تامین مواد اولیه در صنایع معدنی همواره یکی از دغدغههایی است که نیازمند برنامهریزیهای بلند مدت و سرمایهگذاریهای عظیم است تا بتوان با ایجاد زیرساختهای مورد نیاز راه را برای استخراج و فرآوری آنها هموار کرد.
زغالسنگ نیز از جمله محصولات معدنی است که مصرف بالای آن در صنایع فولادی اهمیت آن را دو چندان میکند؛ محصول معدنی که علاوه بر تامین انرژی نقش کاتالیزور را نیز در صنایع فولادی به عهده داشته و یکی از مهمترین مواد اولیه زنجیره فرآوری فولاد را تشکیل میدهد.
پراکندگی ذخایر زغالسنگ ایران از شمال تا جنوب کشور را در بر میگیرد اما شاید به جرات بتوان گفت که استان کرمان قطب اصلی ذخایر معدنی به ویژه زغالسنگ و سنگآهن است اما آنچه باعث میشود تا از این ذخایر نتوان به نحو مطلوب استفاده کرد نبود زیرساختهای لازم همچون زیر ساختهای جادهای و تجهیزاتی است به گونهایکه هماکنون ۳ شهر کوهبنان، راور و زرند که از ذخایر بالای زغالسنگ در استان کرمان برخوردار هستند به دلیل نبود همین زیرساختها نه تنها مغفول ماندهاند بلکه بخش عمدهای از نیروی کار خود را نیز از دست دادهاند؛ موضوعی که به نظر میرسد نیازمند توجه بیشتر مسئولان و متولیان معدنی کشور به بخش معدن به خصوص معادن مستقر در مناطق محروم است.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمان در رابطه با وضعیت معادن زغالسنگ این استان میگوید: شهرستان کوهبنان به همراه دو شهر راور و زرند ذخایر فراوانی از زغالسنگ را در خود جای دادهاند. اما از آنجاییکه همواره برای برداشت این کانی سیاه مشکلات فراوانی سر راه فعالان این حوزه وجود داشته، سبب شده تا بهرهبرداری از این معادن صرفه اقتصادی را به همراه نداشته باشد. در واقع تجهیزاتی که هماکنون در معادن کشور مورد استفاده قرار میگیرند بسیار قدیمی بوده و همین امر سبب شده تا بسیاری از ذخایر دست نخورده و بکر باقی بماند. چرا که در حال حاضر در ۳ شهر راور، زرند و کوهبنان ذخیره قطعی ۱۲۰ میلیون تنی و ذخیره احتمالی 1.2 میلیارد تنی وجود دارد اما در اختیار نداشتن تجهیزات مورد نیاز و همچنین نبود زیرساختهای مناسب و همچنین ایمن نبودن معادن سبب شده تا میزان استخراج این کانی نسبت به سال گذشته که رقمی بالغ بر یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن بود به ۶۰۰ هزار تن کاهش پیدا کند.
محمود سلطانیزاده معتقد است معادن زغالسنگ تنها موجبات ایجاد اشتغال را برای افراد جویای کار فراهم کرده و به عنوان سوخت مورد نیاز در صنعت فولادسازی مورد استفاده قرار میگیرد. در واقع به دلیل پایین بودن قیمت زغال صرفه و سود اقتصادی حاصل از این محصول برای فعالان این بخش سبب شده تا فعالیت در این معادن کمرنگ شود.
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت کرمان همچنین در پاسخ به اینکه هماکنون جاده کوهبنان، مسیر حرکت و انتقال زغالسنگهای منطقه دچار فرسایش شده و مشکلات فراوانی را برای ساکنان منطقه به وجود آورده، گفت: جاده اصلی این شهرستان در شرایط مناسبی قرار دارد و تنها مشکلی که هماکنون برای برخی از ساکنان و روستاییان منطقه وجود دارد، جاده فرعی بوده که همانند دیگر جادههای کشور که در مناطق محروم قرار دارند، مشکلاتی داشته و تنها چاره کار سرمایهگذاری و توجه به این بخش است.
دریافت حقوق دولتی براساس ظرفیت استخراج
سلطانی زاده به اقداماتی که در راستای افزایش تولید و همچنین بهبود شرایط در معادن کرمان انجام شده اشاره کرد و گفت: همواره مشکلات فراوانی بر سر راه فعالان زغالسنگی و بخش خصوصی وجود داشته اما این در حالی است که فعالان و مسئولان این حوزه در راستای تسهیل کردن امور و بهرهبرداری از معادن اقداماتی را انجام دادهاند. یکی از این راهکارها دریافت حقوق دولتی بر اساس ظرفیت استخراج واقعی معادن زغالسنگ بوده و رقم درج شده در پروانههای بهداشت ملاک پرداخت نبوده و همین امر کمک بسیاری به معدنداران کرده است. همچنین ارائه تسهیلات با بهره پایین از دیگر مواردی است که میتواند انگیزه فعالیت را برای فعالان حوزه افزایش داده و زمینه سرمایهگذاری را از سوی بخش خصوصی هموار کند. از دیگر امتیازاتی که وزارت صنعت، معدن و تجارت برای معادن زغالسنگ این استان در نظر گرفته، بخشودگی و معاف از پرداخت حقوق دولتی به مدت ۵ سال برای معادن این بخش است.
وی همچنین با بیان اینکه در آینده با حضور وزیر صنعت، معدن و تجارت در استان کرمان موضوعات و مشکلات موجود در بخش معادن زغالسنگ مورد بررسی قرار خواهد گرفت، افزود: درحالحاضر بزرگترین مشکلی که در این حوزه وجود دارد، کمبود نقدینگی و سرمایهگذاری است. از سوی دیگر قیمت زغالسنگ و فروش آن بسیار پایین است، از اینرو میتوان با اصلاح قیمت این کانی و استفاده از تسهیلاتی که در اختیار فعالان قرار خواهد گرفت، این مشکل را حل کرده و امکان خرید تجهیزات و ماشینآلات معدنی را فراهم کرد. همچنین با توسعه محدودههای اکتشافی در معادن کرمان میتوان میزان استخراج زغالسنگ را افزایش داده و با تامین نیاز صنایع فولادی به این محصول، از ورود آن به کشور جلوگیری کرد.