کاهش قیمت سنگ‌آهن در بنادر چین منجر به تغییر برنامه‌ریزی تولید در کارخانه‌های فولاد جهان شده است. با توجه به کاهش تقاضا در بازار فولاد تولیدکنندگان ترجیح می‌دهند با کاهش تولید خود در نخستین ماه میلادی سال ۲۰۱۵م تعادل را به بازار عرضه و تقاضا بازگردانند.
این در حالی است که تولیدکنندگان ایرانی بدون توجه به بازار عرضه و تقاضا هیچ نوع تغییری در سطح تولید خود ایجاد نکرده‌اند، که این موضوع نوسانات زیادی را در بازار ایجاد کرده است.
بررسی تولید فولاد در ژانویه ۲۰۱۵
گزارش جدید انجمن جهانی فولاد از تولید فولاد خام در ماه ژانویه ۲۰۱۵م نکات جالبی را در خود جای داده است. طبق این گزارش تولید ۶۵کشور عضو این انجمن که معادل ۹۸درصد از تولید فولاد جهان را در ۲۰۱۴م به خود اختصاص داده‌اند، در ژانویه ۲۰۱۵ به رقم ۱۳۳میلیون و ۱۰۲هزار تن رسیده که نسبت به زمان مشابه در سال ۲۰۱۴م با کاهش ۰/۴۵ درصدی همراه بوده است. کاهش نسبی تولید فولاد در جهان در زمان یادشده در کنار رشد قیمت سنگ‌آهن با عیار ۶۲درصد در بنادر چین و از سویی دیگر کندشدن افت قیمت نفت در بازار جهانی به عنوان داده‌های مهمی برای پیش‌بینی قیمت تمام‌شده تولید فولاد در جهان محسوب می‌شود. درواقع قیمت فولاد تولیدشده در جهان متاثر از فاکتورهای ذکرشده است. این در حالی است که در ماه‌های گذشته تقاضا به شدت کاهش داشته به همین دلیل کاهش حجم تولید در برابر این ضعف را می‌توان احتیاطی از سوی تولیدکنندگان توصیف کرد تا در پی آن از بازار حمایت شود.
از طرفی با توجه به افزایش روزافزون حجم صادرات فولاد چین و شائبه دامپینگ در برخی از حوزه‌ها، شاید کاهش حجم تولید را بتوان یکی از خروجی‌های این وضعیت جهانی دانست. به عبارت ساده‌تر هم‌اکنون تولیدکنندگان بزرگ جهانی که قیمت تمام‌شده تولید کمتری دارند، در حال جایگیری قدرتمندتری در بازار هستند که می‌تواند روند کاهشی حجم تولید را تشدید کند. در نتیجه و در مقیاس جهانی، میزان تولید به‌صورت روزشمار در حال کاهش است که با فرض ثبات تقاضای بین‌المللی و عدم ثبت هیچ‌گونه رشدی می‌توان به بهبود بازار به‌تبع عقب‌نشینی عرضه در برابر تقاضا امیدوار بود.
حجم فولاد خام تولیدشده در ماه ژانویه به ۶۵/۵میلیون تن رسید که نسبت به زمان مشابه سال گذشته ۴/۷درصد کاهش داشته است. از سویی دیگر حجم فولاد خام تولیدشده این کشور در دسامبر ۲۰۱۴م برابر با ۶۸/۹ میلیون تن بود که کاهش ۲/۶ میلیون تنی را در این ماه نشان می‌داد. در واقع این ارقام حاکی از آن است که غول تولیدکننده فولاد یعنی چین با توجه به ضعف موجود در بازار مسکن نتوانست آن طور که باید در افزایش نرخ مصرف فولاد موفق باشد، در نتیجه روی بازار صادرات متمرکز شد که کاهش حجم تولید چین طی ماه‌های اخیر نیز به خوبی حکایت از تلاش آن برای برقراری دوباره تعادل میان عرضه و تقاضای فولاد داشته و سیاستی در جهت حمایت از قیمت‌ها به شمار می‌رود.
البته بازار در سایر کشورهای آسیایی کمی متفاوت است. به عنوان مثال حجم تولید فولاد خام در ژاپن در این ماه ۹/۰۲میلیون تن بود که با کاهش ۴درصدی نسبت به زمان مشابه در سال گذشته همراه بوده است، البته حجم تولید فولاد خام در این کشور نسبت به دو ماه گذشته افزایشی ۲۶ درصدی داشته است. در کره جنوبی نیز تولید فولاد خام با افزایش ۷/۱۴ درصدی به ۵/۷۸ میلیون تن رسید که نسبت به ژانویه سال گذشته ۷/۱۴درصد افزایش را تجربه کرده است. البته تولید فولاد خام این کشور در دوماه گذشته ۲۴ درصد کاهش داشته است.
همچنین تولید فولاد کشورمان نیز در این ماه ۱/۳۳۶میلیون تن بوده که در مقایسه با ماه دسامبر سال ۲۰۱۴م معادل ۲۹/۰ درصد افزایش داشته است. این میزان تولید نسبت به ماه مشابه سال گذشته (ژانویه ۲۰۱۴م) که رقم تولید فولاد خام ۱/۱۴۱ میلیون تن بود حکایت از رشد ۷/۱۹ درصدی در تولید دارد.
در حوزه اروپا، آلمان با تولید ۶۸۵/۳ میلیون تن فولاد خام در ماه ژانویه با کاهش ۰/۴۶درصدی به نسبت سال قبل روبه‌رو شد و فرانسه هم با تولید ۱/۳ میلیون تنی به نسبت سال قبل کاهش ۶/۱۰ درصدی را شاهد بود. این در حالی است که ترکیه با تولید ۲/۵۸۲میلیون تن فولاد به نسبت سال قبل کاهش ۱۰درصدی را تجربه کرد و نسبت به ماه دسامبر ۲۰۱۴م نیز افت تولید فولاد خام را شاهد بود.
درصد مورد استفاده از ظرفیت‌های نصب‌شده برای تولید فولاد خام در جهان در ماه ژانویه در کشورهای عضو انجمن جهانی فولاد برابر با ۵/۷۲ درصد بود که به نسبت ماه ژانویه سال قبل نشان‌دهنده افت ۴/۴ درصدی این نرخ است. البته این رقم به نسبت ماه قبل هم کاهش داشته است. این میزان استفاده از ظرفیت تولید در مقایسه با ماه‌های گذشته کم‌سابقه عنوان شده که از تنزل شدید جذابیت تولید فولاد در کشورهای عضو حکایت کرده و به خوبی گویای شرایط بازار مصرفی ضعیف فولاد در سطح جهان است.
نوسانات ناچیز قیمتی در بازار آینده فولاد
کاهش تولید فولاد از سوی کشورهای بزرگ این صنعت می‌تواند به نفع بازار عرضه و تقاضا در آینده باشد. هرچند با وضعیت پیش‌آمده در بازار سنگ‌آهن چین امید چندانی به افزایش قیمت فولاد در بازار جهانی وجود ندارد.
عضو انجمن فولاد ایران در گفت‌وگو با صمت در بررسی کاهش تولید فولاد در برخی کشورها ازجمله چین، اظهار کرد: وقتی بازاری برای عرضه تولیدات وجود نداشته باشد، تولیدکنندگان ترجیح می‌دهند سطح تولید را تغییر دهند تا محصولی انباشته نشود. از سویی دیگر این اقدام به ایجاد تعادل در بازار عرضه و تقاضا نیز کمک خواهد کرد.
بهادر احرامیان افزود: امروز این سیاست برای تغییر در بازار از سوی تولیدکنندگان در حال اجرا است، اما در کشور ما نیز وضعیت به شکل دیگری است. متاسفانه تغییر در سطح تولید برای تولیدکنندگان ایرانی به دلیل برخی مسائل کمی مشکل است، به همین دلیل بازار فولاد در ایران با تلاطم‌های بسیاری همراه است.
وی ادامه داد: مشکل از جایی آغاز می‌شود که نگه‌داشتن سطح تولید به دغدغه اصلی مسئولان تبدیل می‌شود و به جای آنکه به فکر سودآوری کارخانه‌ها باشیم تنها افزایش ظرفیت برایمان مهم است. این درحالی است که در تولید باید به عرضه و تقاضا توجه بسیاری داشته باشیم. تولید بدون توجه به بازار تقاضا منجر به مازاد محصول در بازار و کاهش سودآوری تولیدکننده می‌شود.
احرامیان درباره بازار ماه‌های آینده فولاد، اظهار کرد: اتفاق رخ‌داده در بازار فولاد را می‌توان به جابه‌جایی یک گسل تشبیه کرد. درحال‌حاضر سطح قیمت در بازار فولاد با کاهش مواجه است و پیش‌بینی می‌شود این کاهش قیمت تا ۱۰سال آینده ادامه پیدا کند. علت اصلی این اتفاق تغییرات رخ‌داده در بازار سنگ‌آهن است. از این پس شاید بازار فولاد تنها در عرضه و تقاضا با تغییر همراه باشد که در پی آن امکان دارد سطح قیمت‌ها نوساناتی جزئی را تجربه کند. درواقع تغییرات اصلی در بازار عرضه و تقاضا خواهد بود.
پیش‌بینی آینده در هاله‌ای از ابهام
به گزارش استیل ایران به نقل از صمت، مدیرعامل فولاد جنوب نیز درباره کاهش تولید فولاد در بازار جهانی گفت: در سال‌های ۲۰۱۳م و ۲۰۱۴م بازار فولاد در ابتدا با آهنگ افزایشی و سپس با کاهش نرخ قیمت‌ها مواجه شد، ناگفته نماند که کاهش قیمت‌ها با آهنگ پرسرعتی در این سال‌ها به وقوع پیوست. این سرعت به اندازه‌ای بود که بازار در سال ۲۰۱۴م با نقطه رکود در بازار و عدم تقاضای مناسب همراه شد.
احمد دنیانور، اظهار کرد: واحدهای تولیدکننده فولاد در سال ۲۰۱۲م با سرعت بسیاری در بخش تولید وارد سال ۲۰۱۳م شدند در نتیجه این اقدام منجر به افزایش عرضه در این سال شد به همین دلیل تعادل بازار در ۲۰۱۳م به هم ریخته و تولیدکنندگان سیاست کاهش تولید به‌منظور برقراری تعادل در بازار را جزو اولویت‌های خود قرار دادند. این اقدام تا حدودی موفق بوده است.
اما ما شاهد متعادل نبودن در حرکت فولادسازان داخلی با فولادسازان خارجی هستیم که اصلی‌ترین دلیل آن به دولتی‌بودن بیشتر واحدهای تولیدی در کشور باز می‌شود. درواقع واحدهای تولیدی در صنعت فولاد ایران بیشتر با استراتژی‌های حاکمیتی در حرکت هستند، در نتیجه به راحتی نمی‌توانند در میزان تولید خود تغییر ایجاد کنند. وی درباره پیش‌بینی بازار آینده فولاد، تصریح کرد: تولیدکنندگان فولاد درپی کاهش تولید خود با دو حادثه در این بازار مواجه شدند که پیش‌بینی برای آینده این بازار را کمی مشکل میکند. نخستین حادثه به قانون کشور چین درباره خانه‌های خالی و وضع عوارض بود که منجر به کاهش سرمایه‌گذاری در بخش ساختمان این کشور و نبود تعادل در بازار عرضه و تقاضای فولاد چین شد.
در پی این حادثه چین بر صادرات و کاهش قیمت پیشی گرفت. در واقع چین در برخی بازارها ازجمله بازار ایران اقدام به دامپینگ کرد.
اما دومین اقدام به کشور روسیه بازمی‌گردد. تفاضل نرخ ارز روسیه با دلار، صادرات فولاد برای تولیدکنندگان روس را مقرون به صرفه کرد، اما با توجه به مشکلات این کشور با اتحادیه اروپا بهترین بازار برای آنها بازارهای موجود در خاورمیانه به ویژه ایران بود. در واقع این دو حادثه حجم سنگینی از محصولات فولادی را به سوی بازارهای خاورمیانه کشاند که در پی آن تعادل بازار در سال ۲۰۱۵م را بهم خواهد ریخت. البته اتفاقات رخ‌داده در بازار جهانی فولاد پیش‌بینی آینده این صنعت در ماه‌های بعدی را در هاله‌ای از ابهام قرار می‌دهد.