عاملی که در دوران تحریم ایران از آن محروم بود و حال با لغو تحریم‌های بین‌المللی شرایط برای حضور سرمایه‌گذاران خارجی در کشور فراهم شده و وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز در راستای جذب هرچه بیشتر سرمایه خارجی اقدام به تدوین برنامه راهبردی برای جذب هرچه بیشتر سرمایه خارجی کرده است. در این برنامه سه شرط برای سرمایه‌گذاران خارجی مدنظر قرار گرفته است که در این‌خصوص می‌توان به الزام سرمایه‌گذاران بر صادرات 30 درصدی کالاهایی که در ایران تولید می‌شود، اشاره کرد. تولید کالای رقابتی یکی دیگر از شروط این وزارتخانه برای سرمایه‌گذاران خارجی محسوب می‌شود و براساس سومین شرط نیز شرکت‌های خارجی ملزم شده‌اند تا بخشی از سرمایه خود را در بخش تحقیقات و توسعه در ایران با هدف انتقال تکنولوژی و دانش فنی صرف کنند. پایبندی به این شروط به سرمایه‌گذاران خارجی این امکان را می‌دهد تا از مزایای قانون سرمایهگذاری خارجی در ایران بهره‌مند شوند و طبق این قانون با سرمایه‌گذار خارجی مثل سرمایه‌گذار ایرانی برخورد می‌شود.
براساس آمار اعلام‌شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت، افغانستان با داشتن 6 طرح در سه ماه نخست سال‌جاری جایگاه اول را از نظر تعداد طرح‌هایی که مجوز سرمایهگذاری در ایران را دریافت کرده‌اند به خود اختصاص داده است. همچنین استان خراسان رضوی نیز در این مدت توانسته بیشترین تعداد طرح سرمایهگذاری را جذب کند که دلیل آن می‌تواند ناشی از همجواری با افغانستان باشد. هرچند که افغانستان بیشترین طرحهای سرمایهگذاری را در اختیار داشته اما به لحاظ ارزشی هلند تنها با ثبت یک طرح توانسته رکورد سرمایهگذاری در فصل بهار را بشکند. براساس آمار اعلامی حجم کل سرمایهگذاری خارجی افغانستان و هلند در ایران به ترتیب بیش از 6 میلیون دلار و 102 میلیون دلار گزارش شده است.
براساس لیست طرحهای صنعتی، معدنی و تجاری مصوب در هیات سرمایهگذاری خارجی طی 3 ماهه اول سال‌جاری، از 16 طرح مصوب از سوی هیات سرمایهگذاری خارجی با ارزشی نزدیک به 275 میلیون دلار، «خراسان رضوی» با 5 قرارداد، جایگاه اول را به خود اختصاص داده است. در این استان در مجموع بیش از 5 میلیون دلار سرمایهگذاری خارجی محقق شده است. پس از آن سه استان «تهران، مرکزی و اصفهان» نیز هرکدام با 2 قرارداد در جایگاه دوم سرمایهگذاری در ایران قرار گرفته‌اند. براساس آمارهای اعلام شده در استان تهران بیش از 130 میلیون دلار، در استان مرکزی 3 میلیون دلار و در استان اصفهان نیز بیش از 19 میلیون دلار سرمایه خارجی جذب شده است. همچنین استان‌های مازندران، فارس، البرز، خراسان‌جنوبی(منطقه ویژه اقتصادی بیرجند) و هرمزگان هم با داشتن یک قرارداد در جایگاه بعدی این لیست جای گرفته‌اند.
آمارهای اعلام‌شده حاکی از آن است که افغانستان در این مدت توانسته با سرمایهگذاری در 6 طرح صنعتی، معدنی و تجاری در ایران رتبه اول را به‌خود اختصاص دهد که حجم کل سرمایهگذاری خارجی از سوی این کشور بیش از 6میلیون دلار بوده است. چین نیز موفق به عقد 2 قرارداد در داخل کشور به ارزش 3میلیون و 694 هزار دلار شده است. از سوی دیگر آمارهای وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان می‌دهد که امارات متحده عربی نیز در قالب یک طرح مشترک با ایرلند به ارزش 2 میلیون و 600 هزار دلار توانسته به سرمایهگذاری در ایران بپردازد. پس از آن کشورهای اتریش (بیش از 10 میلیون دلار)، آلمان ( بیش از 28 میلیون دلار)، هلند(102 میلیون دلار)، هندوستان( بیش از 9 میلیون دلار)، ترکیه(544 هزار دلار)، سوئیس(بیش از 16 میلیون دلار) و عربستان(بیش از 92 میلیون دلار) نیز هر کدام موفق به عقد یک قرارداد با شرکت‌های داخلی در مدت زمان موردبررسی شده‌اند. براساس آمار اعلامی، کشورهای عربستان و سوئیس در این مدت اقدام به افزایش سرمایه در طرحهای خود کرده‌اند.
استان‌های موفق در جذب سرمایه خارجی
آمارهای اعلام‌شده در مدت زمان مذکور حکایت از آن دارد که خراسان‌رضوی در مجموع با 5 قرارداد توانسته عنوان استان موفق در جذب سرمایهگذاری خارجی را به خود اختصاص دهد. طرحهای اجراشده در این استان شامل «تولید و مونتاژ بوردهای الکترونیکی»، «چاپ هلیو گراور برای بسته‌بندی»، «تولید فرش ماشینی، پادری، موکت نمدی و کبریتی»،«ساخت و عرضه زیورآلات طلا» و «تولید الک‌های آرد، پوست‌گیر غلات و آسیاب والسی(غلتکی)» می‌شود. طرح اول از سوی چین و بقیه طرح‌ها از سوی افغانستان سرمایهگذاری شده است.
استان تهران نیز در مدت زمان مذکور 2 قرارداد با سرمایه‌گذاران خارجی(آلمان و هلند) منعقد کرده است. این سرمایه‌گذاری‌ها در برگیرنده طرحهای «ساخت کالاهای بتنی، سیمانی و گچی» و «عرضه انواع کالا و خدمات در فروشگاه‌های مجازی» هستند. طرحهای مصوب برای استان مرکزی نیز معادل 2 طرح بوده است که طرح«تولید صفحه و ورق فوم(ابر) سخت از ژلی‌اورتان، پانل ساختمانی از پلی‌اورتان و صفحه و ورق فومی از رزین فنولیک» به‌صورت مشترک از سوی امارات‌متحده‌عربی و ایرلند و طرح«تولید قالب اکسترود فلزات» از سوی ترکیه سرمایهگذاری شده‌اند. آمارها حاکی از آن است که در استان اصفهان نیز دو طرح مصوب شده که طرح «تولید انواع پین فلزی، گلنرده درب و مصنوعات غیرسازه‌ای و انواع حفاظ» از سوی افغانستان انجام شده و در طرح دیگر، افزایش سرمایهگذاری خارجی از سوی سوئیس صورت گرفته است.
در مدت زمان مورد بررسی استان‌های البرز و مازندران نیز هر یک موفق به جذب سرمایهگذاری در یک طرح شده‌اند. طرح مصوب در استان البرز «طراحی و مونتاژ آسانسور» بوده که از سوی اتریش سرمایهگذاری شده و طرح مصوب در استان مازندران نیز به طرح «تولید روغن خوراکی-افزایش سرمایهگذاری» اختصاص داشته که سرمایهگذاری و افزایش سرمایه آن از سوی عربستان صورت گرفته است. براساس آمار اعلام‌شده استان فارس نیز در مدت زمان یادشده تنها یک طرح «تولید کنسانتره کرومیت» را داشته که از سوی چین سرمایهگذاری خارجی آن انجام شده است. در استان خراسان‌جنوبی(منطقه ویژه اقتصادی بیرجند) هم از سوی افغانستان، سرمایهگذاری در طرح «احداث واحد انبار و بسته‌بندی مصالح ساختمانی» صورت گرفته است. در استان هرمزگان هم تنها یک طرح با موضوع «تولید فروسیلیکومنگنز، فروکروم و فروسیلیسیم با سیلیکون بیش از 55 درصد وزنی» از سوی هندوستان سرمایهگذاری شده است.
