عملکرد دولت یازدهم در زمینه فولاد در ۴ سال گذشته متمرکز بر تکمیل زنجیره فولاد بوده است. در این دولت ما شاهد راه‌اندازی برخی از طرح‌های هفتگانه فولادی بودیم که برخی از آنها در دولت‌های نهم و دهم و بدون مطالعه و تحقیق پایه‌ریزی شده بودند. اما با اقدام‌های انجام شده از سوی دولت در آبان سال گذشته شاهد راه‌اندازی فولاد سپیددشت به‌عنوان نخستین طرح فولادی بودیم. فولاد شادگان نیز در تابستان امسال با فناوری ویژه ایرانی به نام «پرد» وارد مدار تولید شد. در همین راستا به گفته مسئولان، واحدهای فولادی دیگری نیز از این ۷ طرح تا پایان امسال به بهره‌برداری خواهند رسید.
طرح‌های توسعه‌ای دیگری نیز همچون طرح‌های توسعه‌ای سنگان نیز در دولت یازدهم به سرانجام رسیدند. ۹کارخانه فرآوری سنگ‌آهن در منطقه سنگان با شروع کار دولت یازدهم مرحله ساخت آنها از طریق پیمانکاران داخلی آغاز شد که در ماه‌های گذشته به ترتیب به مرحله پایانی رسیده یا خواهند رسید.
رکورد صادرات فولاد در دولت یازدهم شکسته شد
یکی‌دیگر از اتفاق‌های مهمی که در دولت یازدهم روی داد، صادرات فولاد خام بود که در ۴ سال گذشته به‌تدریج صادرات سنگ‌آهن خام و سنگ‌آهن دانه‌بندی متوقف و به‌جای آن فولاد صادر شد. میزان صادرات فولاد در سال ۹۵ به حدود ۶ میلیون تن رسید که این میزان صادرات فولاد تاکنون بی‌سابقه بوده است. همچنین با توجه به ظرفیت‌های ایجادشده در زنجیره فولاد برای امسال صادرات ۸ میلیون تنی در نظر گرفته شده تا شاهد رکورد دیگری در زمینه صادرات فولاد باشیم.
عملکرد مثبت دولت یازدهم
کارشناسان فولاد معتقدند دولت یازدهم به‌درستی توانست در زمینه فولاد همگرایی ایجاد کند. در این‌باره فرزاد ارزانی، مدیرعامل فولاد هرمزگان اظهار کرد: دولت یازدهم برنامه‌های مناسبی برای فولاد داشته است. این دولت به‌درستی همگرایی در زمینه فولاد را بیشتر کرده است. ارزانی در ادامه عنوان کرد: دولت تدبیر برنامه‌ریزی مهمی برای شرکت‌های فولادی در جهت تکمیل زنجیره فولاد داشته و در این ۴ سال گذشته واحدهای بزرگ به خوبی توانسته‌اند تولید داشته باشند. وی در پاسخ به این پرسش که انتظار شما از دولت دوازدهم در زمینه فولاد چیست، عنوان کرد: باید تمرکز بیشتر به سمت صادرات سوق داده شود و دولت باید به این موضوع بهای بیشتری بدهد تا از این طریق بتوانند با تمام ظرفیت اسمی خود کار کنند. مدیرعامل فولاد هرمزگان با توجه به تجربه‌هایی که دولت یازدهم در زمینه فولاد پشت‌سر گذاشته، عنوان کرد: پیش‌بینی مناسبی برای افق ۴ سال آینده دولت دوازدهم در حوزه فولاد می‌توان ترسیم کرد.
صادرات پایدار را رقم بزنیم
برخی کارشناسان معتقدند دولت دوازدهم باید بتواند بین صنایع بالادستی و پایین‌دستی در حوزه فولاد تعادل بهتری برقرار کند. در این‌باره محمدرضا بنی‌اسدی، مدیرعامل گروه صنایع فولاد صبح پارسیان عنوان کرد: در حوزه فولاد به‌طور قطع تعادل زنجیره فولاد مهم‌ترین موضوع به‌شمار می‌رود. اما من فکر می‌کنم در زنجیره فولاد هم باید به صنایع بالادست و هم پایین‌دستی آن توجه شود تا به بهترین شکل به این تعادل رسید. وی در ادامه عنوان کرد: در بالادست باید به اکتشاف‌های بیشتر توجه شود. بنابراین دولت دوازدهم باید برای اکتشاف بودجه‌های بیشتری را اختصاص دهد. وی در ادامه با اشاره به اینکه در ایجاد تعادل باید به صنایع پایین‌دست نیز توجه کرد، گفت: دولت باید به صنایع پایین‌دستی در فولادسازی که شامل مرحله تولید شمش به بعد می‌شود، توجه ویژه‌ای داشته باشد که این بخش هم شامل نوردکاران و هم لوله‌سازها و درکل صنایع خرد می‌شود. در صنایع پایین‌دستی به طور عمده بخش خصوصی تمرکز دارند که باید مورد توجه قرار گیرند چراکه صنایع برخی از این واحدها به‌دلیل رکود حاکم رو به تعطیلی هستند. بنی‌اسدی در ادامه عنوان کرد: همچنین در وضعیت فعلی نیز باید مطالعات و برنامه‌ریزی مناسب‌تری شود. موضوع دیگر نیز بحث صادرات فولاد است که برای امسال نیز هدف ۸ میلیون تنی در نظر گرفته شده است. در این بخش نیز دولت باید با دیپلماسی مناسب مسیر پایداری را برای صادرات فولاد فراهم کند.
انتظار از دولت دوازدهم
انتظار می‌رود دولت دوازدهم زمینه جذب سرمایه‌گذاری بیشتر برای فولادسازان را فراهم کند. در این‌باره عزیز قنواتی، مدیرعامل فولاد امیرکبیر کاشان عنوان کرد: مشکل حوزه فولاد در دوره یازدهم این بود که جذابیت لازم برای سرمایه‌گذاری حوزه فولاد چندان پررنگ شکل نگرفت. از این‌رو باید دولت بتواند در جهت تولید بیشتر در داخل سرمایه‌گذاری لازم را به عمل آورد، چراکه در ازای تولید ما می‌توانیم به امنیت شغلی برسیم و این امر محقق نمی‌شود، مگر اینکه در قوانین مربوط به تولید، اشتغال و سرمایه‌گذاری اصلاح و بازنگری شود، از این‌رو نیازمند بازنگری در زمینه قانون مربوط به بیمه، مالیات، بانک‌ها، بورس، صادرات و واردات، تعرفه و... هستیم تا سیاست‌های کلی حمایت از تولید داخلی عملیاتی شود، بنابراین به‌طور خلاصه انتظار ما تغییر و تسهیل قوانین در جهت حمایت از تولید است. در کل دولت باید بتواند در سرمایه‌گذاران خارجی رغبت ایجاد کند. وی در پاسخ به این پرسش که سرمایه‌گذاری در دولت یازدهم را چگونه ارزیابی می‌کنید، گفت: سرمایه‌گذاری به نسبت خوبی در زمینه فولاد شده است. سال گذشته شاهد افتتاح فولاد سپیددشت بودیم. در همین ماه هم شاهد راه‌اندازی فولاد شادگان بودیم. همچنین طرح‌های توسعه‌ای سنگان نیز وارد مسیر تولید شده‌اند. دولت در این مدت سعی در تکمیل زنجیره فولاد داشته که این امر نشان از سرمایه‌گذاری و توجه دولت یازدهم در امر فولاد دارد.
پیش رفتن به سمت اصل۴۴
موضوع دیگر که از سوی دست‌اندرکاران فولادی مطرح می‌شود، خصوصی شدن صنعت فولاد است. در این‌باره چندی پیش عضو هیات‌مدیره انجمن فولاد ایران عنوان کرد: اصلی‌ترین انتظاری که در صنعت و به‌ویژه فولاد می‌توان داشت، موضوع رعایت اصل ۴۴ قانون اساسی است، البته اصلی که باید به صورت واقعی رعایت شده و واگذاری‌های دولت نیز به‌صورت واقعی انجام شود. چراکه اگر صنعت فولاد به بخش خصوصی واگذار شود، می‌تواند با بهره‌وری بیشتری همراه باشد. سیدرضا شهرستانی در ادامه خاطرنشان کرد: دولت باید همت اصلی خود که اخذ مالیات و حفاظت از منابع طبیعی است را به‌کار گیرد، چراکه کل دنیا به سمت خصوصی‌سازی پیش رفته‌اند و نتیجه هم گرفته‌اند.وی تاکید کرد: ما از دولت دوازدهم انتظار داریم اصل ۴۴ قانون اساسی به معنای واقعی خود در حوزه فولاد اتفاق بیفتد.این عضو هیات‌مدیره انجمن فولاد ایران در ادامه عنوان کرد: موضوع دیگری که می‌توان مطرح کرد، ارائه تسهیلاتی است که به تولیدکنندگان ارائه می‌شود. برای مثال بهره‌های بانکی بسیار برای تولیدکنندگان گران تمام می‌شوند. شهرستانی افزود: اختلاف بهره بانکی و نرخ تورم نمی‌تواند بیشتر از ۲ تا ۳ درصد باشد. اگر نرخ تورم ما ۹درصد است، بهره بانکی نمی‌تواند بالای ۲۰درصد باشد. بنابراین تولیدکنندگان فولاد نمی‌توانند با این بهره‌های بالا سوددهی مناسب داشته باشند. وی همچنین به نرخ ارز نیز اشاره کرد و گفت: نکته دیگر که به‌طور کلی برای تمامی تولیدکنندگان و البته فولادی‌ها حائز اهمیت است، موضوع تک‌نرخی شدن ارز است.
اگر ارز در چند یا حتی دو نرخ در بازار وجود داشته باشد، سبب ایجاد رانت خواهد شد. بنابراین تک‌نرخی و آزاد کردن نرخ ارز برای تولیدکنندگان یکی از ضرورت‌هاست. از این‌رو دولت باید اجازه دهد که عرضه و تقاضا همدیگر را پیدا کنند.این عضو هیات‌مدیره انجمن فولاد ایران با اشاره به سیاست‌های دولت برای صادرات بیشتر عنوان کرد: نکته بعدی این موضوع است که ما برای گسترش صادرات بتوانیم با دنیا بیش از پیش ارتباط‌مان را گسترش دهیم. چراکه دنیا اکنون دنیای اطلاعات و فناوری است. برای اینکه سرمایه‌گذاری خارجی بتواند ورود پیدا کند، باید احساس امنیت نسبت به حفظ سرمایه‌شان داشته باشد. حتی نظام بانکی آنها وارد کشور ما شود تا بین بانک‌های داخلی و خارجی رقابت ایجاد شود و ما نیز به یک سرویس‌دهی بین‌المللی برسیم.