بازار ارز چند وقتی است در واکنش به اخبار مذاکرات هسته‌ای و نزدیک شدن به موعد توافق یا توافق نکردن در مسیر نزول قرار گرفته و این روزها به محدوده ۳۲۰۰ نزدیک شده است.
این روند در حالی در بازار ارز آزاد در حال طی مسیر است که در این بین دلار بانکی هم رکوردهای جدیدی به نام خود ثبت میکند و هر روز قدری بر قیمتش افزوده میشود. به طوری که نرخ رسمی ارز در چند ماه اخیر ۳۰۰ تومان افزایش یافته و در تازه‌ترین نرخ اعلامی از سوی بانک مرکزی به ۲۹۲۳ تومان رسیده است. این امر نشان می‌دهد با کاهش نرخ ارز آزاد، فاصله این دو نرخ درحال‌حاضر رقمی معادل ۲۷۰ تومان است که نشان دهنده نزدیک‌شدن آرام این دو نرخ به هم است. به هرحال کمتر شدن فاصله نرخ ارز دولتی مبادله‌ای با نرخ ارز آزاد این انتظار را تقویت میکند که بانک مرکزی با افزایش تدریجی نرخ ارز دولتی، سعی دارد زمینه‌های لازم برای کاهش شکاف نرخ ارز در گام نخست و اجرای سیاست یکسازی‌سازی نرخ ارز را در گام دوم اجرایی کند، اما اینکه این نرخ در چه محدوده‌ای خواهد ایستاد و با چه نرخی یکسان‌سازی خواهد شد، پرسشی است که کارشناسان اقتصادی در گفت‌وگو با صمت به آن پاسخ می‌دهند و به عوامل اثرگذار در تعیین این نرخ اشاره می‌کنند.
سفته‌بازی در بازار به صفر برسد
غلامحسین دوانی، کارشناس اقتصادی در این باره با بیان اینکه با توجه به کم شدن فاصله نرخ آزاد و دولتی، به طور حتم شرایط برای تک‌نرخی کردن ارز به‌زودی فراهم خواهد شد، گفت: در این فاصله دولت باید همچون گذشته نوسانات نرخ ارز و سفته‌بازی و دلالی را در بازار کنترل کند، تاجایی که سفته‌بازی در این بازار به صفر برسد. وی با بیان اینکه درحال‌حاضر به دلیل کم‌شدن شکاف نرخ ارز دولتی و آزاد می‌توان ادعا کرد که نرخ ارز درحال‌حاضر هم تک‌نرخی است، گفت: اما برای رسیدن به نقطه ایده‌آل و برای اینکه این فاصله ناچیز هم از بین برود باید منتظر ماند تا نتیجه مذاکرات مشخص شود، چراکه در صورت مثبت‌شدن نتیجه مذاکرات و لغو تحریم‌ها، ارزهای بلوکه‌شده ایران وارد کشور میشود و عرضه و تقاضا به تعادل خواهد رسید که این امر درنهایت منجربه تک‌نرخی کردن ارز میشود. او با تاکید بر اینکه نوسانات و التهاباتی که در سال‌های اخیر در بازار ارز شاهد بودیم به دلیل کاهش عرضه ارز در بازار و افزایش تقاضایی بوده است که در بازار وجود داشت، در این رابطه گفت: بنابراین به نظر می‌رسد با ورود منابع ارزی جدید به کشور، وضعیت عرضه و تقاضا در کشور به تعادل برسد و قیمت‌ها بازهم تعدیل شود، کمااینکه در مدت اخیر به دلیل کاهش تقاضایی که در این بازار وجود داشت، نرخ ارز کاهش یافت. به گفته این کارشناس اقتصادی معامله‌گران منتظر مشخص شدن نتیجه مذاکرات هستند و همین امر سبب شده برای خرید یا فروش ارز وارد بازار نشوند. دوانی در پاسخ به این پرسش که به نظر شما نرخ ارز در چه محدوده قیمتی یکسان‌سازی خواهد شد تصریح کرد: با توجه به شرایط فعلی، به نظر می‌رسد نرخ ارز که چند وقتی است روی محدوده ۳۲۰۰ تا ۳۳۰۰ نوسان دارد، در زمان تک‌نرخی شدن ارز هم روی همین محدوده قیمتی باقی بماند. به گفته او البته باید به این موضوع هم توجه داشت که تغییرات قیمتی در بازار ارز تابعی از مسائل سیاسی و اقتصادی کشور است و مسائل بیرونی هم تاثیرات زیادی بر تعیین این نرخ دارد.
بازگرداندن نرخ ارز به جایگاه اصلی
محمدباقر صدری یکی دیگر از کارشناسان اقتصادی هم دراین باره عوامل درونی همچون میزان نقدینگی، نرخ سود بانکی، تورم و... و عوامل بیرونی همچون موضوع مذاکرات هسته‌ای، را ازجمله فاکتورهایی دانست که بر تعیین نرخ ارز تاثیر می‌گذارد. وی گفت: بنابراین با توجه به اقداماتی که دولت در جهت بهبود شرایط اقتصادی کشور و کاهش نوسانات نرخ ارز در این مدت انجام داده است و از سوی دیگر به دلیل روند مثبت مذاکرات، شاهد افت قیمت دلار در این مدت بوده‌ایم که همین شرایط هم سبب شد دولت به دنبال اجرایی کردن سیاست تک‌نرخی کردن ارز در کشور باشد.او با بیان اینکه تک‌نرخی کردن ارز به عنوان یک ضرورت برای اقتصاد ایران تلقی میشود، تصریح کرد: چندنرخی بودن ارز در کشور باعث فساد و رانت میشود و همین موضوع حرکت به سمت تک‌نرخی شدن ارز در کشور را ضروری میکند. شرایط برای پیاده کردن این سیاست هم این است که نرخ ارز سامان بگیرد و قیمت ارز به جایگاه اصلی خود بازگردد.به گفته این کارشناس اقتصادی، فراهم‌شدن این شرایط هم تابعی از سیاستگذاری‌های درونی و بیرونی کشور از جمله مذاکرات هسته‌ای است که درصورتی که تمامی این شرایط فراهم شود می‌توان امیدوار بود به زودی ارز تک‌نرخی شود. او با اشاره به اینکه اما ارز در چه محدوده‌ای تک‌نرخی شود تابعی از همه این مسائلی است که گفته شد، افزود: باید دید این نرخ تا چه اندازه‌ای باید کاهش یابد و نرخ ارز آزاد و دولتی تا چه محدوده‌ای باید به یکدیگر نزدیک شوند! وی در ادامه یادآور شد: به نظر می‌رسد نرخ ارز در همین محدوده قیمتی که درحال‌حاضرقرار دارد یعنی ۳ هزار تا ۳۲۰۰ تومان باقی بماند.
اجرای ارز تک‌نرخی در بازه زمانی ۶ ماه
علیرضا ناجی از دیگر کارشناسان اقتصاد هم نرخی بالاتر از ۳ هزار تومان را برای ارز تک‌نرخی پیش‌بینی میکند و در این‌باره معتقد است: اگر مبنا بر این باشد که مذاکرات به نتیجه برسد و شرایط برای ارز تک‌نرخی فراهم شود، به نظر می‌رسد دولت در یک بازه زمانی ۶ ماهه نرخ ارز را یکسان‌سازی کند، آن هم به پشتوانه منابع ارزی بلوکه‌شده که وارد کشور خواهد شد. او با بیان اینکه، درآمدهای دولت در بودجه از محل فروش نفت با دلار ۲۸۵۰تومانی تعیین شده است، بنابراین انتظار اینکه در زمان تک‌نرخی کردن ارز، قیمتی پایین‌تر از این نرخ لحاظ شود، شدنی نخواهد بود، افزود: بنابراین با توجه به شرایط فعلی که نرخ ارز از یک ثبات نسبی برخوردار شده، و نتیجه مذاکرات هم به‌زودی مشخص میشود، می‌توان انتظار داشت که دولت زمینه اجرای سیاست تک‌نرخی کردن ارز را پیاده کند و پس از چند ماه این سیاست اجرایی شود. وی با اشاره به این موضوع که با لغو تحریم‌ها که زمینه ورود ارزهای بلوکه شده ایران به کشور را فراهم خواهد کرد، قیمت ارز کاهش خواهد یافت، گفت: در چنین شرایطی بازار ارز دیگر نوسانی نخواهد بود و عرضه و تقاضا نیز به تعادل خواهد رسید.
کاهش فاصله ارز رسمی و آزاد به ۱۰۰ تومان
همچنین سیدکمال سیدعلی از دیگر کارشناسان اقتصادی با اشاره به نزدیک شدن تدریجی نرخ ارز رسمی به نرخ بازار، گفت: بانک مرکزی می‌تواند این روند را ادامه داده و فاصله نرخ ارز رسمی و بازار را به ۱۰۰ تومان کاهش دهد. وی با بیان اینکه کاهش فاصله این دو نرخ به ۱۰۰ تومان زمینه استفاده از مزایای یکسان‌سازی نرخ ارز را به وجود می‌آورد، افزود: افزایش ورودی ارز به کشور، رشد جریان نقل‌وانتقال ارز در سیستم بانکی و حذف رانت ۳۰۰ تا ۴۰۰ تومانی از مزایای نزدیک کردن نرخ ارز رسمی به قیمت بازار است. معاون اسبق ارزی بانک مرکزی با بیان اینکه با این روش شرایط برای اعلام یکسان‌سازی نرخ ارز فراهم میشود، تصریح کرد: این سیاست بانک مرکزی درست است و باید ادامه یابد، اگر مذاکرات هم به نتیجه برسد، نرخ ارز بازار ۱۰۰ تا ۲۰۰ تومان تنزل خواهد کرد و یکسان‌سازی ارز صددرصد قطعی میشود. سیدعلی تاکید کرد: اگر فاصله نرخ رسمی ارز و نرخ بازار ۱۰۰ تومان باقی بماند مشکل رانت ارز وجود نخواهد داشت زیرا این ۱۰۰ تومان هزینه نقل‌وانتقال و پوشش ریسک است.
منبع:دنیای اقتصاد