قیمت نهایی فولاد داخلی از ابتدای سال‌جاری با افزایش مواجه شده است، به‌طوری‌که قیمت فولاد در داخل و در پی افزایش قیمت جهانی این کالا تا 20 درصد افزایش را در ماه‌های اخیر تجربه کرده و قیمت هر کیلو تیرآهن بدون در نظر گرفتن مالیات بر ارزش افزوده تا 1900 تومان افزایش یافته است.روند افزایشی قیمت فولاد داخلی فارغ از مولفه‌های جهانی تاثیرگذار روی این کالا در شرایطی رخ داده است که تحرکی در تقاضا ایجاد نشده و عدم تحرک تا حدودی افزایش قیمت را غیرمنطقی جلوه می‌دهد. در این میان «دنیای اقتصاد» در گفت‌وگو با کارشناسان بازار فولاد این روند را به بوته بررسی گذاشته است. دو دیدگاه در این بررسی‌ها شکل گرفته است، نعمت‌الله محسنی، کارشناس بازار فولاد بر این باور است افزایش قیمت در بازار فولاد ناشی از تغییرات مواد اولیه است و نه رشد تقاضا و در سوی دیگر کیوان پورشب بر این باور است که مهم‌ترین علت این افزایش، جذابیت بازارهای صادراتی است.
بازارهای صادراتی؛ عامل افزایش قیمت فولاد
پورشب بر این باور است که از نظر اقتصادی باید تعادلی میان عرضه و تقاضا وجود داشته باشد، وی می‌گوید: همیشه در همه بازارها دنبال این شرایط تعادلی هستیم، ولی حال اگر به هر دلیلی تقاضا تحریک شده و قیمت افزایش پیدا کرده و حداقل، مقدمات رونق را در بحث عرضه و میزان تقاضای بازار توانسته تحریک کند، باید استقبال کرد. وی در توضیح مهم‌ترین علت این موضوع دلیل اصلی را در جذابیت بازارهای صادراتی جست‌وجو کرد، به اصطلاح حجم تولید جذاب شده، از طرفی عرضه داخلی کم شده، حتی تقاضای محدودی هم که سابقا وجود داشته را امروز نمی‌تواند تامین کند، بنابراین در حال حاضر شاهد این افزایش قیمت هستیم. وی می‌افزاید: از طرف دیگر نباید در این نکته اشتباه کنیم که همه حجم عرضه بازار در حال‌حاضر به سمت صادرات در حرکت است، نه مصرف داخلی.
این کارشناس بازار فولاد در ادامه به پیش‌بینی‌ها و عمدتا برخی شایعات در بازار فولاد اشاره کرده و می‌گوید: پیش‌بینی‌هایی در بازار وجود دارد که بعضا از تحریک تقاضای مسکن در ایام پس از مراسم تحلیف و تنفیذ دولت دوازدهم حکایت دارد، بنابراین بخشی از بازار داخل به سمت احتکار یا نگهداشت بخشی از این تولیدات فولادی برای عرضه در آن ایام حرکت کرده است.این موضوع را هم باید اضافه کرد که یک افزایش قیمتی را هم در بحث مواد اولیه مانند سنگ‌آهن و آهن اسفنجی شاهد هستیم، علت آن هم این است که در بحث صادرات گندله، بازار نسبت به سال‌های گذشته به‌شدت رونق دارد، به ویژه در نیمه دوم سال 95 و سه ماه اول سال 96.صادرات گندله و آهن‌اسفنجی هم به افزایش قیمت محصولات نیمه‌نهایی مثل مقاطع و میلگرد و نورد کمک کرده است، بنابراین تمام این موارد گفته شده کمک کرده است تا این جهش قیمتی را که به نظر غیرمنطقی است، شاهد باشیم.
پورشب در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه برخی معتقدند که عامل اصلی افزایش قیمت، رشد صادرات و کمبود کالا در بازار داخل است، می‌گوید: یکی از دلایل، جذاب‌شدن بازار صادراتی است که بخشی از سود سهام سال گذشته فولادی‌ها هم از محل همین صادرات بود، اما صادرات صرفا صادرات مقاطع و نورد نیست، بلکه صادرات گندله و دیگر محصولات را نیز باید در‌نظر گرفت.در این میان زمانی که دولت می‌بیند در بخش ورودی‌های تولید و سیاست‌گذاری در بحث قیمت تمام‌شده نمی‌تواند موفق عمل کند، باید به سمت جذاب کردن صادرات برود، کما اینکه در بخشی از این کار به جهت اجرای برجام و فضایی که برای صادرات ایجاد شد و بازارهای جدیدی که به سمت ایران حرکت کردند، موفق بوده است.از سوی دیگر برای اینکه بتواند قیمت فولاد داخل را مدیریت کند باید تعرفه‌های واردات را متعادل کند، در اینجا منظور این نیست که این تعرفه‌ها را کم کند، بلکه به این معنی است که با شرایط فعلی بازار بتواند با قیمت‌ها بازی کند، این روند به نظر می‌تواند وضعیت را به یک شرایط متعادل در بازار برساند.
وی ادامه می‌دهد: اگر وضعیت قیمتی در بازار فولاد به همین منوال کنونی باشد، قطعا شاهد روند افزایشی و فزاینده قیمت‌ها خواهیم بود، به این معنا که قیمت‌های کنونی سقف قیمتی نخواهند داشت، بلکه با جذاب شدن بازارهای صادراتی باید در انتظار افزایش بیشتر قیمت‌ها هم باشیم. وی در ادامه گفت به‌نظر می‌رسد دولت هم بی‌رغبت به افزایش قیمت‌ها در بازار فولاد نیست به این دلیل که افزایش قیمت تا حدودی به تحریک شدن و حرکت بازار مسکن شاید بتواند کمک کند و دولت این فرصت‌ها را مغتنم خواهد دانست تا برای تحریک بخش‌های مختلف بازارهای فرعی که می‌تواند به بازار اصلی مسکن کمک کند، استفاده کند. نعمت‌الله محسنی دیگر کارشناس بازار فولاد اما در پاسخ به سوالی که آیا افزایش قیمت در شرایطی که هنوز تحرکی در بازار ایجاد نشده، منطقی است یا خیر، می‌گوید: در حقیقت قیمت متاثر از دو عامل (عرضه و تقاضا) و قیمت تمام‌شده است. در این میان و در حال‌حاضر تغییراتی که در قیمت فولاد در حال رخ دادن است ناشی از تغییرات مواد اولیه است و نه تقاضا. وی ادامه می‌دهد: برخی معتقدند عامل اصلی افزایش قیمت، رشد صادرات و کمبود کالا در بازار داخل است، با توجه به اینکه میزان عرضه به بازار داخل کاهش پیدا نکرده و حتی تولید در چند ماه ابتدای سال حدود 8 درصد رشد داشته است. به گفته وی از طرفی امسال کاهش بیشتری را در صدور قراردادهای ساختمانی داشته‌ایم و این موضوع نشان می‌دهد که مصرف در سال‌جاری کاهش پیدا کرده است چرا‌که در بخش ساختمان که به هر حال مهم‌ترین بخش مصرف است، طبق آخرین آمارها امسال هم صدور پروانه‌های ساختمانی کاهش پیدا کرده‌اند.
محسنی در ادامه می‌گوید: در این رابطه وقتی این مسائل را کنار یکدیگر قرار دهیم، متوجه خواهیم شد اگر رشدی هم در صادرات اتفاق افتاده باشد، در این طرف افزایش تقاضایی نبوده است و لذا کمبود معنای دقیقی ندارد.به عقیده محسنی افزایش جهانی بهای مواد‌اولیه مانند شمش و سنگ‌آهن باعث افزایش قیمت شده ولی ایران صاحب منابع تولید است و با کمترین قیمت می‌تواند مواد اولیه را تولید کند، در این میان چرا قیمت جهانی روی قیمت‌های داخلی اثر‌گذار است؟ وی ادامه داد: درست است که مثلا ماده‌ای مانند سنگ‌آهن منبع داخلی دارد ولی زغال، زغال با کیفیتی نیست یا مثلا الکترود گرافیتی در صنایعی مانند ذوب‌آهن یا صنایعی که از کوره‌های قوس استفاده می‌کنند، مانند فولاد مبارکه به‌شدت قیمت افزایش پیدا کرده است.البته رشد قیمت‌ها روی قطعات و صنایع دیگر نیز اثر می‌گذارد، به همین دلیل است که این موضوع طبیعتا روی قیمت‌های داخلی هم تاثیر خواهد گذاشت.