کارشناسان بر این باورند که تحریمهای آمریکا علیه ایران بر صنعت فولاد اثری جدی خواهد داشت چون واردات را برای ایران پرهزینهتر میکند. بخش اعظم تولید فولاد ایران از طریق کورههای قوس الکتریکی است که ماده اولیه مورد نیاز آن یعنی الکترود گرافیتی نیز بیشتر از طریق واردات تامین میشود. سال گذشته میلادی ایران ۱۰۰ هزار و ۹۳۹ تن الکترود وارد کرد که ۵۲ درصد رشد سالانه داشت.
چین و هند عرضهکنندههای اصلی الکترود به ایران هستند. سال ۹۶ ایران ۶۷ هزار و ۲۲۷ تن الکترود از چین و ۱۱ هزار و ۸۷۸ تن از هند وارد کرد. البته بخشی از این رقم واردات به منظور پوشش ریسک رشد قیمتها صورت گرفت و به معنی بالابودن نسبی موجودی انبارهای کشور از این کالاست اگرچه حجم تولید داخلی الکترود نیز با پیدا کردن بازارهای مصرف جدید داخلی افزایش یافته و این روند صعودی احتمالا باز هم افزایش خواهد یافت.
بنا بر گزارش استیل مینت، ایران قصد دارد ۴۴۰ میلیون دلار برای واردات الکترود گرافیتی تخصیص دهد و این میزان ارز را با نرخ ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی در اختیار فولادسازان قرار خواهد داد تا با ورود الکترود و افت ارزش ریال بتواند از بخش فولاد حمایت کند. سهم هر کارخانه از این سهمیه نیز به میزان تولیدش بستگی دارد. به این ترتیب تاثیر کمتری بر قیمت فولاد در ایران خواهد گذاشت. سال ۲۰۱۷ ایران ۲۲ میلیون تن فولاد خام تولید کرد که ۸۵ درصد آن از طریق کورههای قوس الکتریکی بود. حال اگر تولید ایران سال ۲۰۱۸ رشد ۱۰ درصدی داشته باشد تولید فولاد به ۲۴ میلیون تن میرسد و ۸۵ درصد این رقم یعنی ۲۰ میلیون تن از طریق کورههای قوس الکتریکی تولید خواهد شد اگرچه رشد ظرفیت تولید در سخنرانی مدیران اقتصادی کشور بیش از این ارقام است. اگر فرض کنیم نیاز ایران به الکترود ۱۱۵ هزار تن باشد با ارز تخصیص یافته بخش اعظم آن تامین خواهد شد.
بیشتر واردات الکترود ایران از چین است و با فرض میانگین قیمت ۱۵ هزار دلار برای هر تن هزینه کلی واردات برای ۱۱۵ هزار تن حدود یک هزار و ۷۲۵ میلیون دلار خواهد بود. با توجه به ۴۴۰ میلیون دلار تخصیصی دولت در واقع ۲۹ هزار تن از نیاز کشور تامین میشود یعنی رفع نیاز ۳ ماه آینده الکترود کارخانهها. از طرفی با توجه به جنگ تجاری آمریکا و چین بعید است چین و هند روابط تجاری خود را با ایران قطع کنند. ایران یک صادرکننده اصلی نفت این کشورهاست. از این رو احتمالا دو کشور مبادله با ارز داخلی خود را با ایران در پیش میگیرند. در این راستا هند به ایران پیشنهاد داده برای آسانتر کردن این روابط یکی از بانکهای ایرانی شعبهای در هند ایجاد کند. سه سال قبل هم برای مقابله با تحریمهای آمریکا روش پرداخت روپیه – ریال برای خرید نفت از ایران صورت گرفته و تجربه شده بود.
همچنین تولیدکننده اصلی الکترود هند که معامله با ایران ۶ تا ۷ درصد درآمدش را در بر میگیرد اظهار کرده باید ریسکهای احتمالی ناشی از تحریمهای آمریکا را بررسی کند ولی امیدوار است این سیاستها از بازار نفت به بازار سایر کالاهای صنعتی از جمله الکترود گرافیتی کشانده نشود. در هر حال این شرکت با ایران قرارداد تامین دارد که باید تا سپتامبر ۲۰۱۸ الکترود مورد نیاز ایران را تامین کند. به این معنا که تحریمهای آمریکا فعلا اثر چندانی بر صنعت فولاد ایران نخواهد داشت.