برای رسیدن به شرایط ایده‌آل در صنعت و رونق در بازار نیاز به بررسی و واکاوی مشکلات صنایع حس می‌شود که با دقت بیشتر بر صنایع مختلف می‌توان مشکلات را جزء به جزء شناسایی و روش‌های برطرف‌سازی موانع را پیدا کرد. شاید این بررسی‌ها زمانبر باشد، اما زمانی مثمر ثمر واقع خواهد شد که زنجیر‌وار کل چرخه تولید را در‌بر‌گیرد و تمامی جزئیات در نظر گرفته شود.
صنعت فولاد به‌عنوان یک صنعت استراتژیک در کشور، تاکنون از مزیت‌هایی برای تولید برخوردار بوده که به‌رغم مزیت‌های نسبی آن در برخی مواقع سود‌دهی چندانی به همراه نداشته است. با توجه به ارزیابی دولت در عوامل ایجاد‌کننده رکود و موانع تولید، این نیاز که تولیدکنندگان صنایع مختلف به ارائه مشکلات صنعت و راهکارهای آن بپردازند و بتوانند نمایی از واقعیت‌های صنعت داشته باشند، به‌وجود آمده که در این گفتوگو رامین کیهان، مدیر‌عامل شرکت فولاد آلیاژی به بررسی مشکلات تولید در صنعت فولاد به خصوص فولاد آلیاژی و راهکارهای خروج از این رکود و برطرف کردن موانع تولید پرداخته است. روش‌های بهبود بازار نیاز به بررسی مشکلات و دلایل آن دارد که مسائل موجود در حوزه تولید، به‌ویژه در صنعت فولاد آلیاژی و شناسایی قوانین و مقررات محدود‌كننده و مخل تولید را در این گفتوگو بررسی خواهیم کرد.
مشروح این مصاحبه در ادامه می‌آید:
در حال حاضر عوامل رکود در بازار فولاد كدامند؟
كاهش تدریجی قیمت‌های فروش و به تبع آن افت تقاضا را می‌توان از عوامل رکود در بازار دانست. این مساله در حالی است که به دلیل ركود در بازار مصرف و به موازات آن افزایش قیمت مواد اولیه فرایند تولید (آهن اسفنجی و قراضه) و همینطور عدم تبعیت تولید‌كنندگان آهن اسفنجی از فرمول قیمت‌گذاری براساس نرخ شمش، رکود تقاضا در بازار عمق بیشتری به خود گرفته و تبعاتی برای تولیدکنندگان به همراه داشته است که از آن جمله می‌توان به افزایش موجودی انبار محصولات و در نتیجه خواب سرمایه ناشی از كاهش تقاضا و نیز كندی جریان نقدینگی مشتریان اشاره کرد.
با توجه به رکود بازار داخلی چرا صادرات را جایگزین نمی‌کنید؟
صادرات هم مشکلات خود را دارد و به دلیل تحریم‌ها صادرات نیز به آسانی امکان‌پذیر نیست و بازگشت پول به کشور با مشکلاتی مواجه است. از سویی مشكلات هزینه‌های حمل و نقل بین‌المللی (دریایی و زمینی) به خاطر شرایط سیاسی بسیار بالاتر است که به تبع آن بالا رفتن هزینه تمام شده افزایش می‌یابد و در نتیجه خرید از این شركت برخی مواقع برای خریداران خارجی مقرون به صرفه نیست. برای صادرات به بعضی مناطق هم کشتی وجود ندارد، به‌عنوان مثال كشتی برای حمل بار فله به مقصد بندر آنتورپ در اروپا موجود نیست.
البته عوامل دیگری نیز به‌عنوان موانع صادرات وجود دارند که می‌توان به عدم امكان گشایش اعتبارات اسنادی توسط مشتریان خارجی و از سویی هزینه بالای گشایش اعتبارات اسنادی توسط بانک‌های ایرانی حتی گاهی با پیش پرداخت صد درصد اشاره کرد. از طرفی پرداخت حداقل 6 درصد جهت صرافی بانك‌ها برای انتقال ارز در سال 93 و همچنین حذف ماده 121 قانون امور گمركی (در ارتباط با معادل بودن حقوق گمركی ورودی مواد اولیه كالا با حقوق گمركی ورودی محصولات شركت) از دیگر مشکلات این صنعت به شمار می‌آید.
به غیر از موضوع حمل‌و‌نقل چه عواملی باعث می‌شوند تا هزینه تمام شده افزایش یابد؟
عوامل بسیاری در افزایش هزینه تمام شده دخیل هستند برخی به فعالیت واحدهای صنعتی برمی‌گردد و برخی به آنها تحمیل می‌شود. یکی از عواملی که باعث افزایش قیمت نهایی محصول شده و دولت می‌تواند آن را اصلاح کند، مربوط به تعرفه‌های واردات است. هم‌اکنون هماهنگی لازم در میزان تعرفه‌های واردات فولاد به خصوص فولاد آلیاژی با مواد اولیه وجود ندارد و تعرفه واردات صنایع بالادستی و صنایع پایین دستی به مراتب از خود فولاد آلیاژی بیشتر است. به‌عنوان نمونه تعرفه واردات فولاد آلیاژی مشابه با آنچه در داخل تولید می‌شود در حد 4 الی 6 درصد است. البته بسیاری از انواع فولادهای آلیاژی نیز تعرفه‌های بالاتری دارند.
راهكارهای پيشنهادي شما برای خروج از ركود و ارتقای كمی و كیفی فرآیند تولید به‌ویژه در صنعت فولاد آلیاژی چیست؟
واقعی کردن قیمت آهن اسفنجی در قیاس با قراضه و قیمت‌های واقعی شمش و حركت به سمت شناور کردن قیمت براساس عرضه و تقاضا می‌تواند در این خصوص بسیار مؤثر باشد. همچنین ایجاد اتحاد استراتژیك بین شركت‌های فولادی در منطقه برای امكان استفاده بهینه از فرصت‌های خرید و نیز فروش مطلوب‌تر با تعامل وآگاهی از نرخ‌های خرید و فروش و جلوگیری از رقابت‌های كاذب از دیگر راهکارهای موثر در این زمینه است.
از سویی می‌توان با همراستا کردن میزان تعرفه واردات زنجیره فولاد آلیاژی (از فروآلیاژها و مواد اولیه، مقاطع فولاد آلیاژی و نیز قطعات تولیدی از فولاد آلیاژی) رقابت سالم را فراهم آورد و مانع سوء‌استفاده شد.
در این راستا لازم است یا افزایش قابل قبولی روی تعرفه واردات مقاطع آلیاژی شامل تعرفه‌های 7218-7222-7224 و7228 كه همسو با تولیدات شركت فولاد آلیاژی ایران است صورت گيرد یا تعرفه واردات مواد اولیه شامل تعرفه‌های 7204 و 7205 كاهش یابد.
البته تك نرخی شدن نرخ ارز نیز برای تولیدکنندگان مفید واقع می‌شود. در حال حاضر برخی از تجار و شركت‌های وارد‌كننده با بهره‌گیری از نرخ ارز مبادله‌ای، نسبت به ورود كالاهای كم كیفیت اقدام می‌کنند كه باعث آسیب رساندن به تولیدات كیفی داخلی و این شركت شده است.
كاهش هزینه‌های دولتی نظیر خدمات بیمه‌ای و تامین اجتماعی به منظور كاهش قیمت تمام شده محصولات و اختصاص منابع مالی ارزان قیمت از طریق تسهیلات بانكی ویژه برای فعالیت‌های تولیدی، معافیت‌های مالیاتی (موضوع استرداد و نیز معافیت‌های مالیات بر درآمد) نیز موثر خواهد بود.
یكسان‌سازی نرخ اوج بار با زمان میان باری (با توجه به اینكه تولید كارخانه‌های بزرگ فولاد‌سازی عموما سه شیفت هستند) و حذف بهای قدرت در قبوض برق صادره همچنین ایجاد مراكز برون‌مرزی (دفتر بازاریابی و انبار كالا) از طریق كمك احتمالی سفارتخانه‌ها در جهت امكان صادرات به كشورهای جدید هدف را نیز می‌توان لحاظ کرد.
در این میان عواملی همچون حذف هزینه‌های انبارداری در منطقه گمرك و نیز تسهیل در اظهار كالا بدون نیاز به كنترل‌های مجدد و ارسال نمونه به آزمایشگاه (با عنایت به اینكه شركت‌هایی همچون فولاد آلیاژی دارای سابقه بیش از 10 ساله در امر صادرات هستند) و اصلاح قانون پرداخت 10درصد جریمه حمل كالای وارداتی مورد نیاز (صرفا كارخانه‌های تولیدی) مربوط به قانون الزام واردكنندگان به استفاده از خطوط حمل و نقل جمهوری اسلامی (به خاطر مباحث تحریمی) و به موازات آن امكان فعال‌تر شدن خطوط كشتیرانی و حضور مداوم كشتی‌ها در بنادر مبدا نظیر بندر‌عباس (خاصه برای مقاصد اروپایی) و رفع موانع مالی و بانكی و امكان گشایش L/C از طرف مشتری به نفع ما و نیز امكان گشایشL/C توسط این شرکت برای ورود مواد اولیه با نرخ 10درصد پیشین و همچنین برقراری تسهیلات فایناس و یوزانس از طریق بانك‌ها، خروج از رکود و رونق در صنعت فولاد را به دنبال دارد.