ورود سرمایهگذاران خارجی به ایران یکی از راههای رفع رکود اقتصادی خواهد بود، گرچه در سالهای گذشته تحریمهای اقتصادی و شکلگیری فضای رسانهای علیه ایران بر کمرنگ شدن حضور سرمایهگذاران خارجی اثر گذاشته است اما اکنون و در شرایطی که کشورهای زیادی برای سرمایهگذاری در ایران اعلام آمادگی کردهاند باید شرایط حضور و فعالیت را فراهم کنیم. یکی دیگر از مواردی که در بحث سرمایهگذاری خارجی باید به آن توجه داشت رغبت سرمایهگذاران به سرمایهگذاری در معادن و صنایع معدنی ایران است. آخرین گروهی که برای سرمایهگذاری در بخش معادن به ایران آمد یک گروه ایتالیایی بود. در این گروه علاوه بر سفیر ایتالیا دیپلماتهایی هم از این کشور حضور داشتهاند.
نکته دیگر درباره سفر هیات ایتالیایی به ایران حضور نمایندگان بانکهای این کشور در سفر به ایران است که این موضوع نیز با توجه به تحریم بانکهای ایرانی در سطح بینالمللی قابل توجه است. گرچه اروپاییها تاکنون تلاش کردهاند از هر فرصت برای حضور و سرمایهگذاری در ایران استفاده کنند اما نامشخص بودن روند مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ بر نتایج سفر کشورهای اروپایی اثرگذار است، باید منتظر بود و دید قرار است سرمایهگذاران اروپایی در ایران به چه نحوی فعالیت کنند. با توجه به بکر بودن سرمایهگذاری در بخش معدن نسبت به بخشهایی چون، صنعت و نفت و انرژی به نظر میرسد ایران باید زمینهسازیهای لازم را برای تسهیل و تسریع حضور سرمایهگذاران خارجی فراهم کند.
پیش از این شرکتهای بزرگ ایتالیایی در بخشهای تولید فولاد، سنگآهن، آلومینیوم، زغالسنگ و نیز پوششهای بیمهای و بانکی فعالیتهای چشمگیری داشتهاند. همچنین ایران و ایتالیا در حوزه معدن و صنایع معدنی سوابق همکاریهای بیمهای داشتهاند. یکی دیگر از موارد همکاری ایران و ایتالیا در حوزه معادن اعلام آمادگی یک شرکت ایتالیایی به منظور ساخت کارخانه طراحی و تولید تجهیزات و ماشینآلات معدنی بوده است.
سرمایهگذاری بخش خصوصی کافی نیست
با توجه به نیاز ایران در بخشهای مختلف مالی و توسعه زیرساختها مهدی کرباسیان مدیرعامل ایمیدرو گفته است با توجه به وجود طرحهای متعدد معدن و صنایع معدنی در ایران، آماده حضور شرکتهای ایتالیایی برای سرمایهگذاری مشترک یا اجرای طرحها بهصورت قراردادهای پیمانکاری در این بخشها هستیم. این در حالی است که ورود سرمایهگذاران خارجی در ایران ابعاد مختلفی را در برخواهد گرفت.
رییس انجمن سرمایهگذاری مشترک ایرانی و خارجی درباره نیاز به حضور سرمایهگذاران خارجی در ایران میگوید بخش خصوصی به تنهایی قادر نیست در همه بخشها سرمایهگذاری کند. سلیمی با بیان اینکه تاکنون کشورهای زیادی برای حضور در ایران اعلام آمادگی کردهاند میگوید: پیش از این تمایل خارجیها بیشتر به سرمایهگذاری در بخش صنعت بود اما اکنون آنها معادن را نیز بهعنوان یک فرصت بکر سرمایهگذاری شناسایی کردهاند. سلیمی درباره اعلام آمادگی ایتالیاییها برای حضور در معادن ایران میگوید این موضوع به تخصص این کشور در زمینه معادن یا علاقه آنها به سرمایهگذاری در این حوزه مربوط است.
سوغات سرمایهگذاران خارجی
سیدحسین سلیمی با بیان اینکه در سالهای گذشته ایران در تنگنای اقتصادی قرار داشته است، میگوید: به دلیل شرایط تحریمی نهتنها ما در زمینه فناوری با مشکل مواجه هستیم بلکه در زمینه ماشینآلات نیز با کمبود مواجهیم. وی با بیان اینکه در صورت حضور سرمایهگذاران خارجی میتوانیم در جنبههای مختلف به نتیجه برسیم میگوید با ورود سرمایهگذاران خارجی به کشور هم ماشینآلات مورد نیاز وارد میشود، هم فناوری روز مورد استفاده در دنیا و هم سرمایه مالی و دانش روز موجود در حوزه معدن تامین میشود.
نیاز به زمینهسازی
رییس انجمن سرمایهگذاری مشترک ایرانی و خارجی درباره کارهایی که ایران باید برای حضور پررنگتر و موفقتر سرمایهگذاران خارجی انجام دهد، میگوید: زمینهسازیهای ما بیشتر قانونی است و در واقع باید به لحاظ قوانین شرایطی را ایجاد کنیم تا سرمایهگذاریها راحتتر صورت بگیرد. سلیمی با بیان اینکه به لحاظ غنی بودن معادن ایران تمامی عناصر جدول مندلیف را داراست، میگوید: ما باید زمینهسازی بهرهوری از این معادن را فراهم کنیم و با توسعه زیرساختهای فرآوری مواد معدنی تلاش کنیم ارزشافزوده مواد معدنی را در داخل کشور بالا ببریم.
فرصت ۹۰ درصدی سرمایهگذاران
مسعود گلشیرازی درباره تلاش سرمایهگذاران کشورهایی چون ایتالیا برای سرمایهگذاری در ایران آن را یک موقعیت مناسب برای ایران میداند و میگوید: اگر مروری به ذخایر معدنی کشور داشته باشیم خواهیم دید تاکنون ۱۰درصد از معادن ما در شرایط اکتشاف و استخراج قرار گرفتهاند.
گلشیرازی با بیان اینکه پیش از این به موجب قوانین، اکتشاف دولتی بود و از سوی دیگر در حوزه استخراج سرمایهگذاری چندانی نشده است ظرفیتهای اصلی معادن ما همچنان باقی مانده و به همین دلیل نیاز داریم در این حوزه جذب سرمایهگذار خارجی داشته باشیم.
سرمایهگذاران را هدایت کنیم
رییس کمیسیون تامین مالی و سرمایهگذاری اتاق ایران در ادامه میگوید ما باید در راستای هدفمند کردن سرمایهگذاری خارجی کشور تلاش کنیم و سرمایهگذاران را به شکلی هدایت کنیم تا اهداف کلی نظام بر این اساس تامین شود. گلشیرازی با بیان اینکه ما نیازمند رشد و توسعه صنایع پاییندستی خود هستیم، میگوید: به این منظور باید سرمایهگذاران خارجی را ملزم به سرمایهگذاری در صنایع پاییندستی کنیم. مورد توجه قرار دادن حلقههای بعدی در فرآیند استخراج مواد معدنی از دیدگاه گلشیرازی یکی دیگر از موضوعاتی است که باید حتما مورد توجه قرار گیرد تا ذخایر ۳۰میلیارد تنی مواد معدنی پس از اکتشاف و استخراج توان رسیدن به مراحل بالاتر حلقه تولید را داشته باشند.
فولاد نقطه قوت ایتالیاییها
گرچه تکمیل حلقههای بعدی فرآیند تولید مواد معدنی برای ایران از مطلوبیت بالایی برخوردار است اما انتقال دانش فنی در این زمینه میتواند ماندگاری و ارزشافزوده بیشتری داشته باشد. خوشبختانه در این راستا و پیش از این ایتالیاییها آمادگی کامل خود را برای آموزش مدیران میانی و کارشناسان فولاد ایران اعلام کردهاند تا از این طریق دانش فنی، توان مدیریتی و انتقال تجربیات چندین ساله شرکتهای ایتالیایی در صنعت فولاد به شرکتهای فولادساز ایرانی منتقل شود.
گلشیرازی نیز با بیان اینکه ایتالیاییها در حوزه فولاد تخصص بیشتری دارند و بزرگترین سازندگان ماشینآلات فولاد هستند، میگوید: باید شرایطی را ایجاد کنیم تا سرمایهگذاران این کشور ملزم شوند شاخههای بعدی فولاد کشور را تجهیز کنند.