واحدهای صنعتی کوچک و متوسط نقش حیاتی در توسعه اقتصاد و رونق بخشیدن به کسب‌و‌کار کشورها دارند و با توجه به مشکلاتی که در عرصه اشتغال در دهه‌های اخیر برای کشورمان ایجاد شده است، یکی از راه‌های برون رفت از این وضعیت، حمایت همه‌جانبه از واحدهای صنعتی کوچک و متوسط است.
صنایع کوچک هرچند تعاریف چندگانه‌ای دارد، اما در اکثر کشورهای پیشرفته و در حال توسعه، به صنایعی گفته می‌شود که کمتر از ۵۰ نفر نیرو در آن مشغول فعالیت باشند و یکی از ویژگی این صنایع همین چابک بودن آن است. طبق آمار اعلامی موجود بیش از ۹۰درصد از صنایع ایران را صنایع کوچک و متوسط تشکیل می‌دهد. همان‌طور که آمار نشان می‌دهد سهم بسیار بالایی از اقتصاد کشور به این صنایع اختصاص دارد که اهمیت این موضوع را دوچندان میکند.
صنایع کوچک و متوسط ویژگی‌های بسیار زیادی دارند که از آن جمله می‌توان به انعطاف‌پذیری این صنایع در مقابل نوسانات اقتصادی، سلایق متغیر بازار، تنوع تولید و تغییر محصول تولیدی در حداقل زمان اشاره کرد و دلیل این ویژگی‌ها کم بودن تعداد کارکنان، حجم پایین سرمایه‌گذاری، چابک بودن و... است. همچنین این صنایع حد واسط بین صنایع خانگی و صنایع بزرگ هستند که در برخی موارد با برون‌سپاری بخشی از فعالیت‌های خود به بنگاه‌های اقتصادی خانگی به‌عنوان پیمانکار فرعی سهم موثری در اقتصاد خانواده و اشتغال دارند؛ اما متاسفانه به‌رغم اهمیت فراوانی که این صنایع در اقتصاد کشور دارند، حمایت‌های لازمی که باید در این خصوص از طرف نهاد حاکمیت دیده شود، وجود ندارد و در برخی موارد شاهد بی‌مهری توسط بخش‌های مختلفی از دولت که به‌عنوان متولی حمایت از این نوع صنعت شناخته می‌شود، احساس می‌شود. بانک‌ها، سازمان‌های امور مالیاتی و تامین اجتماعی نقش مهمی در حمایت از صنایع کوچک می‌توانند ایفا کنند.
باید نحوه نگرش و حمایت از صنایع کوچک عوض شود تا بتوان با ایجاد و ارائه مشوقات لازم به صنعتگران و تولیدکنندگان، آنها را به سمت و سوی سرمایه‌گذاری در واحدهای کوچک تشویق کرد؛ این دیدگاه درخصوص صنایع بزرگ وجود دارد که این نوع صنایع از اقبال بهتری در نزد دولت برخوردار هستند. هرچند این تفکر که صنایع بزرگ می‌توانند اشتغال بیشتری را در کوتاه مدت ایجاد کنند، شاید غلط نباشد، اما در یک اقتصاد پویا و پایدار که دارای رونق اقتصادی است، حمایت ازSME ها در اولویت هستند. متاسفانه در کشور ما صنایع کوچک و متوسط برخلاف سایر کشورهای پیشرفته از حمایت کمتری برخوردارند. این درحالی است که کشورهای پیشرفته و صنعتی دنیا برخلاف رویه موجود در کشور ما عمل می‌کنند و بیشتر سرمایه‌گذاری‌ها و زیرساخت‌های حمایتی دولت متوجه صنایع کوچک است.
آنچه مسلم است وجود کسب و کارهای کوچک نقش مهمی در اقتصاد هر کشوری دارد و اقتصاد پویا و مولد در گرو ابزار‌های حمایتی و عملی دولت از صنایع کوچک است. هرچند می توان گفت کمبود منابع مالی علت اصلی عمده مشکلات صنعتگران و تولیدکنندگان کشور ما نیست یا بهتر اشاره کنیم همه مشکلات صنعتگران با مسائل مالی حل نخواهد شد. در واقع در سایر حوزه‌ها از جمله در امور صادراتی باید به صنایع کوچک کمک شود و موانع قانونی باتوجه به اهمیت این موضوع برداشته شود و به جای قوانین دست و پا گیر به دنبال مشوقات صادراتی باشیم. قطعا برای داشتن یک کشور صنعتی به اهرم‌های مختلفی نیاز داریم که حمایت بیشتر از صنایع کوچک یکی از مهم‌ترین گام‌ها برای پیمودن مسیر صنعتی شدن کشور است.
علي قبادي
مدرس دانشگاه