نجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در نامه‌ای به رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس، ایرادات شش‌گانه طرح جنجالی مجلس با عنوان طرح «توسعه و تولید پایدار زنجیره فولاد» را تشریح کرده است. رویکرد ضد صادراتی این طرح مورد انتقاد انجمن فولاد قرار گرفته و این انجمن با اشاره به مازاد ۵۰ درصدی تولید فولاد کشور نسبت به نیاز داخل، توسعه صادرات را یکی از الزامات صنعت فولاد کشور دانسته است. در بخشی از این نامه آمده است: در شرایطی که کشور به تامین ارز حاصل از صادرات غیرنفتی نیاز مبرم دارد و صادرات فولاد با پتانسیل بیش از ۶ میلیارد دلار ارزآوری سالانه، پس از نفت و پتروشیمی مهمترین منبع تامین ارز کشور به شمار می‌رود، طرح مواردی همچون حذف معافیت مالیاتی صادرات فولاد ( تبصره ۲ ماده ۳ طرح مذکور) و وضع عوارض صادراتی بر این زنجیره ( تبصره ۳ ماده ۳ طرح) بسیار عجیب و فاقد توجیه بوده و مغایر با اهداف برنامه ششم توسعه و تاکیدات مقام معظم رهبری (مدظله العالی) بر جهش تولید و کاهش وابستگی اقتصاد به نفت می‌باشد.
پس از آنکه کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی از طرح خود برای تنظیم بازار فولاد رونمایی کرد، تولیدکنندگان و فعالان بازار فولاد نسبت به مفاد این طرح واکنش نشان دادند. برخی از عرضه کل محصولات در بورس کالا استقبال کردند و برخی از لزوم کار کارشناسی بیشتر سخن گفتند اما یک وجه اشتراک بین همه اظهارنظرها پیرامون این طرح وجود دارد و آن هم رویکرد ضد صادراتی آن است.
شاید بتوان تقابل مشهود این طرح با توسعه صادرات زنجیره فولاد را مهمترین ویژگی و البته نقص عمده طرح «توسعه و تولید پایدار زنجیره فولاد» دانست چرا که هم معافیت مالیاتی را از صادرات همه محصولات زنجیره فولاد حذف کرده و هم تیر خلاص دیگری بر پیکره صنعت فولاد کشور نشانه گرفته و آن وضع عوارض صادراتی آن هم برای کل محصولات این زنجیره است!
علاوه بر این الزام عرضه همه محصولات این زنجیره در بورس کالا و اجازه صادرات آن هم به میزان محصول فروش نرفته، صادرات فولاد را در عمل با چالش‌های اساسی روبرو میکند چرا که صادرکنندگان فولاد نیازمند یک برنامه زمانی مدون برای صادرات خود هستند و قطعا نمی توانند با توجه به مازاد عرضه خود در بورس کالا برنامه‌ریزی صادرات کنند.
به نظر می‌رسد طرح عجیب کمیسیون صنایع مجلس نه تنها تولید پایدار در زنجیره فولاد را موجب نمی شود بلکه موجب کاهش صادرات و متعاقب آن کاهش تولید در این زنجیره خواهد شد. این برداشتی است که این روزها فعالان فولادی در گفتگوهای غیر رسمی با چیلان مطرح کرده اند. فولادی‌ها معتقدند اصلا لزومی به دخالت مجلس در بازار فولاد نیست و این وظیفه ذاتی دولت است. علاوه بر این ایرادات اساسی این طرح، تصویب آن در صحن علنی و اجرایی شدن آن را بعید می‌سازد.
برهمین اساس دکتر بهرام سبحانی، رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد نیز در نامه ای ۴ صفحه ای، ۶ ایراد مهم این طرح را تشریح کرده و برای اصلاح هر یک از آن‌ها پیشنهاداتی ارائه کرده است. در این گزارش مروری داریم بر این نامه مهم:
عرضه مواد اولیه معدنی در بورس کالا زنجیره فولاد را به هم می‌ریزد
انجمن در بند اول نامه خود، ورود مجلس به مسائل معاملاتی در بالادست زنجیره فولاد را ضروری ندانسته و آورده است: طی سال‌های گذشته تاکنون در هیچ مقطعی مشکل تنظیم بازار آهن و فولاد در بخش تولید تا فولاد میانی (بیلت و اسلب) وجود نداشته و آن چه که موجب شد تا مجلس محترم این موضوع ورود کند وجود مشکل در شیوه توزیع و فروش از مرحله شمش به بعد بوده و صدور دستورالعمل برای کل زنجیره از سنگ آهن تا محصول نهایی نه فقط ضرورت نداشته بلکه تبعات آن می‌تواند به هم ریختگی در زنجیره و ایجاد عدم تعادل در بازار سرمایه و سایر بخش‌های اقتصادی مربوط به این صنعت را باعث شود.
تبصره‌های ضد صادراتی حذف شود
رویکرد ضد صادراتی این طرح نیز مورد انتقاد انجمن فولاد قرار گرفته و انجمن با اشاره به مازاد ۵۰ درصدی تولید فولاد کشور نسبت به نیاز داخل، توسعه صادرات را یکی از الزامات صنعت فولاد کشور دانسته است. در این نامه آمده است: در شرایطی که کشور به تامین ارز حاصل از صادرات غیر نفتی نیاز مبرم دارد و صادرات فولاد با پتانسیل بیش از ۶ میلیارد دلار ارز آوری سالانه، پس از نفت و پتروشیمی مهمترین منبع تامین ارز کشور به شمار می‌رود، طرح مواردی همچون حذف معافیت مالیاتی صادرات فولاد ( تبصره ۲ ماده ۳ طرح مذکور) و وضع عوارض صادراتی بر این زنجیره ( تبصره۳ ماده ۳ طرح) بسیار عجیب و فاقد توجیه بوده و مغایر با اهداف برنامه ششم توسعه و تاکیدات مقام معظم رهبری ( مدظله العالی) بر جهش تولید و کاهش وابستگی اقتصاد به نفت می‌باشد.
عرضه اختصاصی فولاد برای صنایع پایین دستی
انجمن فولاد در بند سوم نامه خود عرضه همه محصولات زنجیره فولاد در بورس کالا را باعث خدشه دار شدن روند تولید در صنایع مصرف کننده فولاد از جمله پروژه‌های نفت و گاز، صنایع خودرو و لوازم خانگی ارزیابی کرده و با اشاره به عدم امکان عرضه محصولات خارج از استاندارد در بورس کالا پیشنهاد داده است محصولات صنعتی خاص (سفارشی) و خارج از درجه بندی کیفی استاندارد از شمول ماده ۲ طرح مذکور خارج گردد و این محصولات بر با مبنای قیمت‌های مکشوفه در بورس صرفا به کارخانجات تولیدی به صورت عرضه اختصاصی فروخته شود.
سهمیه‌های سامانه بهین یاب غیرواقعی است
ملاک قراردادن سهمیه‌های مندرج در سامانه بهین یاب مورد دیگری است که مورد انتقاد انجمن فولاد قرار گرفته و سهمیه‌های غیر واقعی و نادرست همین سامانه یکی از عوامل التهاب آفرین بازار فولاد در ماه‌های اخیر عنوان شده است. بر این اساس انجمن فولاد پیشنهاد داده که یک بازه زمانی ۶ ماهه برای اصلاح و به روز رسانی سهمیه‌های مندرج در سامانه بهین یاب در نظر گرفته شود و در این زمان بر اساس تجربه ۲۵ ساله فولاد مبارکه تخصیص سهمیه‌ها به صورت ظرفیت سنجی تولید واقعی تولیدکنندگان انجام پذیرد. همچنین در این بند با توجه به لزوم تمرکز تنظیم بازار بر محصولات نهایی که به دست مردم می‌رسد، پیشنهاد شده که لوله و پروفیل نیز در بورس کالا عرضه شود.
صادرات فولاد برنامه‌ریزی قبلی لازم دارد
دکتر سبحانی در بند پنجم از نامه خود به رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس، مشروط نمودن صادرات به مازاد عرضه هفتگی در بورس کالا را در تضاد با فرآیند صادرات آن هم در شرایط تحریم اعلام کرده و با بیان اینکه صادرات فولاد نیازمند برنامه‌ریزی قبلی و هماهنگی‌های متعدد با مشتریان و سایر ذینفعان به منظور دور زدن تحریم‌ها است، پیشنهاد داده در راستای تحقق هم زمان تامین نیاز داخلی و توسعه صادرات فولاد، بر رعایت کف عرضه هفتگی در بورس کالا تمرکز شده و صادرات کلیه محصولات زنجیره فولاد به میزان مازاد کف عرضه (اعم از این که فروش رفته یا نرفته باشد) مجاز شناخته شود.
بخش خصوصی را به رسمیت بشناسید!
بند پایانی نامه انجمن فولاد هم به ساختار کمیته رصد و پایش بازار فولاد که در طرح مجلس آمده اشاره دارد. انجمن با تاکید بر لزوم بهره گیری حداکثری از نظرات تشکل‌ها و بخش خصوصی برای اتخاذ تصمیمات کارشناسی و اجرایی، درخواست کرده که هر ۷ عضو تعیین شده برای این کمیته دارای حق رای باشند.
تصویر نامه انجمن فولاد به رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس را ببینید:
