فولادی‌ها در حالی سال ۹۷ را با خوف و رجا آغاز می‌کنند که بیم نوسان نرخ ارز، آنها را دچار تعلل کرده است که اقتصاد کشور به کدام سو پیش می‌رود و از سوی دیگر امیدی که در سال گذشته در زمینه صادرات برای آنها ایجاد شده بود، آنها را امیدوار کرده که آیا امسال نیز می‌توان همچون سال گذشته روند صادرات را پیگیری کرد یا خیر؟ البته در این بیم و امید فولادی‌ها، تحولات بین‌المللی، مهم‌تر از عوامل داخل به نظر می‌رسد.
عامل توقف تولید، نوسان نرخ ارز
شرایط اقتصادی کشور در امسال از همان ابتدای سال به گونه‌ای پیش رفته که به روشنی نمی‌توان سال ۹۷ را پیش‌بینی کرد.
این مطلب را فرهاد منفرد، کارشناس فولاد عنوان کرد و گفت: یکی از مهم‌ترین عواملی که اقتصاد کشور و به‌دنبال آن صنایع را با چالش روبه‌رو کرده، نوسان نرخ ارز است.
این بی‌ثباتی نرخ ارز، بسیاری از بنگاه‌های فولادی را برای تولید در سال جدید در حالت تعلیق نگه داشته چراکه بیشتر تولیدکنندگان همچنان سر درگم هستند که تولید آنها در انبار باقی می‌ماند یا خیر.
این بی‌ثباتی سبب شده که خوف و رجای فولادی‌ها تا خرداد هم به طول بینجامد چراکه فروردین رو به اتمام است و بیشتر واحدها ممکن است اردیبهشت را نیز برای تولید دست نگه دارند.
البته برخی کارخانه‌های فولادی با ظرفیت پایین و نیروی انسانی اندک، ممکن است در انتظار ثبات بازار دست به تولید نزنند اما مجموعه‌های بزرگتر نمی‌توانند تولید خود را متوقف کنند.
منفرد در ادامه خاطرنشان کرد: در کل، شروع سال ۹۷ با نوسان نرخ ارز، بازار را دچار رکود کرده است. از سوی دیگر مسائل زیرساختی در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و بازار مسکن نیز همچنان در رکود به سر می‌برد. از همین رو اگر تصمیم جدی درباره تحولات به‌جود آمده گرفته نشود، بعید به نظر می‌رسد امسال را همانند سال گذشته، شاهد رونق فولادی‌ها در کشور باشیم.
تاثیر تحولات جهانی
وی در ادامه با اشاره به تحولات جهانی و تاثیر آن بر بازار فولاد داخلی گفت: البته نامشخص بودن سرانجام برجام نیز می‌تواند به نبود ثبات بازار داخلی بینجامد چراکه ترامپ مدعی شده است به برجام متعهد نخواهد بود. از سوی دیگر موضوع، تعرفه‌هایی است که امریکا بر فولاد و آلومینیوم اعمال کرده است و این موضوع می‌تواند بازار ما را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
بنابراین به نظر می‌رسد سال منحصر به فردی در پیش داشته باشیم چراکه در سال‌های گذشته، داده‌ها مشخص‌تر بودند و بر اساس آنها قادر به پیش‌بینی بودیم اما تولیدکنندگان، بیشتر در انتظار ثبات قیمت‌ها به‌ویژه در زمینه نرخ ارز هستند. از سوی دیگر دولت نرخ تسهیلات را به ۲۰درصد نزدیک کرده تا نقدینگی کشور به سمت دلار و طلا پیش نرود.
در کل، این شرایط برای تولیدکننده مساعد نیست. این لجامی که بر سر موضوع دلار به وجود آمده، سبب سر در گمی تولیدکننده شده است.
این کارشناس فولاد در ادامه خاطرنشان کرد: از سویی شعار امسال با حمایت از تولید داخلی آغاز شده است که در حقیقت از کالای داخلی حمایت به‌عمل خواهد آمد. البته حمایت از کالای داخلی باید به‌صورت یک قانون مدون درآید چراکه به منظور حمایت از کالای داخلی، قوانین مدونی در کشور وجود ندارد. برای نمونه، قوانین مشخصی برای تعرفه واردات در کشور نداریم.
برای تحقق این شعار باید درهای بیرونی را به سمت بازار داخلی بست که مهم‌ترین ابزار آن تعرفه خواهد بود تا از این طریق به تولیدکننده داخلی فرصت داده شود قدرت رقابت‌پذیری خود را افزایش دهد. از سوی دیگر باید مجموعه‌های بزرگ نیمه‌دولتی را موظف به استفاده از کالای داخلی کرد.
وی تاکید کرد: این موضوع نباید تنها در حد شعار باقی بماند چراکه هم‌اکنون شاهدیم جنس چینی، جای خود را در کشور باز کرده است.
در واقع جنس داخلی مثلا ۵ دلار تمام می‌شود اما جنس چینی یک دلار به فروش می‌رسد و قانونی برای خرید نیست، تعرفه‌ای هم برای افزایش نرخ محصول چینی وجود ندارد.
به یقین کالای داخلی قدرتی برای رقابت‌پذیری نخواهد داشت. این اختلاف نرخ سبب می‌شود مصرف‌کننده با خود حساب کند که اگر جنس چینی را خریداری کند حتی اگر نصف جنس ایرانی هم عمر داشته باشد، همچنان به‌صرفه خواهد بود.
از همین رو اهرم تعرفه در این زمینه بسیار اثرگذار است.
منفرد در ادامه برای تحقق شعار امسال عنوان کرد: اگر بخواهیم شعار امسال در عمل محقق شود باید کارگروهی با یک مدیریت قوی، تشکل‌های منسجم را در صنایع مختلف تشکیل داده و کار تخصصی انجام دهد و به معنای واقعی از تولیدکننده حمایت به‌عمل آورد که اگر امسال به نتیجه نرسد برای سال‌های آینده به نتیجه مثبت برسد.
در غیر این صورت اگر قرار باشد هر کسی کار خودش را انجام بدهد به نتیجه نخواهیم رسید. جزیره‌ای عمل کردن به لجام‌گسیختگی منتهی خواهد شد. باید جزیره‌ها به‌صورت موزائیکی به‌هم متصل شوند و در تعامل با یکدیگر قرار بگیرند.
وی در پایان تاکید کرد: شعار امسال، امیدوارکننده است اما اگر راهکارهایی برای تحقق آن در نظر گرفته نشود، محقق نخواهد شد.
بنابراین باید در این راستا اختیاراتی به استانداری‌ها داده شود و کارگروه‌هایی برای رفع موانع تولید تشکیل شود که در این راستا بنگاه‌ها را موظف به ارتباط با همدیگر کنند.
چشم‌انداز بازار صادراتی، بهتر از بازار داخلی
همچنین درباره وضعیت سال پیش رو در بازار فولاد، مسعود محمد، کارشناس فولاد اظهار کرد: هر چند از ابتدای امسال با توجه به افزایش نرخ ارز، قیمت‌های محصولاتی نیز روند افزایشی به خود گرفته‌اند اما این قیمت‌ها مورد انتظار خریدارها نیستند و مشتریان، این قیمت‌ها را در حقیقت واقعی تلقی نمی‌کنند.
به دنبال این وضعیت، تولیدکنندگان در بی‌ثباتی اقتصادی کشور معلق مانده‌اند. از سوی دیگر مسائل بین‌المللی نیز در زمینه بازار تاثیرگذار خواهد بود.
از آنجا که موضوع برجام در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، چندان با قطعیت نمی‌توان پیش‌بینی کرد که بازار فولاد در امسال به کدام سمت و سو پیش خواهد رفت.
محمد در ادامه خاطرنشان کرد: البته درحال‌حاضر بازار خارجی از بازار داخلی برای فولادسازان بهتر به نظر می‌رسد.
در کل در شرایط حاضر، بازار صادراتی نسبت به بازار داخلی رونق و سوددهی دارد چراکه با افزایش نرخ ارز، سود بیشتری نصیب تولیدکننده داخلی می‌شود، در حالی که بازار داخلی با ۹درصد مالیات ارزش افزوده با سوددهی بالایی همراه نیست. اگر شرایط بین‌المللی مساعد باشد به نظر می‌رسد تولیدکنندگان تمایل داشته باشند بیشتر به سمت صادرات پیش بروند، هر چند باید منتظر واکنش چین در برابر تعرفه‌ای که امریکا روی فولاد اعمال کرده است، بود.
اگر چین قصد داشته باشد تولیدات خود را به سمت اروپا پیش ببرد، برای ما بهتر خواهد بود اما اگر به سمت کشورهای آسیایی پیش برود فضای رقابتی برای ما تنگ‌تر می‌شود و وضعیت صادرات بغرنج خواهد شد.
وی در پایان تاکید کرد: امسال بازار فولاد در وضعیت خاصی قرار دارد و عوامل خارجی، بیشتر از عوامـل داخلی برای ما تاثیرگذار خواهد بود.
سال ۹۶ سال خوبی بـرای فولادی‌ها بود اما سـال ۹۷ چنـدان مشخص و روشن نیست و بایـد در انتظار تحولات بین‌المللی بود.