روند ورود پول‌های خارجی در حوزه صنعت چگونه است؟ با گذشت سه سال از فعالیت دولت یازدهم متولیان حوزه صنعتی گزارش عملکرد در این حوزه را اعلام کردند. آخرین آمار نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری جذب شده در صنایع کوچک و متوسط از ابتدای دولت یازدهم تاکنون بیش از 4 میلیارد دلار بوده است. آمار اعلام شده از سوی سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران حکایت از آن دارد که در مدت زمان مورد بررسی 124 طرح و واحد صنعتی با پیش بینی اشتغال 17 هزار و 520 نفر به تصویب هیات سرمایه‌گذاری خارجی رسیده است.
«ایتالیا، اتریش، فرانسه، آلمان، هلند، اوکراین، ایرلند، کره‌جنوبی، ژاپن، چین، هند، مالزی، امارات، افغانستان، عراق، جمهوری آذربایجان و ترکیه » 17 کشوری هستند که در این مدت اقدام به سرمایه‌گذاری در این طرح‌ها کرده‌اند. شناسایی 350 فرصت سرمایه‌گذاری در 7 رشته فعالیت صنعتی و معرفی آنها به سرمایه‌گذاران خارجی عمده دلیلی است که موجب شد صنایع کوچک و متوسط بتوانند مانند سایر صنایع در جذب سرمایه‌گذاری موفق عمل کنند. براساس گزارش‌های منتشر شده با ورود هیات‌های مختلف تجاری به کشور پس از اعلام توافق ایران با گروه 1+5، متولیان اقتصاد کشور، فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف را اعلام کردند. روندی که موجب شد طی مدت زمان مذکور، حوزه انرژی شامل صنایع نفت و گاز، آب و برق، همچنین صنایع خودرو و صنایع معدنی بیش از سایر بخش‌ها در کانون توجه قرار گیرد و پس از آن صنایع کوچک نیز به معرفی پروژه‌های در دست اجرا پرداختند که در همان زمان توانستند نظر مساعد 17 کشور خارجی را به خود جلب کنند. به گفته مسوولان سازمان شهرک‌های صنعتی، فعاليت‌هاي این سازمان در چهار حوزه به منظور رقابتي كردن صنايع كوچك تقسیم شده که این چهار حوزه شامل «توسعه صنعتی و فناوری واحدهای صنعتی کوچک»، «تامین منابع مالی و سرمایه‌گذاری در واحدهای صنعتی کوچک»، «توسعه بنگاه و کارآفرینی» و «توسعه بازار واحدهای صنعتی کوچک» می‌شود.
به گفته متولیان صنعتی، به‌روزرساني نقشه كشوري خوشه‌ها و نظارت بر شكل‌گيري خوشه‌هاي همسان و تدوين برنامه توسعه آنها، آغاز فرآیند اجرای پروژه توسعه خوشه‌ای جدید، پيگيري راه‌اندازي حلقه‌هاي مفقوده (مراكز طراحي، تحقيق و توسعه، آزمايشگاه) در خوشه‌ها و شبكه‌هاي كسبوكار، نظارت بر انجام مطالعات ايجاد مراكز خدمات فناوري و كسبوكار و نظارت به راهبري مراكز خدمات فناوري و كسبوكار دائم و موقت به بهره‌برداري رسيده، ايجاد فن بازارهاي منطقه‌اي و بهره‌برداري بهينه از فن بازارهاي راه‌اندازي شده، پيگيري اخذ مصوبه ايجاد شهرك‌هاي صنعتي تخصصي صنايع پيشرفته و دانش‌بنيان از جمله اقداماتی است که برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی باید صورت گیرد. تامين منابع مالي و سرمايه‌گذاري در واحدهاي صنعتي کوچک، معرفي و تایيد طرح‌هاي متقاضي تسهيلات سرمايه در گردش، تامين منابع و توزيع تسهيلات از محل طرح كمك‌هاي فني و اعتباري، بررسي عملكرد بانك‌هاي عامل طرف قرارداد، اجراي پروژه بهره‌وري و عارضه‌يابي واحدهاي توليدي و صنعتي در رشته‌های صنعتی اولويت‌دار، تامين منابع و توزيع تسهيلات از محل طرح كمك به نوسازي و تجديد ساختار صنايع، راه‌اندازي مجدد واحدهاي به بهره‌برداري رسيده غيرفعال و تحت تملك بانك‌ها، پيگيري و همكاري با صندوق ضمانت سرمايه‌گذاري صنايع كوچك به‌منظور اصلاح و بهبود سرمايه صندوق از دیگر اقداماتی است که برای جذب سرمایه‌گذاری باید در کشور صورت گیرد. اما سوالی که مطرح می‌شود این است که زمینه‌های جذب سرمایه در این بخش چگونه است؟ در پاسخ به این پرسش می‌توان گفت سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران تنها نهاد رسمی رسیدگی به کلیه امور مربوط به سرمایه‌گذاری‌های خارجی است و درخواست‌های سرمایه‌گذاران خارجی درخصوص امور مربوطه از جمله پذیرش، ورود، به‌کارگیری و خروج سرمایه باید به آن سازمان تسلیم شود، بنابراین سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران ضمن انجام هماهنگی‌های لازم با سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران لیستی از شهرک‌ها و نواحی صنعتی مستعد جذب سرمایه‌گذاری خارجی و همچنین لیستی از طرح‌ها و پروژه‌هایی که آماده مشارکت با سرمایه‌گذاران خارجی هستند را در اختیار آن سازمان قرار داده است تا ضمن طی مراحل قانونی بتوان از سرمایه‌گذاری‌های خارجی در جهت حمایت از صنایع کوچک و توسعه پایدار تولید حداکثر بهره‌برداری لازم صورت پذیرد.
رئیس سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران با اعلام اینکه از مجموع 124 طرح و واحد صنعتی، 54 طرح راه‌اندازی و موفق به اخذ پروانه بهره برداری شده و 70 طرح نیز در حال طی مراحل اجرایی است به «ایرنا» گفت: این طرح‌ها برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف صنعت و معدن از جمله خودرو، موتورسیکلت برقی، مترو، روغن موتور، کارخانه ماشین‌آلات کشاورزی، فولاد، طرح‌های آلومینیوم، مس و انرژی تصویب شده است.علی یزدانی افزود: این طرح‌ها با سرمایه‌گذاری شرکت‌هایی از کشورهای ایتالیا، اتریش، فرانسه، آلمان، هلند، اوکراین، ایرلند، کره جنوبی، ژاپن، چین، هند، مالزی، امارات، افغانستان، عراق، جمهوری آذربایجان و ترکیه در ایران راه‌اندازی می‌شود. رئیس سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران به سرمایه‌گذاری خارجی در شهرک‌ها و نواحی صنعتی کشور در سال گذشته اشاره کرد و گفت: سال گذشته 37 طرح با سرمایه‌گذاری خارجی بیش از 119 میلیون و 278 هزار دلار و اشتغال 2 هزار و 218 نفر در شهرک‌ها و نواحی صنعتی اجرایی شده است. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: پس از تصویب برجام نیز در بخش صنعت و معدن برای تعداد 29 طرح واحد با حجم سرمایه‌گذاری 2 میلیارد دلار و اشتغال 6 هزار و 909 نفر، موفق به اخذ مصوبه هیات سرمایه‌گذاری خارجی شده است. وی در تشریح همکاری‌های بین‌المللی در حوزه سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران در بخش صنعت و معدن گفت: رویکرد سرمایه‌گذاری مشترک با الزام تولید رقابتی، صادرات حداقل 30درصد از محصولات، انتقال فناوری و دانش فنی و ایجاد قابلیت توسعه محصول با سرمایه‌گذاری در واحدهای تحقیق و توسعه از جمله مهمترین الزامات وزارت صنعت در مذاکره با سرمایه‌گذاران خارجی است.
وی افزود: «تدوین سیاست‌های موردنظر در جذب منابع خارجی و انجام فعالیت‌های مرتبط با آن»، «تدوین اولویت‌های سرمایه‌گذاری بر اساس برنامه راهبردی وزارت صنعت»، « شناسایی و به‌روزرسانی دوره‌های طرح‌ها، پروژه‌ها و فرصت‌های سرمایه‌گذاری خارجی»، «تدوین بسته‌های اطلاعاتی مورد نیاز سرمایه‌گذاران خارجی و ارائه آن از طریق ابزارهای مختلف» و «همکاری با نهادهای مرتبط برای ایجاد پنجره واحد سرمایه‌گذاری» مهمترین رویکردهای اجرایی وزارت صنعت برای افزایش جذب سرمایه‌گذاری خارجی را شامل می‌شود.یزدانی افزود: مراجعه به کشورهای هدف و مذاکره با شرکت‌های سرمایه‌گذار معتبر بین‌المللی یکی از رویکردهای جاری وزارت صنعت است به طوری که در دوران بعد از برجام، 62 هیات خارجی به سرپرستی وزیران و مقام‌های ارشد و 791 مقام دولتی به همراه 2 هزار و پنج شرکت خصوصی به کشورهای هدف سفر کرده‌اند. از تعداد کل واحدهای صنعتی دارای پروانه بهره برداری، 80 هزار و 476 واحد جزو صنایع کوچک است؛ این نسبت در داخل شهرک‌ها این گونه است که از 37هزار و 148 واحد صنعتی، 34هزار و 952 واحد جزو صنایع کوچک است. صنایع کوچک به صنایعی گفته می‌شود که با اشتغال کمتر از 50 نفر در پروانه بهره برداری فعالیت میکند. چهار هزار و 362 واحد از کل واحدهای صنعتی کشور نیز متوسط هستند که یک هزار و 729 واحد از این تعداد، در شهرک‌ها و نواحی صنعتی مستقرند و سه هزار و 514 واحد بالای 100 نفر اشتغال وجود دارد که 902 واحد از آنها در شهرک‌ها و نواحی صنعتی مستقر هستند.