در سالهایی که کشور درگیر تحریمها بود، طرحهای و پروژههای معدنی در زمینه تامین مالی خود با مشکلات بسیاری مواجه بودند و فاینانسها بیشتر از سوی چین آن هم با طی کردن مسیری طولانی و پرپیچوخم انجام میشد.
امروز با تغییرات رخ داده در فضای بینالمللی و تمایل فراوانی که از سوی کشورهای خارجی به ویژه کشورهای اروپایی برای ورود و سرمایهگذاری در بخش معدن و صنایع معدنی ایران وجود دارد، راه برای تامین فاینانسهای اروپایی باز و هموار شده است. اما با وجود علاقهمندی اروپاییها برای ورود به طرحهای معدنی ایران، انتخاب فاینانسهای چینی یا اروپایی تنها بستگی به نوع پروژه و نظر گروه مشاوره دارد.
رویدادی بزرگ در روابط سیاسی
در پی توافقات ایجاد شده میان ایران و ۱+۵ و همچنین اجرایی شدن برجام، روابط سیاسی و اقتصادی کشور دستخوش تغییراتی شد که توانست بر بخشهای اقتصادی و طرحهای صنعتی موجود تاثیرگذار باشد. درواقع با ورود ایران به فضای بینالمللی جدید، بیشک بخش اقتصادی با قدرتی بیش از گذشته وارد بازارهای جهانی خواهد شد. در این میان صنایع معدنی و اجرای طرحهای معدنی نیز بیتاثیر از این موضوع نبوده و فعالان این بخش با نشاطی بیش از گذشته برای فعالیتهای خود و ورود به بازار برنامهریزی کردهاند. البته با توجه به چشمانداز ۱۴۰۴ و افزایش ظرفیت در بیشتر بخشهای صنایع معدنی از جمله فولاد، آلومینیوم و مس پروژه و طرحهای توسعه تعریف شده و در دست اجرا است اما نباید فراموش کرد ضربه واردشده از سوی تحریمها و نامناسب شدن وضعیت بازار عرضه و تقاضا در بخشهای مختلف اقتصادی نقدینگی شرکتها را کاهش داد چرا که به دنبال آن اجرای برخی طرحها با تاخیر مواجه شد. موضوعی که در این میان میتوانست به کمک اجرای پروژههای معدنی و صنایع معدنی بیاید، فاینانس است تا براساس آن بتوانند تامین مالی پروژه را از طریق مشارکتهای خارجی تامین کنند. در سالهای تحریم پروژههای معدنی با توجه به روابط با چین تامین فاینانس از سوی این شرکت را در اولویت قرار داده بودند. اما امروز و با باز شدن فضای ارتباط بینالمللی و اظهار تمایل از سوی برخی شرکتهای اروپایی برای مشارکت و سرمایهگذاری در طرحهای معدنی میتوان به سراغ فاینانسهای اروپایی رفت.
انتخاب فاینانس بسته به نوع پروژه
رسول خلیفه سلطان، دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران درباره تامین فاینانس از طریق اروپا اظهار کرد: با توجه به تغییرات رخ داده در فضای سیاسی کشور و ایجاد روابط جدید در حوزه بینالملل راه برای فاینانسهای اروپایی نیز باز شده و میتوان در پروژهها از فاینانسهای اروپایی استفاده کرد، البته درحالحاضر فاینانسی بهطور جدی ایجاد نشده است. وی ادامه داد: درحالحاضر صنعتگران به این دلیل که حق انتخاب دارند چه ماشینآلاتی را از کدام کشور و چه فناوری را از سوی کدام شرکت وارد کنند، قدرت اختیاراتشان برای انتخاب فاینانس بیشتر شده و توان رقابت فراوانی برای آنها فراهم شده است. در واقع دیگر ملزم نیستند تنها از چند منبع محدود، تامین مالی مورد نیاز برای پروژهها و طرحهای توسعهای خود را انجام دهند. دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران گفت: به اعتقاد من فضای جدیدی که در پسابرجام ایجاد شده نقش بسزایی در افزایش کیفیت ماشینآلات و استفاده از فناوریهای روز دنیا داشته و میتوان با ایجاد فاینانسهای اروپایی شاهد کاهش هزینههای اجرایی در یک پروژه بود. وی درباره مقایسه فاینانسهای چینی و اروپایی و اینکه در زمان فعلی بهتر است به سراغ کدام منابع تامین مالی رفت، گفت: انتخاب نوع فاینانس یا فاینانسور، موضوعی است که به نوع پروژه یا طرح بستگی دارد.
سرعت در انجام امور
به گفته خلیفه سلطان، انجمن تولیدکنندگان فولاد تا به این لحظه ورود و مشاورهای در زمینه انتخاب فاینانس نداشته و این اقدام تنها از طریق مشاوران موجود در شرکتها یا با استفاده از شرکتهای مشاوره انجامش شده زیرا این موضوع نیازمند بررسیهای دقیق است. به عنوان مثال در برخی فناوریها تولیدات داخلی نیز مناسب و قابل استفاده است اما از سویی انتخاب نوع فناوری و ماشینآلات بستگی به نظر شرکتی دارد که طرح را اجرا میکند. برخی ترجیح میدهند از فناوریهای چینی استفاده کنند و برخی به دنبال فناوریهای اروپایی هستند. این موضوعی است که بستگی به گروه مشاور طرح دارد. وی معتقد است، تامین فاینانس در پسابرجام چه از سوی چینیها و چه اروپاییها با توجه به اتفاقات رخ داده سریعتر از سالهایی انجام میشود که تحریم گریبانگیر کشور بود. امیدوار هستیم پس از این نیز این اقدامات بهتر از گذشته انجام شود.