نخستین گزارش طیب‌نیا از ۱۰۰ گزارش اقتصادی

نخستین گزارش از ۱۰۰ گزارش وزارت امور اقتصاد و دارایی با موضوع سامانه جامع گمرکی منتشر شد.
به گزارش خبرآنلاین هفته گذشته علی طیب نیا، وزیر امور اقتصاد و دارایی و هیئت همراه از گمرک جمهوری اسلامی ایران بازدید کردند. در حاشیه این بازدید طیب نیا در جمع خبرنگاران اعلام کرد از بهمن ماه با انتشار ۱۰۰ گزارش در ۱۰۰ روز از وضعیت اقتصاد ایران پس از برجام رونمایی خواهد کرد.
با توجه به اهمیت ویژه گمرک در اقتصاد کشور نخستین گزارش از این سری اطلاعات اقتصادی که طیب نیا وعده آن را داد با موضوع « سامانه جامع گمرکی با 9 قابلیت ویژه» امروز روی کانال تلگرام وزارت اقتصاد و امور دارایی (شادا) منتشر شد.

در این گزارش آمده است:
رشد سریع و پرشتاب تجارت بین‌المللی در  آغاز قرن 21 و پیچیده‌شدن محیط کسب و کار و تاثیر آن بر اقتصاد جهانی موجب شده است که ساماندهی شبکه تجارت بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. در دنیای نوین، مرکز تجارت کشورهای مختلف به قلب تپنده اقتصاد  بدل شده است. در همین راستا گمرک در پی تبدیل کردن تمامی فرآیندها به حالت الکترونیک برآمد. هدفی که منجر به این شد که 34 عملیات گمرکی از اظهار تا خروج کالا با 9 قابلیت ویژه بدون نیاز به مراجعه حضوری انجام شود. اتفاقی که با توجه به صرفه­جویی چند ده هزار میلیارد تومانی در تجارت خارجی، تاثیری شگرف بر تسهیل فضای کسب و کار و هزینه تمام شده کالاها خواهد گذاشت.

گمرک به عنوان ناظر اصلی تجارت و به مثابه نگهبان بیدار مرزها و همراه و امین واقعی صاحبان کسب و کار، باید چنان خود را با شرایط جدید همگن سازد تا حضورش به عنوان مانعی در برابر تجارت تلقی نشود. بر همین اساس گمرک جمهوری اسلامی ایران برای پیشبرد 2 هدف ناهمسویعنی تسریع در ارائه خدمات و اعمال کنترل‌های لازم، پس از مطالعه تطبیقی وضعیت گمرکات کشورهای پیشرفته، کنوانسیون‌ها و استانداردهای سازمان‌های جهانی از نیمه دوم سال 1392 استقرار سامانه جامع گمرک و پنجره واحد تجارت فرامرزی را در دستور کار خود قرار داد و در دی ماه سال 1395 با حضور وزیر امور اقتصادی و دارایی از آن رونمایی کرد.

اقدامات گمرکی منجر به ایجاد تحولی بزرگ در جهت رسیدن به گمرک دیجیتال بوده که در سال 2016 به عنوان شعار سازمان تجارت جهانی برگزیده شده است. عملکرد گمرک در خصوص به کارگیری فناوری‌های نوین برای انجام تشریفات گمرکی، کاهش زمان و هزینه تشریفات و افزایش ریسک قاچاق به گونه‌ای بوده است که در 18 ماده قانون و مصوبه وظیفه ایجاد پنجره واحد تجارت فرامرزی در بین 25 دستگاه دخیل در حوزه تجارت خارجی به عنوان دستگاه پیشرو به عهده این سازمان گذارده شده است. لازم به ذکر است درج پروژه استقرار گمرک الکترونیک و یکپارچه در تصویبنامه شماره 27762 مصوب 9/3/1395 ستاد فرماندهی اقتصادی مقاومتی ریاست جمهوری به عنوان یکی از پروژه‌های اولویت‌دار موید این مطلب است.

صرفه جویی در هزینه تجارت
با استقرار سامانه جامع گمرک و پنجره واحد تجارت فرامرزی، انجام تشریفات در واردات از 26 روز به 3 روز و در صادرات از 7 روز به 1 روز کاهش یافته است. بر اساس اعلام بانک جهانی به ازای هر روز تاخیر در انجام تشریفات گمرگ یک درصد ارزش کل کالا به هزینه‌های مترتب بر ترخیص کالا اضافه خواهد شد. کاهش انجام تشریفات بالغ بر 23 درصد ارزش تجارت صرفه‌جویی در چرخه تجارت خارجی را به دنبال داشته است. این میزان فقط در بخش واردات با فرض واردات 50 میلیارد دلاری در طول سال و کاهش 23 روزه در انجام تشریفات، حدود 10 میلیارد دلار یعنی نزدیک به 40 هزار میلیارد تومان فقط در بخش واردات صرفه جویی در پی خواهد داشت.

افزایش درآمدهای گمرکی
انجام مکانیزه فرآیندها و کنترل‌های لازم، پرداخت الکترونیک افزایش 78 درصدی درآمدهای گمرکی در سال 1393 و در ابتدای راه‌اندازی سامانه جامع گمرک و پنجره واحد تجارت فرامرزی نسبت به سال 1392 را به دنبال داشته است که این افزایش درآمدی ادامه دار بوده و اکنون به 60 درصد رشد رسیده است.

انتشار روزانه برخط آمار تجارت خارجی
در راستای اجرای قانون دسترسی آزاد به اطلاعات گمرک، جمهوری اسلامی ایران اقدام به انتشار آمار و اطلاعات در حوزه تجارت خارجی به صورت روزانه کرد.  در وضعیت فعلی به محض اینکه کالا از مبدا بار‌گیری می‌شود و به سمت ایران حرکت می‌کند، اطلاعات مربوط به کالا در سامانه الکترونیک گمرک قابل دسترسی خواهد بود. طبق این اطلاعات محتوای محموله و زمان رسیدن به مقصد نیز از پیش مشخص است. در نتیجه همه کالاهای ترانزیت تحت نظر گمرک بوده و خروج و ورود آنها طبق زمان بندی‌های گمرک است.

مبارزه با قاچاق کالا و مواد مخدر
تدوین برنامه منسجم مبارزه با قاچاق کالا و انجام کنترل‌های مکانیزه بر اساس شاخص‌های مدیریت ریسک و به کارگیری تجهیزات کنترلی، منجر به افزایش 711 درصدی در کشفیات مواد مخدر و پیش‌سازها در سال 1393 نسبت به سال 1392 از 18 تن به 148 تن رسید.
این میزان کشفیات در سال 1394 به 300 تن رسیده و رشد 95 درصدی را به دنبال داشته است، این افتخار ملی در نهادهای بین‌المللی بازتاب گستره‌ای را به همراه داشته است؛ به‌گونه‌ای که بر اساس آخرین گزارش منتشر شده توسط دفترروابطاطلاعاتمنطقه‌ایآسیااقیانوسیه (RILO A/P)گمرک ایران بیشترین کشفیات مربوط به مواد مخدر، روان‌گردان‌ها و انواع پیش‌سازهای صنعتی را پس از کشورهای استرالیا، نیوزلند و پاکستان و با کسب رتبه چهارم به خود اختصاص داده است.

 پیگیری تخلفات
خروجی فضای غیر شفاف همواره تخلف خواهد بود، به همین واسطه با راه اندازی سامانه الکترونیک گمرک جمهوری اسلامی ایران، بسیاری از تخلفاتی که تاکنون از چشم­ها پوشیده مانده بود، کنترل و جلوگیری شد. تخلف یکی از بزرگ­ترین وارد کنندگان لوازم خانگی به ایران که با این سامانه رصد و شناسایی شد؛ یکی از جریان­ساز ترین این موارد به حساب آمد. همچنین با راه­اندازی این سامانه، امکان سو استفاده از کارت­های بازرگانی نیز از میان می­رود.

9 قابلیت جدید
اتصال الکترونیکی بارنامه، پروژه درب خروج هوشمند، راه‌اندازی بزرگ‌ترین بانک اطلاعات تجارت خارجی، دریافت گواهی بازرسی از طریق سامانه جامع امور گمرکی، آغاز تبادل الکترونیکی اطلاعات میان سازمان بنادر و گمرک، سامانه مانیتورینگ کالاهای ترانزیتی، راه‌اندازی سامانه پیشخوان خدمات الکترونیکی، الکترونیکی شدن نظارت‌ها در گمرک و کیف پول الکترونیکی، از مهم­ترین قابلیت­های پنجره تجارت فرامرزی به حساب می­آیند.
کلیه اقدامات و تلاش‌های صورت گرفته در مجموعه سازمان گمرک جمهوری اسلامی ایران و با همکاری سازمان‌های هم‌جوار، علاوه بر دستاوردهای ارزشمند در سطح ملی، بهبود رتبه کشور در سطح بین‌المللی را به همراه داشته است. بر اساس آخرین گزارش بانک جهانی رتبه کشور جمهوری اسلامی ایران در شاخص لجستیک با بهبود 18 پله‌ای از رتبه 114 در سال 2014 به رتبه 96 در سال 2016 ارتقا یافته است.
همچنین نکته مهم دیگر در مورد سامانه جامع الکترونیک گمرک این است که این سامانه توسط جوانان، دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دانشگاه تهران انجام شده که با همکاری نزدیک با گمرک ایران توانستند امور این سامانه را به انجام برسانند. فرآیند الکترونیک­سازی عملیات گمرک در ایران همچنین از منظر مدت زمان نیز در قیاس با نمونه­های مشابه از سرعت بسیار خوبی برخوردار بوده است. این پروژه در گمرک جمهوری اسلامی ایران طی 2 سال به نتیجه رسید در حالی که در نمونه­های مشابه کشور های دیگر مدت زمان بیشتری در این زمینه صرف شده بود.