ظرفیت تولید کنسانتره سنگ‌آهن در کشور در دولت یازدهم ۵۴ درصدی افزایش یافته است و این رشد اقدامی برای ایجاد ارزش افزوده بخش معدن کشور است.
همچنین ظرفیت تولید گندله سنگ‌آهن در سال‌های ۹۲ تا ۹۵ برابر با ۴۵درصد رشد پیدا کرد و به ۳۲ میلیون تن رسید. این در حالی است که تا پیش از این دولت، کنسانتره سنگ‌آهن و سنگ‌آهن به دلیل نبود ظرفیت‌های تکمیل این زنجیره صادر می‌شد. دولت یازدهم پس از آغاز کار خود، با در نظر گرفتن منویات رهبر معظم انقلاب درباره دوری از خام فروشی مواد معدنی تمام همت و تلاش خود را صرف تکمیل زنجیره ارزش افزوده از تولید سنگ‌آهن دانه بندی تا کنسانتره و گندله‌سازی و همچنین تولید آهن اسفنجی و در نهایت فولاد خام کرد.
اهتمام ویژه وزارت صنعت، معدن و تجارت
نعمت‌زاده نیز پیش از این خطاب به تولیدکنندگان سنگ‌آهن درباره توصیه رهبری مبنی بر تبدیل مواد خام برای بیشتر شدن ارزش‌افزوده آن، عنوان کرد: رهبر معظم انقلاب از صدور سنگ‌آهن طبیعی انتقاد داشته‌اند.وزیر صنعت، معدن و تجارت ادامه داد: تنها راه‌حل این مشکل تکمیل زنجیره فولاد است که دولت و وزارتخانه در این موضوع اهتمام ویژه‌ای دارند. درحال‌حاضر نزدیک به ۲۰ میلیون تن به این منظور ظرفیت‌سازی شده است که امیدواریم با تکمیل واحدهای فرآوری، صدور سنگ‌آهن خام کاهش پیدا کند.وی با بیان اینکه براساس هدف‌گذاری‌ها تولید کل فولاد کشور باید به ۵۰ میلیون تن برسد، اظهار کرد: پیش‌بینی می‌کنیم از سال آینده تا حدودی به این تراز برسیم.
ارزش افزوده سنگ‌آهن تا فولاد چقدر است؟
وضع عوارض صادراتی سنگ‌آهن نمونه‌ای از تلاش برای خارج نشدن سنگ‌آهن بود و در این زمینه، وزیر صنعت، معدن وتجارت از تولیدکنندگان سنگ‌آهنی که به دنبال ایجاد واحدهای فرآوری بودند حمایت کرد. در این راستا معادن بزرگ تولید سنگ‌آهن باوجود کاهش قیمت‌های جهانی، سرعت بخشیدن به احداث و راه‌اندازی واحدهای فرآوری سنگ‌آهن را در دستور کار قرار دادند. نعمت‌زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت همچنین به معادن کوچک توصیه کرد برای تامین مالی احداث واحدهای فرآوری به ایجاد کنسرسیوم‌های مشترک روی آورند تا هم خود از این محل به سودهای چند برابری برسند و بنیه مالی خود را تقویت کنند و هم نیاز صنایع فولادی کشور را به مواد اولیه برطرف کنند.در این زمینه، اوایل خرداد سال ۹۵ مهدی کرباسیان رئیس سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران اعلام کرده بود: ارزش هر تن سنگ‌آهن با استفاده از انرژی فراوان گاز در کشور، در چند مرحله فرآوری با تبدیل به کنسانتره، گندله و ورود به کوره‌های ذوب از ۴۰ تا ۵۰ دلار فعلی تا حدود ۴۰۰ دلار افزایش می‌یابد.
رشد ۵۴درصدی ظرفیت تولید کنسانتره سنگ‌آهن
درحال‌حاضر ۱۵ شرکت در بخش تولید و ظرفیت‌سازی کنسانتره سنگ‌آهن مشغول به کار هستند. در مدت مورد بررسی، میزان تولید واقعی کنسانتره سنگ‌آهن در شرکت‌های داخلی با رشد ۳۰درصدی از ۲۴/۱ میلیون تن به ۳۱/۶ میلیون تن رسید. در سال‌های ۹۳ و ۹۴ به ترتیب ۲۵/۷ میلیون و ۳۱/۴ میلیون تن از این ماده معدنی تولید شد. به گزارش روابط عمومی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، در سال‌های ۹۲ تا ۹۵ ظرفیت تولید این ماده معدنی از ۲۸/۸میلیون تن به بیش از ۴۴/۳میلیون تن افزایش یافت که سبب شد تقاضا برای ماده معدنی در داخل کشور افزایش یابد و شرایط رشد ارزش افزوده و اقتصاد مقاومتی مهیا شود. در سال ۹۳ ظرفیت تولید کنسانتره سنگ‌آهن در مرز ۳۰/۲ میلیون تن قرار گرفت و سال بعد از آن (۹۴) به ۴۳۴/۴ میلیون تن افزایش یافت.شرکت گل گهر با ظرفیت ۱۲/۵ میلیون تن و چادرملو با ۱۰/۵ میلیون تن رتبه‌های اول و دوم را در اختیار دارند و شرکت‌های فولاد زرند ایرانیان، فولاد سیرجان ایرانیان و گهر زمین با ظرفیت ۴ میلیون تنی در رتبه سوم هستند.
شرکت گهر زمین ۶ میلیون تن و شرکت گل‌گهر ۲ میلیون تن ظرفیت جدید تولید کنسانتره در دست ساخت دارد. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد تا پایان امسال، ظرفیت تولید این ماده معدنی از ۵۷ میلیون تن فراتر رود.علاوه بر این، ۸ شرکت نیز در محدوده سنگان مشغول به ایجاد ظرفیت‌های جدید هستند که طرح‌های بزرگ این منطقه شامل کنسانتره فولاد مبارکه ۵ میلیون تنی، فولاد خراسان، توسعه ملی و کاوه پارس هر یک کارخانه ۲/۵ میلیون تنی در حال ساخت دارند و شرکت اپال نیز در حال ساخت طرح ۲/۴ میلیون تنی کنسانتره سنگ‌آهن است. ۳ شرکت نیز در نقاط دیگر کشور مشغول ظرفیت‌سازی در این بخش هستند. شرکت کیمیا معادن سپاهان در کردستان، طرح تولید کنسانتره با ظرفیت ۳۰۰هزار تن، شرکت کویر یزد طرح ۷۰۰هزار تنی و شرکت صبانور نیز طرح ۶۷۵هزار تنی تولید کنسانتره سنگ‌آهن را در حال ساخت دارد.
افزایش ۴۵درصدی ظرفیت تولید گندله
همچنین در دولت یازدهم ظرفیت تولید گندله سنگ‌آهن ۴۵درصد افزایش یافت. ظرفیت تولید گندله سنگ‌آهن در سال‌های ۹۲ تا ۹۵ برابر با ۴۵درصد رشد پیدا کرد و به ۳۲ میلیون تن رسید.
به گزارش روابط عمومی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، در دولت یازدهم، ظرفیت تولید این ماده معدنی از ۲۲ میلیون به ۳۲میلیون تن رسید. این اقدام در راستای تکمیل زنجیره تولید فولاد، رشد ارزش افزوده و همچنین تامین خوراک طرح جامع فولاد انجام شده است.در سال‌های ۹۳ و ۹۴ ظرفیت تولید گندله سنگ‌آهن ۲۲ میلیون و ۲۲/۷ میلیون تن بود که در سال ۹۵ حدود ۱۰ میلیون تن افزایش یافت.اینک ۷ شرکت مشغول به تولید گندله سنگ‌آهن هستند که مجموع ظرفیت آنها به ۳۲ میلیون تن می‌رسد. ۱۴ شرکت نیز طرح توسعه یا ایجاد ظرفیت جدید تولید گندله دارند که جمع ظرفیت‌های در دست احداث به محدوده ۴۳ میلیون تن می‌رسد. براساس پیش‌بینی‌ها ظرفیت تولید این ماده معدنی تا پایان امسال(۹۶) به ۴۵/۸میلیون تن خواهد رسید.
تولید واقعی شرکت‌های داخلی در سال گذشته به ۲۵/۶ میلیون تن رسید. در حالی که تولید سال‌های ۹۲، ۹۳ و ۹۴ به ترتیب به ۲۰/۷ میلیون، ۲۱/۵ میلیون و ۲۱/۵ میلیون تن رسیده بود. رشد صنایع معدنی را باید متاثر از تکمیل زنجیره ارزش افزوده دانست.
رشد صنایع معدنی با تکمیل زنجیره ارزش افزوده
در همین زمینه، معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت در گفت‌وگو با اخبار فلزات از تلاش‌های انجام گرفته در دولت یازدهم برای تکمیل زنجیره تولید و ارزش افزوده، تسهیل قوانین و مقررات در حوزه معادن و پوشش گسترده کاداستر در سراسر کشور سخن گفت.جعفر سرقینی به تلاش‌های انجام شده در چند سال اخیر ازسوی وزارت صنعت، معدن و تجارت با هدف تکمیل زنجیره تولید، ایجاد ارزش افزوده بیشتر و جلوگیری از خام‌فروشی در حوزه مواد معدنی اشاره کرد. وی افزود: در سال گذشته، رقم صادرات مواد و صنایع معدنی از کشور به ۷/۶میلیار دلار افزایش یافته که رکوردی برای این حوزه به شمار می‌رود. باید خاطرنشان کرد که نزدیک به ۵/۵ میلیارد دلار از رقم یاد شده به صنایع معدنی تعلق دارد و این حجم بالای صادرات را می‌توان به تکمیل زنجیره ارزش افزوده نسبت داد.معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت به تلاش‌های انجام شده در دوران دولت یازدهم و ایجاد ۵۴ میلیون تن ظرفیت در زنجیره تولید فولاد شامل گندله، کنسانتره، آهن اسفنجی و در نهایت فولاد اشاره کرد. وی در حوزه صنعت مس نیز به اختصاص یک کوره فلش با ظرفیت ۲۶۰ هزار تن در سرچشمه اشاره کرد. مقدمات بهره‌برداری از این واحد به پایان رسید و در اردیبهشت امسال، به‌طور رسمی، راه‌اندازی خواهد شد.جعفر سرقینی به تامین مواد معدنی مورد نیاز صنایع از منابع داخلی اشاره کرد و در ادامه به حوزه اکتشاف و فعالیت‌های موفقیت‌آمیز انجام شده در این بخش پرداخت. گفتنی است که در بخش معدن، تسهیل مقررات به‌طور گسترده انجام شد و قوانین به‌گونه‌ای تنظیم شدند تا بهره‌برداران بتوانند فعالیت خود را به آسانی انجام دهند.
بسیاری از بخشنامه‌هایی که مزاحم بودند در دولت یازدهم لغو یا اصلاح شدند. تسهیل قوانین، تشویقی برای بخش خصوصی به منظور حضور و فعالیت در حوزه معدن به شمار می‌رود.
رشد انکارناپذیر تولید سنگ‌آهن در ۴ سال اخیر
در همین زمینه، محمود نوریان مدیرعامل شرکت معدنی و صنعتی چادرملو با تاکید بر اهمیت توسعه معادن کشور با حفظ شاخص‌های زیست‌محیطی گفت: با حل و فصل شدن مناقشه گروه ۵+۱ بر سر برنامه هسته‌ای ایران و بازگشت ثبات نسبی به اقتصاد کشور، در سال ۹۵ شاهد رشد ۲۶ درصدی تولید کنسانتره سنگ‌آهن به طور عمده در شرکت‌های بزرگ سنگ‌آهنی خصوصی چون گل‌گهر و چادرملو بودیم، به طوری که در سال گذشته بیش از ۳۲ میلیون کنسانتره تولید شده و این میزان در سال ۹۴، ۲۵ میلیون و ۸۰۰ هزار تن بوده است.در سال‌های اخیر اقدامات قابل توجهی از سوی فعالان بخش معدن برای ارتقای عملکرد و رشد تولید انجام شده است اما هنوز کافی نیست زیرا این بخش از صنعت کشور قابلیت‌ها و ظرفیت بسیار بالایی برای توسعه دارد که به اعتقاد من ظرفیت محقق شدن آن در بخش خصوصی وجود دارد. نوریان با اشاره به نقش دولت و مجلس شورای اسلامی در تقویت بخش معدن یادآوری کرد: این بخش از صنعت کشور نیازمند وضع قوانین حمایتی از سوی مجلس شورای اسلامی و ایجاد تسهیلات تشویقی از سوی دولت، برای تشویق بخش خصوصی به منظور سرمایه‌گذاری است.
وی افزود: موانعی در این بخش وجود دارد که برطرف کردن آنها نیازمند عزم جدی همه دست‌اندرکاران و مسئولان کشور است و می‌تواند راهگشای ورود سرمایه‌گذاران در این بخش اقتصادی باشد. نوریان تصریح کرد: با وجود مشکلات اقتصادی چند سال اخیر، چادرملو موفق شد هر چند با تاخیر اما طرح‌های خود را اجرا کند و بخشی از آنها را به مرحله بهره‌برداری چون کارخانه فولاد چادرملو و احیاء مستقیم برساند. وی افزود: پروژه ( فولاد چادرملو) با ظرفیت تولید سالانه ۱ میلیون تن، قابل ارتقا تا ۱/۳ میلیون تن شمش فولاد، در مجتمع صنعتی چادرملو اکنون به اتمام رسیده و پروژه (احیاء مستقیم) به ظرفیت تولید سالانه ۱میلیون و ۵۵۰ هزار تن آهن اسفنجی در حال اجراست که امیدوار هستیم تا پایان سال ۱۳۹۶ راه‌اندازی شود. برای اجرای این دو طرح افزون بر ۱۸هزار و ۳۷۳ میلیارد ریال سرمایه‌گذاری پیش‌بینی شده است. طرح افزایش ظرفیت کارخانه گندله‌سازی اردکان هم از سال گذشته آغاز شده و همچنان ادامه دارد. با اجرای این طرح ظرفیت تولید سالانه کارخانه از ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار تن فعلی به ۴ میلیون تن افزایش خواهد یافت. این طرح به گونه‌ای است که بدون متوقف کردن خط تولید فعلی عملیات توسعه اجرا می‌شود و درحال‌حاضر به ظرفیت ۳ میلیون و ۶۴۸ هزار تن رسیده و انتظار داریم تا پایان نیمه نخست امسال به ظرفیت کامل ۴ میلیون تن برسیم.