کشورهای پیشرو صنعتی جهان و صاحبان فناوری، با افزایش تولیدات خود در صنایع مختلف توانسته‌اند علاوه بر دستیابی به سود و ارزش‌افزوده قابل توجه، بازار مصرف بسیاری از کشورهای در حال توسعه را در اختیار بگیرند.
در این میان، چین به عنوان بزرگترین تولیدکننده فولاد جهان، بر بازار این محصول معدنی تاثیر بسیاری داشته به گونه‌ای که با صدور محصولات خود به کشورهای مصرف‌کننده فولاد، توانسته بازار تولید داخلی آنها را تحت‌شعاع قرار دهد.
با این حال ایران نیز بیکار ننشسته و صادرات خوبی در شاخه‌های مختلف صنایع معدنی به کشورهای دیگر داشته و سهمی هرچند نامناسب از این بازار صادراتی داشته است؛ بازاری که به دلیل تحریم‌های بین‌المللی مدتی از آن دور بود و هم‌اکنون در شرایط پسابرجام امید به ایجاد فضای بهتری را دارد.
سهم بالای صنایع معدنی در زنجیره صادرات
بر اساس آخرین آمار منتشرشده، گردش مالی زنجیره معدن و صنایع معدنی در سال ۲۰۱۴میلادی حدود ۲هزار میلیارد دلار بوده که از این میزان بزرگترین آن مربوط به زنجیره فولاد است. در واقع زنجیره تولید فولاد سهم۴/۴۹ درصدی در گردش مالی معدنی جهان دارد و میزان سرمایه‌گذاری انجام شده در آن ۹۶۹میلیارد دلار است؛ یعنی۵۰درصد کل سرمایه‌گذاری معادن و صنایع معدنی دنیا را به خود اختصاص داده است.
در همین زمینه مدیر برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی سازمان ایمیدرو به وضعیت صادرات محصولات معدنی کشور در سال گذشته اشاره کرد گفت: اگر بخواهیم نگاهی به صادرات صنایع معدنی کشور بیندازیم می‌توان به آمار منتشر شده درباره میزان صادرات درسال ۹۴ اشاره کرد که بر اساس آن بخش قابل‌توجهی از صادرات مربوط به زنجیره فولاد و محصولات پایین دستی آن بوده است.
به گفته امیر صباغ، محصولاتی همچون آخال چدن یا فولاد از جمله جوش و کف به کشورهای جمهوری آذربایجان، امارات متحده عربی و چین صادر شده است. همچنین چدن خام با ویژگی‌های مختلف، سایر آلیاژهای آهن شامل فروآلیاژها، محصولات آهنی حاصل از احیای مستقیم کلوخه‌های معدن سنگ‌آهن، محصولات آهنی‌اسفنجی، قراضه و ضایعات تولید شده از فولاد زنگ‌نزن، ضایعات آهن یا فولاد پوشانده شده با قلع و... نیز از دیگر محصولات معدنی هستند که در سال گذشته به کشورهایی مختلفی همچون پاکستان، ترکیه، مالزی، هند، ایالات متحده عربی وآلمان صادر شده‌اند.
وی افزود: محصولات نیمه‌تمام از آهن یا فولاد غیرممزوج تخت فقط گرم نورد شده در شکل‌ها و ویژگی‌های متفاوت به کشورهای عمان، تایلند، عراق، چین، ایتالیا، بلژیک، اردن، قطر، پرتغال، افغانستان، ترکمنستان و... صادر شده است. از دیگر محصولات معدنی صادراتی ایران، شامل میله‌های گرم، پروفیل ساخته شده از آهن یا فولاد به کشورهای عراق، پاکستان، گرجستان، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، تاجیکسان و ترکمنستان صادر شده است.
صادرات ریل چدنی
بر اساس آمار ارائه شده از سوی مدیر برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی سازمان ایمیدرو، محصولاتی همچون انواع ریل ساخته شده از آهن یا فولاد غیرممزوج مورد مصرف در صنعت آسانسور، سایر پروفیل‌های آهنی یا فولادهای غیرممزوج، مفتول فولادی فنری از جنس فولاد پرکربن، سایر مفتول‌های آهنی از فولاد غیرممزوج در انواع مختلف نیز به کشورهایی همچون افغانستان، ترکیه، ترکمنستان، عراق، افغانستان و ازبکستان صادر شده است. خطوط راه‌آهن ساخته شده از چدن، آهن یا فولاد ریل، لوازم راه‌آهن از چدن، آهن یا از فولاد و لوله‌های پروفیل توخالی از چدن ساخته شده جزو دیگر محصولات معدنی ایران است که به کشورهای همسایه و منطقه صادر شده
است.
به گفته صباغ، محصولات دیگری همچون سیمان‌های پودر نشده یا همان کلینکر و سیمان سفید نیز از دیگر محصولات صادراتی ایران به کشورهای مختلف آسیایی و افریقایی و برخی کشورهای اروپایی بوده است.
البته علاوه برکلینکر و سیمان سفید، محصولات ساخته شده از سیمان به کشورهای همسایه نیز صادر شده‌اند. این صادرات درباره کانی‌های فلزی همچون مس نیز صادق است و شاهدیم که در سال گذشته از سنگ مس و کنسانتره‌های آن گرفته تا شمش‌های کوچک تولیدشده از مس تصفیه شده و سایر آلیاژهای مسی، قراضه و ضایعات مس نیز به کشورهایی همچون قزاقستان، ترکیه، چین، هند، عمان، امارات متحده عربی، آلمان و... صادر شده است.
وی در ادامه این گزارش اظهار کرد: در زمینه سرب و روی و آلومینیوم نیز محصولات معدنی مختلفی تولید و صادر شده‌اند که درباره آلومینیوم می‌توان به ورق‌های نازک و سایر محصولات سرامیکی و کاشی، آلیاژهای نیکل و محصولات تولید شده، اشاره کرد.
فولاد، سنگ‌آهن و سیمان در صدر
درباره میزان صادرات مواد معدنی و صنایع معدنی که آمار آن چندی پیش در جلسه اتاق بازرگانی ایران و هیات عامل ایمیدرو اعلام شد از سهم ۱۱/۵ میلیارد دلاری این حوزه‌ها در تجارت خارجی کشور خبر داده شد. به این ترتیب که حدود ۷میلیارد دلار معادل ۲۱درصد کل صادرات کشور مربوط به این دو بخش بوده است.
در بخش صادرات مواد معدنی و صنایع معدنی فولاد با داشتن سهم ۳۸درصدی رتبه نخست را دارد زیرا ایران سال گذشته حدود ۴میلیون صادرات محصولات فولادی داشته است. ناگفته نماند سیمان و سنگ‌آهن نیز در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
افزایش قیمت جهانی فولاد
یکی از مسائلی که امروزه در حوزه صنایع معدنی همچون فولادسازی مطرح است افزایش قیمت این محصول در بازار جهانی است.
دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد کشور درباره وضعیت آینده صادرات صنایع معدنی همچون فولاد گفت: با توجه به بهبود قیمت جهانی فولاد در امسال نسبت به سال قبل، صادرات این محصول با صرفه اقتصادی بیشتری همراه خواهد شد.
رسول خلیفه سلطانی معتقد است در صورتی‌که مشکلی برای فولادسازان ایرانی ایجاد نشود، فعالان این حوزه می‌توانند برنامه صادراتی بهتری نسبت به سال ۹۴ داشته باشند. پیش‌بینی می‌شود صادرات محصولات معدنی همچون فولاد نسبت به سال گذشته روند بهتری داشته باشد.
وی در ادامه به تاثیر بالا رفتن قیمت فولاد بر بازار داخلی این محصول اشاره کرد و گفت: در حال حاضر با توجه به رشد و رونقی که در بخش مسکن کشور احساس می‌شود، به طور قطع بر فولادسازی کشور نیز تاثیرگذار خواهد بود.
خلیفه سلطانی با بیان اینکه صادرات صنایع معدنی به نفع کشور خواهد بود، اظهار کرد: در چند سال گذشته سرمایه‌گذاری‌های مناسبی در حوزه تولید مواد اولیه مورد نیاز فولادسازی همچون گندله و آهن‌اسفنجی انجام شده و امید است که در آینده کمبودهایی که برای این نوع از مواد معدنی وجود دارد، رفع شده و میزان سرمایه‌گذاری‌ها در این بخش بیشتر شود.
رشد تولید فولاد خام ایران در شرایط افت تولید جهانی
گزارش انجمن جهانی فولاد خبر از روند رو به رشد تولید فولاد خام ایران در ۴ ماه ابتدای سال ۲۰۱۶م می‌دهد.
به گزارش روابط عمومی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، میزان تولید فولاد خام ایران از ابتدای ژانویه تا پایان فوریه امسال به ۵/۵ میلیون تن رسید که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱/۵ درصد افزایش داشته است.
در همین شرایط ایران در ماه آوریل(۱۳ فروردین تا ۱۱ اردیبهشت امسال) ۱/۵میلیون تن فولاد خام تولید کرد که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، با رشد ۷/۸ درصدی همراه شد. این در شرایطی است که بزرگان فولاد جهان همچنان روند کاهشی تولید فولاد را در پیش گرفته‌اند.
در ۴ ماه نخست سال ۲۰۱۶م، میزان تولید فولاد خام ۶۶ کشور عضو انجمن جهانی فولاد با ۲/۸ درصد کاهش نسبت به مدت مشابه سال گذشته به ۵۲۱میلیون تن رسید. از سوی دیگر تولید فولاد خام ۶۶ کشور جهان در ماه آوریل ۱۳۵ میلیون تن اعلام شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته با ۰/۵درصد کاهش همراه بوده است.
صادرات ۲/۶میلیارد دلاری صنایع آهن و فولاد
ارزش صادرات فولاد و محصولات فولادی ایران در ۱۱ ماه سال ۱۳۹۴ به بیش از ۲/۶میلیارد دلار رسید.
به گزارش استیل ایان به نقل از گسترش صمت، تحلیل آمار گمرک ایران نشان می‌دهد در ۱۱ ماه سال گذشته بیش از ۳/۸میلیون تن چدن، آهن و فولاد و همچنین مصنوعات آنها به ارزش بیش از ۲/۶ میلیارد دلار از کشور صادر شده است.
این میزان صادرات شامل صادرات طیف متنوعی از محصولات از شمش فولاد گرفته تا محصولات میانی و نهایی می‌شود.