پیش بینى نرخ هاى ارز بسیار مشکل است و شاید بتوان گفت که در بازارهاى مالى ، از بین ابزارهاى معاملاتى مختلف ، پرنوسان ترین و در نتیجه غیرقابل پیش بینى ترین آنها تغییرات نرخ برابرى ارزها در بازارهاى جهانى است .با توجه به اینکه بیشتر تجار و صنعتگران ایرانى با ارزهاى مختلف کار میکنند، نیاز است که چشم اندازى کلى از بازار ارز در جهان ارایه کنیم . لازم است قبلا توضیح داده شود که پیش بینى نرخ هاى ارز بسیار مشکل است و شاید بتوان گفت که در بازارهاى مالى ، از بین ابزارهاى معاملاتى مختلف ، پرنوسان ترین و در نتیجه غیرقابل پیش بینى ترین آنها تغییرات نرخ برابرى ارزها در بازارهاى جهانى است .
چون این برآوردها قرار است در مدت یکسال انجام شود ، و زمان یکسال براى نرخ هاى ارز بلند مدت محسوب مى شود، بنابراین لازم است براى پیش بینى نرخ هاى ارز جهانى از متغیرهاى بلند مدت و اثرگذار استفاده کنیم که یکى از این متغیرها تغییرات تولید ناخالص داخلى GDP است . به همین دلیل است که هر متغیر وابسته به تولید به محض اینکه تغییر میکند ، نرخ برابرى ارز آن کشور با کشورهاى دیگر دچار تغییرات مى شود.
نقشه فوق تغییرات محتمل تولید را در مناطق مختلف جهان نشان مى دهد. اگر پیش بینى این تغییرات درست باشد ، که حداقل میتوان گفت قابل اتکاء هستند، از روى این آمارها و نرخ هاى رشد میتوان به تغییرات ارزها در سال ٩٦ پى برد.
همان طور که در یادداشتهاى دیگرى گفتم ، پیش بینى قوى مى شود که دلار امریکا کماکان یک پول قوى در سال جارى خواهد بود. نرخ رشد جهان پیش بینى شده است که از 2/3 به 2/7 افزایش مى یابد و دو کشور سهم زیادى در این افزایش دارند. یکى امریکا است و دیگرى هند. بنابراین قابل پیش بینى است که نرخ برابرى دلار امریکا در مقابل ارزهاى دیگر بهبود خواهد یافت ، کما اینکه در فصل اول سال میلادى جارى ، همین را نشان میدهد. گذشته از آن روپیه نیز پول خوبى در سال ٩٦ خواهد بود.
ولى در طرف دیگر اقتصاد منطقه یورو را داریم . از یک طرف نرخ رشد اقتصادى در این منطقه شروع شده است و از طرف دیگر پیش بینى مى شود که در سال جارى بخشى از نرخ رشد خود را از دست بدهد. ولى کماکان رشد خواهد داشت . همزمان تحولات سیاسى مهمى در اروپا در حال رخ دادن است که هر یک میتواند نرخ برابرى یورو را تغییرات اساسى بدهد. دو عامل بر نرخ رشد اقتصادى مثبت اروپا در سال جارى سایه مى اندازد. اول تحولات سیاسى است و دوم متغیرهاى تاخیرى lagging indicators همانند اشتغال که هنوز بهبود نیافته است و به همین دلیل نرخ رشد اقتصادى بلند مدت و پایدار sustainable دیده نمى شود. این دو مساله فشار زیادى بر نرخ یورو در مقابل دلار امریکا وارد خواهد کرد که بر اساس بسیارى از پیش بینى ها ، این نرخ به برابرى یک به یک در سال جارى خواهد رسید.
ژاپن هم با توجه به مشکل نرخ رشد اقتصادى اش پیش بینى مى شود که در سال جارى با ین قوى همراه باشد و همین ین قوى میتواند نرخ رشد اقتصادى ژاپن را مشروط کند. توجه داشته باشیم که با خرابتر شدن وضع اقتصادى ژاپن ، ین ژاپن به جاى اینکه تضعیف شود تقویت مى شود. این اتفاق در سه ماهه اول سال میلادى افتاده است و پیش بینى مى شود که این روند با نوساناتى تا انتهاى سال ادامه داشته باشد.
*مرتضی ایمانی راد/ تحلیلگر اقتصادی