میزبانی جام جهانی ۲۰۲۲م قطر بازه زمانی ۸ سالهای را برای پیگیری پروژه‌های ساخت‌وساز در این کشور کوچک ایجاد کرده است.
نیاز به ساخت تعداد زیادی هتل، اقامتگاه و ورزشگاه، قطری‌ها را وادار به سرمایه‌گذاری کلان در این حوزه کرده به شکلی که اکنون قطر بیشتر شبیه یک کارگاه ساختمان‌سازی بزرگ شده که ظرفیت بالایی در جذب محصولاتی همچون فولاد، سیمان و... دارد.
از سوی دیگر تک‌قطبی بودن اقتصاد این کشور کوچک عربی اما ثروتمند باعث شده تا قطری‌ها از انواع خدمات فنی مهندسی گرفته تا مواد اولیه مورد نیاز ساخت‌وساز خود را از کشورهای دیگر وارد کنند. ایران به عنوان یکی از نزدیک‌ترین کشورهای همسایه قطر و دارای بزرگترین کارخانه‌های مرتبط با مصالح ساختمانی می‌تواند تامین‌کننده مصالح مورد نیاز قطر باشد.
تحریم‌های گسترده غرب علیه ایران موجب شده است بسیاری از مواد معدنی تولید شده در ایران، به علت رکود اقتصادی ایجاد شده داخل کشور مصرف کافی نداشته باشند. به همین دلیل اکنون قطر می‌تواند بازار خوبی برای صادرات انواع خدمات فنی مهندسی و صنایع معدنی وابسته به ساخت‌وساز باشد. در شرایطی که کارشناسان ایرانی ارائه دهنده خدمات فنی مهندسی، برآورد کرده‌اند حجم شرکت در پروژه‌های قطر، در ۸ سال آینده با میزان کل پروژه‌های خدمات فنی مهندسی ایران در حوزه صنایع معدنی برابری میکند، اما تاکنون ایران موفق به دریافت این پروژه‌ها نشده است.
با وجود این در سال ۸۹ شیخ محمدبن خلیفه آل‌ثانی، امیر قطر خواستار کمک شرکت‌های ایرانی برای تکمیل پروژه‌های ساخت‌وساز قطر در میزبانی جام جهانی ۲۰۲۲م شده بود. ایران تاکنون نتوانسته است در زمینه صدور خدمات فنی مهندسی خود به قطر موانع پیش رو را بردارد، از سوی دیگر صادرکنندگان سیمان، فولاد و مصالح ساختمانی ایران، چشم انتظار برگزاری نمایشگاه مصالح معدنی قطر هستند تا با معرفی محصولات خود در این نمایشگاه بخشی از بازار قطر را تصاحب کنند.
میزبانی قطر، مهمانی صنایع معدنی ایران
جدا از بحث میزبانی قطر، این کشور جزو هدف‌های صادراتی ایران در سالهای گذشته بوده است. از میان گروه‌های کالایی صادراتی به قطر، ۵ گروه کالایی مصنوعات از چدن، آهن یا فولاد، حیوانات زنده، محصولات شیمیایی آلی، گچ یا آهک، سیمان و چربی‌ها و روغن‌های حیوانی یا نباتی بیش از ۷۳ درصد صادرات ایران به قطر را تاکنون تشکیل داده‌اند.
از دیگر سو ایران با صادرات ۶ میلیون دلاری گوگرد، گچ، آهک و سیمان به قطر، رتبه دوازدهم و ۹ درصد از سهم بازار را در اختیار داشته است. با توجه به وجود منابع معدنی و کارخانه‌های تولید و فرآوری سیمان، گچ، سنگ، نمک و سایر اقلام این گروه کالایی در مناطق مختلف جغرافیایی ایران، می‌توان این میزان را افزایش داد.
نمایشگاه مصالح ساختمانی قطر
قطر در راستای اجرای پروژه‌های ساختمانی خود تلاش کرده است از راه برگزاری نمایشگاه بین‌المللی مصالح ساختمانی، شرکت‌های مختلف تولیدکننده مصالح ساختمانی را به رقابت در فروش محصولات خود وادارد.
نادر غفاری، معاون فنی و تولید انجمن سیمان با بیان این خبر می‌گوید: شرکت‌های تولیدکننده سیمان تاکنون مذاکرات متعددی با قطری‌ها انجام داده‌اند و قرار است تا انتهای امسال ما با شرکت در این نمایشگاه محصولات خود را معرفی کنیم. غفاری می‌گوید انجمن سیمان برای بحث تبلیغات و بازاریابی سیمان در قطر از طریق رایزن اقتصادی ایران در قطر و همچنین خریداران عمده سیمان ایران، رایزنی‌هایی را انجام داده است تا بتواند سهم بیشتری را به خود اختصاص بدهد. لازم به ذکر است ایران در ۷ ماه نخست امسال ۱۵۰ هزار تن سیمان به قطر صادر کرده که این میزان می‌تواند افزایش یابد.
رسول خلیفه، سلطان دبیر انجمن فولاد نیز در این باره می‌گوید: تاکنون اقدام خاصی برای به‌دست آوردن بازارهای قطر انجام نداده‌ایم اما نمایشگاه قطر می‌تواند زمینه خوبی را برای فروش محصولات ما در ۸ سال آینده فراهم کند.
صادرات خدمات فنی مهندسی ایران
علاوه بر صادرات مواد معدنی به قطر یکی دیگر از راه‌های سرمایه‌گذاری ایران در پروژه‌های بزرگ قطری ظرف ۸ سال آینده به‌دست آوردن پروژه‌های فنی مهندسی این کشور است.
اما در این رابطه ابوطالبی، عضو انجمن صادرکنندگان خدمات فنی مهندسی ایران می‌گوید: قطر هیچ کدام از پروژه‌های فنی مهندسی خود را به ایران نداد و تنها چیزی که در این زمینه برای ایران وجود دارد صادرات کالاهایی چون سیمان، آجر و مصالح ساختمانی به قطر است. ابوطالبی با بیان اینکه قطر برای برگزاری جام جهانی در زمینه زیرساخت‌ها سرمایه‌گذاری ۲۲۰ میلیارد دلاری کرده است، می‌گوید سهم ایران به طور طبیعی از پروژه‌های قطر چیزی حدود ۱۰ درصد برآورد شده است که این مقدار مبلغی حدود ۲۰ میلیارد دلار می‌شود که با احتساب بازه زمانی ۸ ساله ایران در صورتی که بتواند اجرای این پروژه‌ها را به‌دست آورد سالانه ۲و نیم میلیارد دلار حجم پروژه ایجاد خواهد کرد.
ابوطالبی با بیان اینکه قبل از تحریم‌ها سهم کل مبادلات تجاری ایران در حوزه خدمات فنی مهندسی سالانه ۴میلیارد دلار بوده که اکنون این مقدار تا ۲میلیارد دلار کاهش یافته است، می‌گوید: در صورتی که بتوانیم این پروژها را به‌دست آوریم ارزآوری بسیار بالایی را خواهیم داشت.
برای قطر برنامه داشتیم
دانیال رمضانی، کارشناس فنی شرکت احداث صنعت درباره برنامه‌ریزی ایران برای پروژه‌های قطر به می‌گوید: قبلا در شرکت احداث صنعت دایره‌ای به اسم گروه توسعه تشکیل شد که در این گروه در ماه‌های گذشته برای به‌دست آوردن پروژه‌های قطر پیشنهاداتی مطرح شد.
رمضانی با بیان اینکه ما پیشنهاد خود را به سفارت ایران در قطر داده‌ایم، می‌گوید: در این پیشنهاد برای احداث کارخانه سیمان در قطر اعلام آمادگی کردیم اما تاکنون دراین باره اقدامی نشده است.
رمضانی با بیان اینکه در داخل ایران نیز به سازمان توسعه نوسازی پیشنهاد خود را داده‌ایم و در جلسه‌ای با حضور یکی از مسئولان قطری این موضوع بررسی شد، می‌گوید: به‌دست آوردن طرح‌های خدمات فنی مهندسی و کارهایی چون احداث کارخانه سیمان برای ایران ارزآوری بیشتری دارد، چرا که ما با احداث کارخانه و صادرات کلینکر تولید داخل، هم خدمات فنی مهندسی خود را صادر کرده‌ایم و هم مواد معدنی مورد استفاده در پروژه احداث کارخانه سیمان را که از این جهت برای ما سودمندتر است.
رمضانی با بیان اینکه احداث صنعت نماینده دولت ایران در بحث احداث کارخانجات سیمان در کشورهای خارجی است، می‌گوید؛ منتها در برقرار شدن قراردادهای احداث روابط بین‌المللی ما همواره اثرگذار بوده است.
وی با بیان اینکه تاکنون در کشورهای سوریه و ونزوئلا ایران کارخانه سیمان ساخته، می‌گوید ما در کشورهایی چون الجزایر، لیبی، آذربایجان، عراق و افغانستان بازاریابی و رایزنی‌های مورد نیاز را انجام داده‌ایم اما به دلیل تحریم‌های اقتصادی ونوع روابط بین‌المللی فعلا این پروژه‌ها اجرا نشده است.