جايگاه يازدهم ذخاير سنگ‌آهن

بررسی‌هاي كارشناسي و اكتشافات انجام شده نشان مي‌دهد كه ايران از نظر ذخاير قطعي سنگ‌آهن در رتبه يازدهم جهاني قرار دارد؛ اكتشافاتي كه تاكنون در كمتر از 8 درصد مساحت جغرافيايي كشور انجام شده و حدود 6/4 ميليارد تن ذخيره زمين شناسي در اين سطح برآورد شده كه با برنامه‌هاي جديد اكتشافي در دست انجام، امكان افزايش ذخاير سنگ‌آهن كشور وجود دارد.
رتبه‌بندي 11 كشور اول جهان به لحاظ ذخاير سنگ‌آهن به اين قرار است:
1- استراليا (35 ميليارد تن) 2- برزيل (29 ميليارد تن) 3- روسيه (25 ميليارد تن) 4- چين (23 ميليارد تن) 5- هند (7 ميليارد تن) 6- آمريكا (9/6 ميليارد تن) 7– اوكراين (5/6 ميليارد تن) 8- كانادا (3/6 ميليارد تن) 9- ونزوئلا (4 ميليارد تن) 10- سوئد (5/3 ميليارد تن) 11- ايران (5/2 ميليارد تن).
از سوي ديگر ذخاير قطعي سنگ‌آهن در جهان حدود 170 ميليارد تن برآورد شده و ايران با داشتن 5/2 ميليارد تن ذخيره قطعي (موجود) سنگ‌آهن، 4/1 درصد ذخيره جهان را در اختيار دارد.
در حال حاضر، 3 حوزه معدني بزرگ در كشور شناسايي شده كه توسط شركت‌هاي بزرگ معدني در حال بهره‌برداري بوده و عمده توليد كشور را انجام مي‌دهند. تعداد معادن فعال كوچك و بزرگ سنگ‌آهن در كشور نيز در مجموع 165 واحد است.
در مجموع 62 ميليون تن سنگ‌آهن در كشور براي توليد محصولات دانه بندي و كنسانتره استخراج مي‌شود كه بخشي از آن صرف كارخانه‌هاي داخلي (براي توليد 15 ميليون تن شمش فولاد) مي‌شود و بخشي به صورت دانه‌بندي شده صادر مي‌شود.
در حال حاضر ميزان توليد سالانه سنگ‌آهن دانه‌بندي و كنسانتره حدود 42 ميليون تن برآورد مي‌شود و در صورتي كه طرح‌هاي هفت گانه فولاد استاني راه‌اندازي شود، مصرف سنگ‌آهن نيز افزايش مي‌يابد.
به گزارش انجمن توليدكنندگان فولاد جهان، توليد جهاني فولاد در سال 2013 به حدود يك ميليارد و 582 ميليون تن رسيده است كه نسبت به سال 2012 رشدي معادل
5/3 درصد را از خود نشان مي‌دهد. ايران به لحاظ توليد فولاد در سال 2013 رتبه 15 جهان را كسب كرده كه معادل 4/15 ميليون تن توليد فولاد خام است.
 در حال حاضر، بزرگ‌ترين پروژه صنعتي – معدني شرق كشور در منطقه سنگان با مشاركت سرمايه‌گذاران بخش خصوصي در حال اجرا است كه با راه‌اندازي واحدهاي توليد كنسانتره و گندله، ميزان توليد محصولات مذكور در اين منطقه به حدود 5/17 ميليون تن در سال خواهد رسيد.
آنچه حائز اهميت است، با توجه به طرح‌هاي مختلف فولادي بخش دولتي و خصوصي در كشور، در آينده نزديك اين واحدها نياز به مواد اوليه كنسانتره و گندله سنگ‌آهن پيدا خواهند كرد و از اين رو، انجام اكتشافات گسترده در سطح كشور براي شناسايي معادن سنگ‌آهن ضروري است تا درنتيجه زنجيره توليد فولاد در همه بخش‌ها به صورت متوازن توسعه يابد.
*کارشناس معدن