روز یکشنبه، ۱۴ شهریورماه، پنل نخست سمینار چالش برق در زنجیره فولاد، به موضوع «تامین پایدار برق در زنجیره فولاد (پشتیبانی، مانع زدایی و اصلاح الگوی مصرف)» و با حضور معاون برنامه ریزی ونظارت بر شبکه برق کشور، مدیرعامل بورس انرژی ایران، مدیرعامل شرکت ذوب آهن اصفهان، مدیرعامل شرکت فولاد خوزستان، مدیرعامل شرکت آهن و فولاد ارفع، دبیر انجمن فولاد، رئیس سندیکای صنعت برق ایران، دبیر انجمن شرکت های خدمات انرژی با مدیریت بهادر احرامیان، عضو هیئت مدیره انجمن فولاد و مدیرعامل فولاد یزد اختصاص یافت.
در ابتدا «بهادر احرامیان» پنل را با این موضوع آغاز کرد که تابستان امسال صنایع فولادی غافلگیر شدند؛ چراکه انتظار صنایع انرژی بر، این بود که هزینه انرژی در کشور ما کمتر از قیمت جهانی است و هزینه های پنهانی دسترسی به برق برای صنایع موجود است که با چالش های متعدد اعم از گواهی ظرفیت، مشارکت در پست و انتقال برق و حق اتصالات و بخش های عدم النفع مانند خاموشی ها روبرو شدند. نوسانات قیمت برق در صنایع، سیگنال غلط انداز در سرمایه گذاری صنعت را پدید می آورد و سوال مهم اینجاست که چرا باید صنایع فولاد و سیمان به تنهایی بار اصلی کمبود برق را جبران کنند؟! همزمانی جهش مصرف برق و کاهش سرمایه گذاری، کشور را با محدودیت تامین برق مواجه کرد و این دغدغه برای مدیران صنایع فولادی ایجاد شده است که شرایط محدودیت تامین پایدار برق تا چه زمانی ادامه خواهد داشت؟
رشد بالای مصرف برق در بخش غیرمولد
پنل نخست با ارائه گزارشی توسط «اردشیر مذکوری»، معاون برنامه ریزی و نظارت بر شبکه برق آغاز شد. وی با اشاره به میزان مصرف برق و تناسب تامین برق مورد نیاز با رشد کنونی مصرف برق اظهار کرد: با توجه به فرایند برقی سازی تجهیزات، افزایش رشد اقتصادی و ورود رمزارزها، روند رو به رشد مصرف برق در کشور ادامه خواهد یافت.
وی افزود: رشد بالای مصرف برق در دهه اخیر با وجود رشد اقتصادی ناچیز تقریبا یک درصد، حاکی از آن است که رشد مصرف برق در بخش های غیرمولد بوده است.
مصرف ۳۶.۳ درصدی برق در بخش صنعت
معاون برنامه ریزی و نظارت بر شبکه برق تصریح کرد: حدود ۳۶.۳ درصد برق در بخش صنعت مصرف می شود. مقایسه شدت مصرف انرژی درایران و جهان نشان می دهد که رشد شدت مصرف انرژی ایران در بازه زمانی ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۹، ۷۵ درصد بوده است و ششمین کشور جهان با شدت مصرف انرژی بالا محسوب می شود.
وی اضافه کرد: در اقتصاد برای تولید کالا و خدمات سبد متنوعی از انرژی مصرف شده با هدف تولید یک دلار ارزش افزوده، ارزش حرارتی حامل های مختلف انرژی مورد استفاده را به نفت خام تبدیل کرده و شاخص شدت مصرف انرژی را محاسبه می کنند.
نیاز به ۷۷۷ تراوات ساعت برق در سال ۱۴۱۹
مذکوری با بیان اینکه نیاز به برق در سال ۱۴۱۹، ۷۷۷ تراوات ساعت است، اظهار کرد: تنها نیمی از گاز مورد نیاز به نیروگاه ها تخصیص خواهدیافت. آیا با توجه به مقدار انرژی مورد نیاز ذکر شده، هزینه سرمایه گذاری جهت تامین ۷۷۷ تراوات انرژی در توان کشور خواهد بود.
به گفته معاون برنامه ریزی و نظارت بر شبکه برق اقدامات موثر در رفع محدودیت انرژی اولیه درتوسعه تجدیدپذیرها، توسعه نیروگاه های هسته ای، احداث نیروگاه های سیکل ترکیبی با راندمان بالا، واردات انرژی برق و بهینه سازی مصرف است.
وی اضافه کرد: سهم قیمت برق در هزینه تولید فولاد حتی با وجود افزایش قیمت برق درایران تنها ۲ درصد است در صورتی که این مقدار در متوسط جهانی این شاخص ۲۲ درصد گزارش می شود. متوسط برق ۸۰۰ کیلووات ساعت بر تن و نرخ برق صنعتی ۹۰ تومان بر کیلو وات ساعت و متوسط قیمت محصول با نرخ دلار ۲۰ هزار تومانی ۳۲۵ دلار بر تن تخمین زده می شود.
تصمیم محدودیت برق صنایع فولاد در سطح کلان و با نگاه ملی بود
مذکوری در پاسخ به این پرسش مهم پنل که چرا بایستی صنایع فولادی و سیمانی جبران کمبود تولید برق را داشته باشند و سایر صنایع مستثنی باشند، گفت: صنعت برق کشور دچار یک ناترازی در تولید و مصرف شده است که حفظ توازن شبکه و پایداری آن در تابستان ۱۴۰۰ با این میزان ناترازی در دنیا رکورد محسوب می شود.
وی افزود: تصمیم برای اعمال محدودیت به صنایع فولادی و سیمانی توسط مقامات ارشد دولت و دستگاه های نظارتی و امنیتی اتخاذ شده است و ما مجری این تصمیم گیری بودیم. چرا که با ملاحظات اجتماعی، تصمیم بر عدم خاموشی در بخش خانگی بود و تمام تلاش ما هم این بود که با تعاملات دیسپاچینگ، مدیریت شبکه و فولاد کمترین خدشه در تولید فولاد کشور وارد شود و با نگاه ملی بتوانیم این ناترازی تولید و مصرف برق را با حفظ پایداری شبکه جبران کنیم.
تداوم محدودیت برق صنایع فولادی تا ۳ سال آینده
در ادامه علی بخشی، رئیس سندیکای صنعت برق آب پاکی را بر روی دست صاحبان فولاد ریخت و گفت: این روند محدودیت انرژی برق در بهترین شرایط اقتصادی کشور و تصمیم گیری های کارشناسی شده تا سه سال آینده ادامه دارد.
وی ادامه داد: شبکه صنعت برق دچار فرسودگی است و با وضعیت موجود گریزی جز اعمال محدودیت ها نیست و این کمبود برق پایدار مساله جدی و دنباله دار صنایع فولادی حداقل تا دو الی سه سال آینده خواهد بود.
رئیس سندیکای صنعت برق تصریح کرد: واردات انرژی برق، بهینه سازی شبکه، توسعه نیروگاه ها، تقویت بخش خصوصی، مدیریت بهینه مصرف برق راهکارهای کوتاه مدت برای عبور از بحران محدودیت برق به صنایع است.
محدودیت برق با نگاه صنعت شمول باشد نه بار آن بر دوش صنایع فولادی قرار گیرد!
سید رسول خلیفه سلطان، دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران هم با اشاره به اینکه نباید به گفتاردرمانی تکیه کرد، گفت: هدف غایی تشکیل این سمینار و پنل مذکور رسیدن به زبان مشترک گفتگو دو وزارت صمت و نیرو برای عبور از بحران تامین پایدار برق صنایع فولادی است.
وی ادامه داد: وزارت نیرو با تکیه بر قانون پارتو، صنایع فولادی و سیمانی که بیشترین مصرف برق را دارند مشمول محدودیت کرد و سایر صنایع که به اندازه این دوصنعت استراتژیک، در اقتصاد کشور نقش ندارند با محدودیت تامین برق در تابستان مواجه نشدند که نیاز به بازبینی دارد.
خلیفه سلطان تاکید کرد: اگر تغییر قیمت در کف بازار رخ دهد و یا با کمبود ورق مواجه شویم دو شرکت فولاد مبارکه و اکسین تحت فشار قرار می گیرند غافل از اینکه این شرکت ها با محدودیت تامین برق مواجه هستند.
وی در پایان با تاکید بر توسعه تولید فولاد کیفی، گفت: نیاز است با یک برنامه ریزی میان مدت و صنعت شمول، محدودیت برق بر صنایع اعمال شود و بار تمام کمبودهای برق بر روی دوش صنعت فولاد نباشد تا بتوانند به حیات خود ادامه دهند.
تولید ۶۰ درصد از برق کشور توسط بخش خصوصی
در ادامه علی نقوی، مدیرعامل بورس انرژی با اشاره به حضور صنایع فولادی در بورس کالا اظهار کرد: حذف قیمت گذاری دستوری یکی از درخواست های جدی فعالان حوزه فولاد کشور است. نیاز است که نگاه به صنعت نیروگاهی مانند سایر صنایع دیگر کشور باشد چراکه با دید اقتصادی به صنعت نیروگاهی می توان راجع به رشد صنعت در کشور تصمیم گیری کرد.
وی اضافه کرد: بورس انرژی تشکل خودالتزام تحت نظارت وزارت اقتصاد است و ارتباطی با وزارت نیرو ندارد. یکی از اشکالات اساسی این است که وزارت نیرو عرضه کننده، خریدار و تنظیم گر بازار برق در سطح کلان است.
مدیرعامل بورس انرژی در توضیح اینکه چگونه می توان به برق پایدار دست یافت، تصریح کرد: تا زمانی که در مورد قیمت برق تصمیم گیری جدی در کشور صورت نگیرد نمی توان به برق پایدار رسید و باید به مدل اقتصادی صنعت برق فکر کرد.
وی گفت: ۶۰ درصد از تولید برق کشور توسط بخش خصوصی انجام می شود و مصرف کنندگان بیش از ۵ مگاوات در کشور از طریق بورس می توانند برق مورد نیاز را تامین کنند، ۳۰ درصد نیاز برق کشور را دارند.
نقوی با اشاره به اینکه در راستای اصل ۴۴ نیاز است که وزارت نیرو متولی گری خود را در تولید برق کوتاه کند و میدان را به بخش خصوصی واگذار کند، ادامه داد: نیاز است که بخش خصوصی برای مشترکین بیش از ۵ مگاوات در مکانیسم شفاف برق را بفروشند و سوخت را به صورت غیریارانه ای دریافت کنند.
وی با اشاره به خسارت ۶ میلیارددلاری عدم النفع صادرات سوخت گازوئیل به علت مصرف بالای نیروگاه های کشور گزارش شد، توضیح داد: اگر مدل اقتصادی صنعت برق شکل بگیرد، صنایع فولادی با مدیریت ریسک می توانند برق خود را در زمان های پیک تامین کنند و از مدل هایی مانند قراردادهای آتی بهره مند شوند که مشروط به عرضه برق با قیمت اقتصادی برای هر کیلووات ۱۵۰۰ تومان است.
۱۰۰ شرکت فولادساز بزرگ کشور کد مصرف کنندگان بزرگ گرفتند
مدیرعامل بورس انرژی با تاکید بر اینکه تامین برق پایدار با برق یارانه ای همخوانی ندارد، ابراز کرد: افزایش شش برابری قیمت برق در حیطه مسئولیت وزارت نیرو است و برقی که در بورس انرژی معامله می شود قابل اتکا نیست چراکه ۳ درصد از برق کشور در بورس انرژی معامله می شود و هرکیلووات برق در بورس انرژی ۶۰ تومان است.
وی به گواهی ظرفیت هم اشاره ای کرد و توضیح داد: گواهی ظرفیت بند قانونی در برنامه پنجم توسعه دارد که زمینه خریداری ظرفیت جدید در بورس را فراهم می کند و وزارت نیرو طبق تعهدنامه هایی که به بورس انرژی داده است تامین برق پایدار را به صورت مادام العمر تضمین کرده است و صنایع با خرید گواهی نامه ظرفیت می توانند به اطمینان خاطری در تامین پایدار برق دست یابند.
نقوی با اشاره به بهره گیری از مکانیسم بازاری و صنایع به مدیریت ریسک دست بزنند، گفت: ظرفیت دوم که در قانون بهینه سازی مصرف انرژی به آن اشاره شده است و با کمک وزارت نفت ونیرو آیین نامه های آن نهایی شده است و ابزار مالی گواهی نامه صرفه جویی انرژی مراحل نهایی معاملاتی شدن را می گذراند به این صورت که شرکت فولادی پروژه هایی را اجرا می کند که سطح مصرف انرژی را به استاندارد می رساند و مابه تفاوت انرژی را در یک بازه زمانی به صورت سوخت و فراورده های دیگر تحویل بگیرد و در بازار به نرخ های بین المللی و صادراتی بفروشد.
به گفته مدیرعامل بورس انرژی نیروگاه های تجدیدپذیر با همکاری وزارت نفت و نیرو می تواند به تامین برق پایدار صنایع بیانجامد و سوخت صرفه جویی شده این نیروگاه ها در قالب حواله سوخت دراختیار سرمایه گذار قرار می گیرد که در بازار معامله کند.
وی در پایان به این نکته اشاره کرد که اسامی۱۵۰ شرکت فولادی به بورس انرژی اعلام شده است و ۱۰۰ شرکت کد مصرف کنندگان بزرگ را دریافت کردند و ۳۹۸ میلیاردتومان معامله در بورس داشتند.
خسارت ۱۰ هزار میلیاردی محدودیت برق به فولاد خوزستان
امین ابراهیمی، مدیرعامل فولاد خوزستان با اشاره به اینکه قیمت تمام شده فولاد خوزستان در سال گذشته نقش حامل های انرژی به جز برق حدود ۳ درصد بود، گفت: این عدد امسال به ۸ درصد افزایش یافته است. با توجه به تناژ از دست رفته که بالغ بر هزار تن و معادل ۱۰ هزار میلیارد تومان خسارت وارد شده است و نیاز است بر اساس واقعیت ها اعداد و ارقام تحلیل شود.
وی با تاکید بر اینکه مهمترین مشکل ما حکمرانی انرژی است، تصریح کرد: با توجه به وضعیت فعلای امروز، تقاضا برای فولاد بالا نیست و افزایش قیمت در بازار نداریم. با توجه به چالش ها و رشد تقاضا قیمت ها نیز افزایش پیدا می کند.
مدیرعامل فولاد خوزستان ابراز کرد: اگر تقاضا افزایش پیدا کند با چالش جدی مواجه می شویم.در کوتاه مدت باید شاهد هوشمندساز نظام کاهش برق باشیم و ۱۰ درصد دیمانددرتمامی صنایع و بر اساس استراتژیک بودن آنها بررسی می شود. و در میان مدت ۸۵ هزار مگاوات ظرفیت اسمی داریم که ۳۸ درصد آن ظرفیت ویژه است که باید احیای نیروگاه ها با کمک واحدهای فولادی انجام بگیرد تا نیروگاه ها وارد مدار شوند.
استراتژی مصرف بهینه برق مسیر کمبود برق را جبران می کند
علی محمد میرشمس، دبیر انجمن شرکت خدمات انرژی، در سمینار چالش برق در زنجیره فولاد اظهار کرد: با توجه به افزایش نگران کننده مصرف انرژی در بخش های مختلف مصرف از جمله ساختمان، صنعت، حمل و نقل و کشاورزی و در راستای اقدامات دولت برای ایجاد زیرساخت های بهینه سازی مصرف انرژی از جمله قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی و ماده ١٣۴ قانون برنامه پنجم توسعه کشور، تعدادی از شرکت های فعال در حوزه انرژی در سال ١٣٩١ اقدام به تأسیس انجمن شرکت های خدمات انرژی سمینار چالش برق در زنجیره فولاد کردند. در حال حاضر ۴٢ عضو حقوقی و ٧ عضو حقیقی در انجمن حضور دارند.
وی افزود: شرکت خدمات انرژی شرکتی از نوع خدماتی مهندسی است که درتمام بخش های مصرف کننده انرژی، طرحهای مرتبط تا بهبود کارآیی انرژی را طراحی،اجرا و تامین مالی می کند و با تضمین حصول سطح مشخصی از کارایی انرژی را طراحی، اجرا و تامین مالی می کند و با تضمین حصول سطح مشخصی از کارایی انرژی و برعهده گرفتن مخاطرات پروژه، سهم خود را از محل صرفه جویی انرژی تامین می کند.
دبیر انجمن شرکت خدمات انرژی با اشاره به جایگاه دهم ایران در تولید فولاد جهان گفت: بخش عمده فولاد کشور از طریق کوره های قوس الکتریکی تولید می شود که می توان بخشی از این انرژی را بازیافت کرد.
به گفته دبیر انجمن شرکت خدمات انرژی راهکارهای کلان جهت بهینه سازی انرژی در صنعت فولاد کشور را می توان استقرار کامل سیستم مدیریت انرژی در صنایع انرژی بر دانست.
وی افزود: پیاده سازی و توسعه بازار بهینه سازی مصرف انرژی و کمک به ایجاد صندوق مالی حمایتی جهت اجرای طرح های بهینه سازی انرژی و همچنین رفع محدودیت های قانونی و حقوقی جهت توسعه و اجرای طرح های بهینه سازی می تواند انرژی در صنایع فولاد را بهینه سازد.
تامین آب پایدار برای تولید برق در نیروگاه ذوب آهن
منصور یزدی زاده، مدیرعامل شرکت ذوب آهن گفت: شرکت ذوب آهن اصفهان با ایجاد تعدل مصرف دی آر ای و قراضه توانسته میزان مصرف برق خود را کاهش دهد و فرایندهای کاهش مصرف مانند هات شارژینگ را در خدمت مصرف بهینه برق در تولید فولاد قرار داده است.
وی با تاکید بر تنش آبی در استان اصفهان گفت: شرکت ذوب آهن اصفهان نیروگاه اختصاصی با توان تولید ۳۰ مگاوات برق دارد و برق تولیدی شبکه برق تزریق می کرد اما مشکل اصلی تامین پایدرا آب است.
یزدی زاده تصریح کرد: کل نیاز ذوب آهن به برق ۹۰ مگاوات است چراکه کوره بلند در مقایسه با کوره قوس الکتریکی برق کمتری مصرف می کند و اتخاذ محدودیت ۱۰ درصد دیماند میزان برق ما را به ۹ مگاوات رسانید که عملا تولیدی را در برنخواهد داشت.
مدیرعامل شرکت ذوب آهن تاکید کرد: وزارت نیرو متولی تامین پایدار آب است و امیدواریم وقتی که این شرکت می تواند برق مورد نیاز را تولید کند مشکل آب رفع شود تا این مساله مهم حل شود.