار دارد.
سلطانی‌نژاد در ادامه به رویکردهای شرکت بورس کالا اشاره و عنوان کرد: هدایت صحیح منافع، ارتقای ساختارهای سنتی بازار به ساختارهای مدرن، توسعه بازارهای داخلی و ارائه ابزارهای معاملاتی جدید و تجهیز بازارهای کالایی و مالی از رویکردهای اصلی بورس کالا است که تحقق این موارد، کاهش هزینه مبادلات، افزایش شفافیت، افزایش سطح مبادلات و روان شدن جریان معاملات را در پی خواهد داشت.به گفته مدیر عامل بورس کالای ایران کشف عادلانه قیمت، تسهیل سرمایه‌گذاری و تامین مالی، توسعه بازار، مدیریت ریسک نوسانات قیمتی و تسهیل مبادلات فیزیکی از دیگر کارکردهای بورس کالای ایران در عرصه اقتصاد ملی به شمار می‌رود.
سبقت بخش مالی بورس کالا از بخش نقدی
سلطانی‌نژاد در ادامه به وضعیت معاملات بورس کالای ایران اشاره کرد و افزود: از کل ۲۳ میلیارد دلار ارزش معاملات بورس کالا در سال ۲۰۱۶ رقم 7/ 11 میلیارد دلار آن سهم بازار مالی بوده که در این خصوص می‌توان گفت بورس کالا در حوزه بازارهای مشتقه و اوراق بهادار مبتنی بر کالا به مرحله بلوغ نزدیک شده است.وی افزود: این در حالی است که ارزش بازار فیزیکی و نقد 1/ 11 میلیارد دلار بوده که به این ترتیب سهم بازار مالی از کالایی پیشی گرفته است. به عبارت دیگر ۵۱ درصد ارزش معاملات بورس کالا به بازار اوراق بهادار و معادل ۴۹ درصد به بازار فیزیکی اختصاص داشته است.
وی در ادامه به معاملات بازار فیزیکی اشاره و تصریح کرد: در این بازار محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی با ارزشی معادل ۵ هزار و ۴۸۲ میلیون دلار معادل ۴۹ درصد بیشترین ارزش معاملات را در بین سایر گروه‌ها کسب کرده و در رتبه اول قرار گرفته است. همچنین محصولات صنعتی و معدنی با ارزش ۴ هزار و ۸۲۵ میلیون دلار ۴۴ درصد بازار را در اختیار گرفته است و محصولات کشاورزی ۷ درصد و بازار فرعی ۳ درصد از ارزش معاملات بورس کالا را به خود اختصاص داده‌اند.وی به وضعیت معاملات محصولات صنعتی و معدنی در بازار فیزیکی اشاره کرد و گفت: در سال جاری میلادی معاملات فولاد بیشترین میزان ارزش معاملات در تالار صنعتی و معدنی را به خود اختصاص داده و با ارزشی معادل ۳ هزار و ۶۰۷میلیون دلار معادل ۷۵ درصد، رتبه اول معاملات این تالار را به خود اختصاص داده است. همچنین معاملات سنگ‌آهن با ارزش ۸۳۰ میلیون دلاری معادل ۱۷ درصد ارزش بازار بورس کالا در تالار صنعتی و معدنی را در اختیار گرفته و در جایگاه دوم این تالار قرار دارد.
مدیرعامل بورس کالای ایران در بخش پایانی سخنان خود به سه الگوی به‌کارگیری «گواهی سپرده کالایی»، «ابزار اختیار معامله» و «قراردادهای آتی» در صنعت فولاد اشاره کرد.سلطانی‌نژاد تامین مالی، مرجعیت قیمت و ابزار تحویل را از مزایای به‌کارگیری گواهی سپرده کالایی در صنعت فولاد عنوان کرد و اظهار کرد: در بحث تامین مالی، تولیدکننده با اتکا به موجودی راکد خود در زمان‌های مختلف اقدام به صدور قبوض انبار متناسب با موجودی انبار خود میکند که به این ترتیب با عرضه این قبوض انبار در بورس کالا با کمترین هزینه تامین مالی روبه‌رو می‌شود؛ به این ترتیب ابزار گواهی سپرده کالایی قادر است تا موجودی راکد انبار فولادسازان را در یک پروسه کوتاه از طریق بورس کالا نقد کند.
وی اضافه کرد: همچنین با راه‌اندازی معاملات پیوسته قبض انبار، امکان استعلام قیمت کالا در هر لحظه فراهم می‌شود که از این قیمت می‌توان به‌عنوان قیمت پایه عرضه در تالار داخلی نیز بهره برد. در بحث ابزار تحویل نیز گواهی سپرده کالایی نوعی زیرساخت استاندارد برای تحویل ایجاد میکند که در تمامی انواع معاملات قابل استفاده است.وی به لزوم راه‌اندازی قراردادهای آتی و اختیار معامله در صنعت فولاد اشاره کرد و گفت: مهم‌ترین کارکرد و هدف قراردادهای آتی، پوشش ریسک نوسانات قیمت است که اطمینان فروشنده و خریدار کالا نسبت به قیمت‌ها را در آینده در پی دارد.
به گفته سلطانی‌نژاد، قراردادهای آتی فولاد اطمینان خاطر تولیدکننده نسبت به قیمت‌های آینده فولاد و تصمیم‌گیری برای تولید و فروش در آینده را در پی داشته و قراردادهای آتی سنگ‌آهن نیز علاوه بر اطمینان تولیدکننده سنگ‌آهن نسبت قیمت‌های آینده، توانایی برنامه‌ریزی برای استخراج و تولید سنگ‌آهن را شامل می‌شود. همچنین راه‌اندازی قراردادهای آتی روی این دو محصول، برآیندی از میزان تقاضای بازار داخلی را به فعالان فولاد و سنگ‌آهن ارائه خواهد داد.